Μήπως ήρθε η ώρα για ένα διάλειμμα από τα social media;

ΠΩΣ ΘΑ ΗΤΑΝ η ζωή και η καθημερινότητα σε έναν κόσμο χωρίς μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Αρκετά δύσκολο να το φανταστείτε, σωστά; Πολλοί από εμάς είμαστε τόσο εξαρτημένοι από τους λογαριασμούς μας που μας είναι δύσκολο να θυμηθούμε τι κάναμε πριν εμφανιστεί αυτή η τεράστια πηγή πληροφοριών.

Έχει πολλά θετικά η εμπλοκή με τα social media, αλλά πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στον συνεχή καταιγισμό πληροφοριών από φίλους, οικογένεια, διασημότητες και εταιρείες που διεκδικούν συνεχώς την προσοχή μας; Σε μια πρόσφατη έρευνα του Healthline, οι αναγνώστες ερωτήθηκαν τι πιστεύουν για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το 25% δήλωσε πως αισθάνεται ότι έχουν αρνητική επίδραση στην ψυχική του υγεία και το 53% δήλωσε ότι αισθάνεται πως η μείωση της χρήσης τους θα μπορούσε να βοηθήσει.

Ο αριθμός αυτός εκτοξεύεται στο 66% γι’ αυτούς που αντιμετωπίζουν θέμα ψυχικής υγείας που ξεκίνησε ή επιδεινώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επιπλέον, το 29% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι χρειάζεται τουλάχιστον μερικές ημέρες διάλειμμα από τα social media, ενώ ο αριθμός αυτός ανεβαίνει στο 46% όταν πρόκειται για άτομα ηλικίας 15-24 ετών.

Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι τα παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν άσχημη διάθεση αν χρησιμοποιούσαν τα κοινωνικά δίκτυα περισσότερο από τρεις ώρες κατά τη διάρκεια μιας σχολική ημέρας.

Πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν την ψυχική υγεία

Τι λέει, λοιπόν, η έρευνα για τις επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην υγεία και στην ευημερία σας; Οι περισσότερες μελέτες δεν είναι πολύ θετικές, στην πραγματικότητα ο εγκέφαλός σας μπορεί να σας ικετεύει να επιβραδύνετε το σκρόλινγκ.

Μια μελέτη του 2015 διαπίστωσε ότι τα παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν διπλάσιες πιθανότητες να έχουν άσχημη διάθεση αν χρησιμοποιούσαν τα κοινωνικά δίκτυα περισσότερο από τρεις ώρες κατά τη διάρκεια μιας σχολική ημέρας. Επιπρόσθετα, μια μικρή μελέτη του 2018 διαπίστωσε άμεση σχέση μεταξύ της μείωσης της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της βελτίωσης του αισθήματος της κατάθλιψης και μοναξιάς.

Σε μια έρευνα του 2021 από την ExpressVPN, το 86% από ένα δείγμα 1.500 Αμερικανών ανέφερε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν άμεσα αρνητικά την ευτυχία και την αυτοεικόνα τους. Ποσοστά 79% και 83% ανέφεραν αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά το άγχος, τη μοναξιά και την κατάθλιψη.

Τα κοινωνικά δίκτυα και η σύνδεση με τους φίλους μας

Ενώ η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για προσωπική επαφή και διατήρηση σχέσεων σχετιζόταν με βελτιωμένη ψυχική υγεία, εξακολουθούσε να υπάρχει συσχέτιση αυξημένου καθημερινού χρόνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άσχημης ψυχικής υγείας συνολικά.

Από την άλλη πλευρά, σε μια πιλοτική μελέτη του 2021 που διενεργήθηκε σε 68 φοιτητές οι περισσότεροι ανέφεραν θετική αλλαγή στη διάθεση, μείωση του άγχους και βελτίωση του ύπνου κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά το διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα δεδομένα είναι αρκετά ξεκάθαρα. Αν δεν θέλετε να έχετε κακή εικόνα για τον εαυτό σας, άγχος, κατάθλιψη, μοναξιά, ακόμα και κακό ύπνο, ίσως είναι καλή ιδέα να κάνετε κάποιες αλλαγές στη χρήση των εφαρμογών που σχετίζονται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πράγματα που μπορείτε να κάνετε αντί για ατελείωτο σκρόλινγκ

Η διατήρηση της ψυχικής υγείας είναι πιο σημαντική από το να δείτε ένα ακόμα βίντεο στο TikTok. Τι μπορείτε να κάνετε, λοιπόν, αντί να φτιάχνετε την αισθητική των φωτογραφιών σας ή να δημιουργείτε reels; Όταν απομακρύνεστε από την οθόνη και επιστρέφετε στον τρισδιάστατο κόσμο, οι επιλογές είναι ατελείωτες.

Αν χρησιμοποιείτε τα social media για να χαλαρώσετε μετά από μια εξοντωτική ημέρα, αντ’ αυτών μπορείτε:

• να κάνετε μια βόλτα στη γειτονιά σας ή να πάτε για περίπατο στο κοντινότερο πάρκο/παραλία

• να βάλετε μουσική

• να ανάψετε κεριά ώστε να δημιουργήσετε μια ωραία ατμόσφαιρα και να χαλαρώσετε βλέποντας ένα επεισόδιο από την αγαπημένη σας σειρά

• να διαβάσετε ένα βιβλίο

• να περάσετε χρόνο με το κατοικίδιό σας

• να δοκιμάσετε γιόγκα ή διαλογισμό

• να πιείτε ένα χαλαρωτικό, ζεστό ρόφημα, π.χ. ένα τσάι ή μια ζεστή σοκολάτα

• να κοιτάξετε παλιές φωτογραφίες και να αναπολήσετε ευχάριστες στιγμές

Εάν χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να συνδεθείτε με άλλους, πιάνετε τον εαυτό σας να λαχταράει την ανθρώπινη επαφή και σας έρχεται η επιθυμία να ελέγξετε την αρχική σας σελίδα, μπορείτε:

• να τηλεφωνήσετε σε έναν φίλο ή μέλος της οικογένειας (μπόνους πόντοι για βιντεοκλήση!)

• να προσκαλέσετε φίλους στο σπίτι σας

• να οργανώσετε ένα brunch το Σαββατοκύριακο, μια πεζοπορία ή μια βόλτα για ψώνια με φίλους

Το να γνωρίζετε γιατί συνδέεστε στους λογαριασμούς στα σόσιαλ σάς φέρνει σε πλεονεκτική θέση. Όταν καταλάβετε για ποιον λόγο ανοίγετε κάθε φορά την αρχική σας σελίδα, θα μπορέσετε να βρείτε έναν τρόπο να ικανοποιήσετε τη συγκεκριμένη ανάγκη αλλιώς.

Πώς να θέσετε υγιή όρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ενώ το να κάνετε διάλειμμα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σπουδαίο, είναι εξίσου σημαντικό να είστε ρεαλιστές όσον αφορά τη χρήση τους. Ναι, προφανώς και δεν θα τα αποκλείσετε από την καθημερινότητά σας, αφού πλέον αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της, όμως μπορείτε να ενισχύσετε τις θετικές τους πλευρές.

Για παράδειγμα, μπορείτε:

• να καταργείτε τους λογαριασμούς που επηρεάζουν αρνητικά τη διάθεση ή την αυτοεικόνα σας

• να αφαιρείτε φωτογραφίες από το προφίλ σας που σας προκαλούν διάθεση αυτοκριτικής

• να διαγράφετε τυχόν αρνητικά DM, τρολαρίσματα ή spam

• να καταργήσετε την αποθήκευση αναρτήσεων που σας ενθαρρύνουν να συγκρίνετε τον εαυτό σας με άλλους

Για τους περισσότερους από εμάς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι απλώς ένα μέρος της ζωής μας. Ταυτόχρονα, μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε με τρόπο που να δίνει έμφαση στα θετικά έναντι των αρνητικών, τόσο για εμάς όσο και για τους άλλους. Με λελογισμένη χρήση, περιστασιακά διαλείμματα και ισορροπία με άλλες δραστηριότητες, μπορούν να αποτελέσουν ένα υγιές εργαλείο αυτοέκφρασης και διασύνδεσης.