Explainer: Πόσο αποτελεσματικά είναι, τελικά, τα χάπια δίαιτας των τελευταίων ετών;

— Τελικά, είναι το Wegovy η απάντηση στο αιωνίως άλυτο πρόβλημα των ανθρώπων με τα κιλά τους;
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Μόλις χθες έγινε γνωστό ότι τα βρετανικά φαρμακεία θα μπορούν να πουλήσουν στους πελάτες τους το αμφιλεγόμενο φάρμακο με την ονομασία Wegovy, ένα σκεύασμα που έχει ήδη γίνει γνωστό για την αποτελεσματικότητά του στην απώλεια βάρους διάφορων διάσημων, μεταξύ των οποίων η Adele και ο Elon Musk. Το Wegovy, ή αλλιώς semaglutide, είναι ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο που έχει αποδειχθεί ότι περιορίζει την όρεξη και περιέχει το ίδιο συστατικό με το Ozempic – ένα φάρμακο για τον διαβήτη που θεωρείται το «σούπερ αδυνατιστικό» για πολλούς αστέρες του Χόλιγουντ.

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι δεν είναι υποκατάστατο της σωστής διατροφής και της άσκησης και κυρίως ότι θα πρέπει να προσφέρεται μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση.

Αντικειμενικά φαίνεται να είναι η νέα τάση στη μάχη των ανθρώπων με τα κιλά, μια τάση που φαίνεται να έχει άμεσο αποτέλεσμα. Ωστόσο, μας λείπει πολύτιμη πληροφορία για τα μακροχρόνια αποτελέσματα αυτής της «θεραπείας» και ενώ πραγματικά φαίνεται να βγάζουμε από την εξίσωση τη μακροχρόνια υγιεινή διατροφή και την άσκηση.

— Τι είναι το «πρόσωπο Ozempic» στο οποίο πριν από λίγες ημέρες αναφερόταν η «Vogue»;
Το συγκεκριμένο άρθρο του περιοδικού αναφερόταν στα οφθαλμοφανή αποτελέσματα της άλλης εκδοχής του φαρμάκου για τον διαβήτη στα πρόσωπα υγιών ανθρώπων που το πήραν για να χάσουν γρήγορα βάρος. Η ταχεία απώλεια βάρους αρχίζει να φαίνεται στο πρόσωπο που σταδιακά χάνει τα «μαγουλάκια» και αποκτά μια αδύνατη, οβάλ και κάπως ταλαιπωρημένη, λιπόσαρκη όψη.

— Τι λένε οι γιατροί και πώς τοποθετούνται οι διαιτολόγοι;
Μία ιατρική τοποθέτηση διαβάζουμε εδώ. Από την άλλη, η διαιτολόγος-διατροφολόγος Βάσω Βαγιώτα, ιδρύτρια του Επιστημονικού Κέντρου Διατροφικής Υποστήριξης Dietitian’s Diary, στέκεται με επιφύλαξη απέναντι στη νέα μόδα. Όπως εξηγεί, «γενικά, δεν υπάρχουν χάπια διαίτης. Οπότε συνήθως μιλάμε για επιβλαβή και όχι βοηθητικά προς τη φυσιολογική απώλεια κιλών σκευάσματα.

Από την άλλη, το Ozempic είναι ένα φάρμακο για τη θεραπεία του διαβήτη. Οπότε δεν το προτείνεις σε έναν υγιή άνθρωπο που θέλει να χάσει κιλά, διότι στη συνέχεια θα τα ξαναπάρει.

Δηλαδή, δεν τον εκπαιδεύει διατροφικά σωστά αυτή η στρατηγική και επίσης η χρόνια χρήση μπορεί να έχει παρενέργειες μεταξύ των οποίων και η διάρροια». Αναφορικά με το glp1 που ανήκει στους «αγωνιστές υποδοχέων», η κυρία Βαγιώτα τονίζει ότι είναι εγκεκριμένη θεραπεία αποκλειστικά για τον διαβήτη και δεν υπάρχουν ακόμη μακροχρόνιες μελέτες για τυχόν επιπλοκές και παρενέργειες. Και όπως λέει, «δεν ξέρουμε τι συμβαίνει όταν ο ασθενής διακόπτει τη θεραπεία».

— Σαφές. Χάπια δίαιτας δεν υπάρχουν, ωστόσο πόσα φάρμακα για την απώλεια κιλών κυκλοφορούν στην αγορά και ποια η αποτελεσματικότητά τους;
Πολλά, σε πολλές παραλλαγές και με διάφορες ονομασίες, κάποια εκ των οποίων παρουσιάζονται ως συμπληρώματα διατροφής και συνήθως έχουν αμφίβολη ή ανύπαρκτη αποτελεσματικότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον FDA, τα περισσότερα φάρμακα που βοηθούν στην απώλεια κιλών συνήθως είναι συνταγογραφούμενα και αποτελούν παραλλαγές των παρακάτω (ενώ κατά καιρούς εμφανίζονται με διάφορες ονομασίες):

– φαιντερμίνη (Adipex, Lomaira)

– lorcaserin (Belviq)

– φαιντερμίνη/τοπιραμάτη ER (Qsymia)

– Ναλτρεξόνη/βουπροπριόνη HCL (Contrave)

– Liraglutide (Victoza)

Συγκεκριμένα, η φαιντερμίνη είναι ένα διεγερτικό χάπι που έχει παρόμοια αποτελέσματα με τις αμφεταμίνες. Είναι κατασταλτικό της όρεξης και κυκλοφορεί στην αγορά από τη δεκαετία του 1970.

Η λορκασερίνη (εμπορική ονομασία: Belviq) είναι ένα χάπι απώλειας βάρους που εγκρίθηκε από τον FDA το 2012. Λειτουργεί στοχεύοντας επιλεκτικά στους υποδοχείς πείνας, οι οποίοι, σύμφωνα με τους ερευνητές, βοηθούν στο αίσθημα του κορεσμού, με αποτέλεσμα όσοι το λαμβάνουν να μη νιώθουν ότι πεινούν.

Η τοπιραμάτη/topomax είναι ένα χάπι που βοηθά στη διαχείριση των βουλιμικών επεισοδίων και στην απώλεια βάρους. Είναι ένα σπασμολυτικό φάρμακο, που σημαίνει ότι ανήκει σε μια κατηγορία φαρμάκων που βοηθούν στη θεραπεία των επιληπτικών κρίσεων. Κάποτε συνταγογραφείται και για την πρόληψη των ημικρανιών.

Το Contrave (ναλτρεξόνη HCL ή βουπροπιόνη HCL) αποτελείται από δύο φάρμακα: ναλτρεξόνη HCL και βουπροπιόνη HCL. Η ναλτρεξόνη HCL χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του εθισμού στα οπιούχα και η βουπροπιόνη HCL χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Και τα δύο αυτά φάρμακα στόχο έχουν τον έλεγχο της όρεξης.

Το Victoza (λιραγλουτίδη είναι η επιστημονική ονομασία του φαρμάκου) είναι ενέσιμο και επίσης βοηθά στη μείωση του αισθήματος πείνας. Μειώνει επίσης τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη.

— Είναι το Ozempic/ Wegovy μια μόδα στο συγκεκριμένο πεδίο, όπως ήταν τη δεκαετία του ’90 το Xenical;
Αντικειμενικά φαίνεται να είναι η νέα τάση στη μάχη των ανθρώπων με τα κιλά, μια τάση που φαίνεται να έχει άμεσο αποτέλεσμα.

Ωστόσο, μας λείπει πολύτιμη πληροφορία, όπως ανέφερε παραπάνω και η διαιτολόγος, για τα μακροχρόνια αποτελέσματα αυτής της «θεραπείας» και ενώ πραγματικά φαίνεται να βγάζουμε από την εξίσωση τη μακροχρόνια υγιεινή διατροφή και την άσκηση. Επίσης, το Xenical παραμένει στα «χάπια αδυνατίσματος», με τη μόνη διαφορά ότι πλέον έχουν γίνει ευρέως γνωστές οι παρενέργειές του.

— Τι πρόβλημα είχε παρουσιαστεί με το Xenical και γιατί έπαψε να είναι δημοφιλές;

Ειδικά κατά τη δεκαετία του ’90, η ορλιστάτη (επιστημονική ονομασία του Xenical, στην αγορά ευρέως γνωστό και με την ονομασία Alli) είχε τη φήμη του απόλυτου αδυνατιστικού. Το συγκεκριμένο χάπι είχε την ιδιότητα να παρεμποδίζει τη διάσπαση του λίπους στο έντερο, επιτρέποντας την απορρόφηση λιγότερων θερμίδων. Μελέτες των προηγούμενων χρόνων είχαν δείξει ότι η ορλιστάτη μπορούσε να βοηθήσει στην απώλεια βάρους κατά περίπου 3 kg, ό,τι δηλαδή μπορούσε να προσφέρει και μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.

Πολύ σύντομα, όμως, προέκυψε –βάσει μαρτυριών της εποχής και μετέπειτα μελετών– ότι είχε διάφορες παρενέργειες, μεταξύ των οποίων οι ανεξέλεγκτες κινήσεις του εντέρου, η διάρροια και άλλες καθόλου ευχάριστες καταστάσεις, οι οποίες σταδιακά θάμπωσαν τη φήμη του φαρμάκου.

— Πότε επιλέγονται αυτού του είδους τα φάρμακα ως λύση για την απώλεια βάρους;

Στο εξωτερικό, τέτοιου είδους λύσεις επιλέγονται μόνο αν οι ασθενείς έχουν δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) 28-30 ή περισσότερο, και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με το βάρος, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη τύπου 2.

Στην Ελλάδα, οι γιατροί είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί και εξαντλούν τα μέσα φυσιολογικής απώλειας βάρους (δίαιτα, διατροφή, άσκηση, αλλαγή τρόπου ζωής, κ.λπ.) πριν αποφασίσουν να συμβουλεύσουν άλλου είδους στρατηγικές (φαρμακευτική αγωγή, χειρουργικές επεμβάσεις, κ.ά.).

— Υπάρχει κάτι που τελικά να λειτουργεί άμεσα και να έχει παντοτινά αποτελέσματα;

Ναι. Η ισορροπημένη διατροφή ως φιλοσοφία ζωής και η αγάπη για τον εαυτό μας. Το θέμα «κιλά» δεν είναι μονοδιάστατο και δεν αφορά μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή και το πνεύμα μας. Και τουλάχιστον, αν κάτι μας έμαθε το body-love κίνημα (το πραγματικό και όχι η εμπορευματοποιημένη εκδοχή του) είναι ότι η αγάπη για το σώμα μας σε όλα τα μεγέθη είναι μια μακρά διαδικασία από την οποία διδασκόμαστε κάθε μέρα πώς να αποδεχόμαστε όχι μόνο το σώμα μας, αλλά κυρίως τις ανάγκες και τους μηχανισμούς του, που για τον κάθε άνθρωπο διαφέρουν.