Είναι αδιαμφισβήτητο ότι το τουριστικό προϊόν Ήλιος – θάλασσα είναι εδραιωμένο και ιδιαίτερα ανεπτυγμένο προϊόν, καθώς η Κρήτη αποτελεί έναν από τους πλέον εμβληματικούς και δημοφιλείς προορισμούς, με συγκριτικά πλεονεκτήματα το ήπιο κλίμα, την ηλιοφάνεια, την εκτεταμένη ακτογραμμή με την υψηλότερη συγκέντρωση παραλιών με γαλάζια σημαία στην Ελλάδα, τις υποδομές αεροπορικής προσβασιμότητας, το ιδιαίτερα ανεπτυγμένο δίκτυο καταλυμάτων και υποδομών φιλοξενίας.
Ωστόσο, υπάρχουν ζητήματα που αφορούν βασικές υποδομές ενώ το τουριστικό μοντέλο χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα, υψηλή εξάρτηση από tour operators και all-inclusive πακέτα και συγκέντρωση της τουριστικής ανάπτυξης στη Βόρεια Κρήτη.
Στη βάση των παραπάνω καταγράφεται ανάγκη διαφοροποίησης του αφηγήματος και εμπλουτισμού του προϊόντος εκτός ή και παράλληλα με τον βασικό άξονα «Ήλιος-θάλασσα».
Η φιλοσοφία ανάπτυξης της θεματικής αρχιτεκτονικής του κρητικού τουρισμού για τα επόμενα χρόνια περιγράφεται στον Στρατηγικό Σχεδιασμό και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Περιφέρειας Κρήτης για την περίοδο από 2024 έως το 2028.
Οι άξονες που θα εστιάσει η θεματική αρχιτεκτονική του κρητικού τουρισμού και τα κοινά στόχοι έχουν ως εξής:
Αγροτουρισμός – Oικοτουρισμός
Οι άνθρωποι που προτιμούν τον αγροτουρισμό από τον μαζικό τουρισμό, δίνουν σημασία στην ηρεμία, μακριά από πολυσύχναστες και πολύβουες καταστάσεις. Ηλικιακά, ανήκουν στο target group 45-64, μέσης ανώτερης κοινωνικοοικονομικής δυνατότητας. Τους αρέσει να ζουν στην ηρεμία και την ησυχία του αγροτικού οικισμού. Ταξιδεύουν σε ζευγάρια ή ομάδες, ξέρουν ακριβώς τι ψάχνουν και ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τον αγροτικό τρόπο ζωής. Προγραμματίζουν τις διακοπές τους και τα ταξίδια τους, κυρίως από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο.
Υγεία – Ευεξία
Πρωταρχικός σκοπός των επισκεπτών ευεξίας είναι να διατηρήσουν την υγεία και τη σωματική και ψυχική τους ευεξία. Οι περισσότεροι τουρίστες ευεξίας δραστηριοποιούνται ήδη σε έναν από τους τύπους δραστηριοτήτων (γιόγκα, διαλογισμός, μασάζ, υγιεινή διατροφή κ.ά.). Είναι κυρίως γυναίκες ηλικίας μεταξύ 36 και 55 ετών και ζευγάρια χωρίς παιδιά. Διαθέτουν ανώτατη μόρφωση και έχουν καλή οικονομική κατάσταση. Ξοδεύουν κατά μέσο όρο 130% περισσότερο από τους μέσους τουρίστες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σαφής τάση που δείχνει ότι τα ταξίδια ευεξίας είναι όλο και πιο ελκυστικά και για τους νεότερους πληθυσμούς. Οι κύριες δράσεις, οι οποίες εντάσσονται στη συγκεκριμένη μορφή τουρισμού, είναι οι επισκέψεις σε κέντρα ομορφιάς, θέρετρα που παρέχουν υπηρεσίες συνδεόμενες με το μοντέρνο τρόπο ζωής και σε χώρους πνευματικής ευεξίας.
Γαστρονομία – Οινοτουρισμός
Οι επισκέπτες έχουν ως αποκλειστικό ταξιδιωτικό κίνητρο τη γαστρονομία και ταξιδεύουν με σκοπό να ανακαλύψουν νέες γεύσεις και να απολαύσουν τοπική ή και υψηλού επιπέδου γαστρονομία, εμβαθύνοντας παράλληλα στην ιστορία και τις παραδόσεις του προορισμού. Σύμφωνα με μελέτη του World Food Travel Association, το προφίλ αυτού του είδους τουριστών δαπανά σημαντικά ποσά σε γαστρονομικές εμπειρίες, έχει υψηλό μορφωτικό επίπεδο, είναι καταξιωμένο επαγγελματικά, έχει περιπετειώδη λογική, ταξιδεύει σε δυάδες και ηλικιακά είναι από 35 έως 55 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, το 44% των ταξιδιωτών ανά τον κόσμο, θεωρούν το φαγητό ως ένα από τα πρωτεύοντα κριτήρια του τόπου που θα επισκεφθούν. Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι αυτή η μορφή εναλλακτικού τουρισμού, αφορά όλες τις εποχές.
Ειδικός – Εναλλακτικός Τουρισμός
Οι τουρίστες αυτής της κατηγορίας είναι άτομα νεαρής κυρίως ηλικίας και νεότεροι συγκριτικά από τουρίστες που δεν αποζητούν περιπέτεια. Είναι αναγνώστες κυρίως του National Geographic Traveler και γενικότερα περιοδικών με περιεχόμενο την υπαίθρια ψυχαγωγία, την περιπέτεια κ.ά. Είναι πιθανόν, σε σύγκριση με απλούς τουρίστες, να χρησιμοποιήσουν επαγγελματικές υπηρεσίες, όπως εκπαιδευτές, οδηγούς, tour operators ή άλλες υπηρεσίες. Οργανώνουν τα ταξίδια τους ερευνώντας διαδικτυακά και χρησιμοποιούν πολύ συχνά τα κοινωνικά δίκτυα. Οι περιοχές με πλούσια φυσική ομορφιά κατατάσσονται από τους τουρίστες περιπέτειας ως τον σημαντικότερο παράγοντα επιλογής, σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες που είναι διαθέσιμες, αλλά και το κλίμα του τόπου προορισμού.
Θαλάσσιος – καταδυτικός τουρισμός
Το συγκεκριμένο χόμπι αφορά ανθρώπους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να το εξασκήσουν. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ποιοτική μορφή τουρισμού, επειδή ελκύει ως επί το πλείστων άτομα υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου, αλλά και υψηλότερου εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι διαθέτουν μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες για την πραγματοποίηση των διακοπών τους.
Πολιτιστικός τουρισμός
Οι τουρίστες γενικού και ειδικού πολιτιστικού ενδιαφέροντος διαθέτουν υψηλό μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο και διακρίνονται από έντονη φιλομάθεια και διάθεση να γνωρίσουν την ιστορία και τον πολιτισμό του προορισμού και να γεμίσουν με νέες εμπειρίες, συνδυάζοντας τη μόρφωση, τη χαλάρωση και τη διασκέδαση. Ο σύγχρονος τουρίστας διαθέτει ανεξάρτητη σκέψη και συμπεριφορά. Επιπλέον, είναι ευέλικτος στις απαιτούμενες ταξιδιωτικές διευθετήσεις – διαδικασίες και κάνει χρήση των νέων τεχνολογιών. Επίσης, αναζητεί και επιδιώκει να ικανοποιήσει τις μορφωτικές του ανάγκες και την έμφυτη περιέργειά του. Έχει ροπή προς τη μελέτη των πολιτιστικών στοιχείων του τόπου που επισκέπτεται και δραστηριοποιείται περισσότερο κατά το ταξίδι του. Ο τουρίστας αυτός απαιτεί την ποιότητα, τις καλές υπηρεσίες και επιθυμεί να λαμβάνει αυτό για το οποίο πληρώνει (value for money). Επιπρόσθετα, είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένος και έχει μεγαλύτερες καταναλωτικές δυνατότητες.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κρήτης
Αναλύοντας, περαιτέρω τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού αξίζει να αναφερθούν τα εξής:
Κρητική Διατροφή, Προϊόντα και Οινοτουρισμός
Στην Κρήτη, η περιήγηση και αναζήτηση τοπικών εδεσμάτων και προϊόντων είναι άλλη μια γοητευτική παράμετρος του ταξιδιού. Η ανακάλυψη της Κρητικής γαστρονομίας, εκτός από απολαυστική, είναι και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, αφού η τοπική κουζίνα, που διατηρήθηκε και εμπλουτίστηκε διαχρονικά, είναι ένα σημαντικό κομμάτι του τοπικού πολιτισμού. Στην Κρήτη το εμβληματικό δέντρο είναι η ελιά, όπου κάθε επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γευτεί το Κρητικό ελαιόλαδο, που θεωρείται παγκοσμίως από τα κορυφαία, ενώ σπουδαία θέση κατέχουν οι αμπελώνες και το Κρητικό κρασί.
Η Κρητική διατροφή είναι η βάση και το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής, όπως ορίστηκε το 1960, συνδέθηκε με τη μακροζωία και αποτελεί αντικείμενο συστηματικής επιστημονικής αναζήτησης διαχρονικά. Η Κρητική κουζίνα είναι μία από τις αρχαιότερες και γευστικές κουζίνες στον κόσμο, με τεχνικές που φτάνουν πίσω στη Μινωική εποχή (Ελαιόλαδο, κρασί, τυριά, παξιμάδια, πλήθος μυρωδικών, όσπρια και μέλι). Η Κρητική κουζίνα είναι τρόπος ζωής, απλή, λιτή, χωρίς περιττά καρυκεύματα. Άγρια χόρτα που τρώγονται ωμά ή βραστά, είτε ως κύριο υλικό στο μαγείρεμα, είτε ως συνοδευτικό. Τα τοπικά βότανα δηλώνουν πάντα την παρουσία τους, αλλά διακριτικά. Κτηνοτροφικά προϊόντα, ψάρια και θαλασσινά συμπληρώνουν την πληθώρα των Κρητικών γεύσεων, ενώ τα σαλιγκάρια κατέχουν εξέχουσα θέση.
Κρητική Φύση, Αγροτουρισμός, Οικοτουρισμός και Περιήγηση
Ο Αγροτουρισμός είναι μια διαφορετική προσέγγιση διακοπών, πολύ δημοφιλής εδώ και χρόνια, ειδικά στο εξωτερικό. Περιλαμβάνει επισκέψεις και διαμονή σε φιλόξενες φάρμες και καταλύματα που προσφέρουν πέραν από διαμονή και πλήθος από εναλλακτικές δραστηριότητες όπως είναι, ο τρύγος ή το μάζεμα των ελιών, η τυροκόμηση, το ζύμωμα του ψωμιού κ.ά. Η διαμονή σε παραδοσιακούς ξενώνες και αγροτικές κατοικίες με τοπική αρχιτεκτονική αποτελεί μία αυθεντική έκφραση της ζωής στην ύπαιθρο, της επαφής με τη φύση, την τοπική παράδοση, τα πολιτιστικά στοιχεία, καθώς και τη αυθεντική καθημερινή ζωή των ανθρώπων της Κρητικής υπαίθρου.
Κρητικός Πολιτισμός και Ιστορία
Η ιστορία και ο Πολιτισμός της Κρήτης αποτελούν μια παγκόσμιας εμβέλειας και σημασίας κληρονομιά που ο ταξιδιώτης θα ανακαλύψει σε πλήθος εξαιρετικά καλοδιατηρημένων μνημείων όλων των ιστορικών περιόδων. Εδώ, βρίσκονται η Φαιστός, η Κνωσσός, η Ζώμινθος, το σπήλαιο του Ψυχρού, καθώς και κάστρα της βυζαντινής περιόδου και της ενετοκρατίας, όπως το Φρούριο Κουλέ στο λιμάνι του Ηρακλείου, το Φρούριο Φραγκοκάστελλο, το Φρούριο της Σούδας, του Φιρκά στο λιμάνι Χανίων, της Γραμβούσας κ.ά.).
Εδώ, ήκμασε ο πρώτος Ευρωπαϊκός πολιτισμός, ο Μινωικός, ενώ η μακραίωνη ιστορία του νησιού περιλαμβάνει πλειάδα πολιτισμών, της Κλασσικής, της Ελληνιστικής, της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής εποχής, των περιόδων της Ενετοκρατίας, της Αραβοκρατίας και της Τουρκοκρατίας στην Κρήτη, αλλά και μνημεία γεγονότων που σφράγισαν τα νεότερα χρόνια της Ιστορίας, όπως η επική και καθοριστική για την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Μάχη της Κρήτης το 1941.
Η Κρήτη διαθέτει πλήθος αρχαιολογικών χώρων και μνημείων και μάλιστα κάποια παγκόσμιας εμβέλειας. Αρχαιολογικοί χώροι του Μινωικού πολιτισμού και της αρχαίας Κρήτης, όπως το Υστερομινωϊκό νεκροταφείο Αρμένων, η Ζάκρος, τα Μάλια, η Βασιλική στην Ιεράπετρα, η Κυδωνία στα Χανιά, οι αρχαίες πόλεις Γόρτυνα, Άπτερα, Ελεύθερνα, Λισσός, κ.α. και ακόμη, πλήθος μουσείων και επισκέψιμων χώρων που φιλοξενούν αρχαιολογικά ευρήματα, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, από τα μεγαλύτερα στην Ελλάδα και τα Αρχαιολογικά Μουσεία σε Άγιο Νικόλαο, Ρέθυμνο, Χανιά. Επίσης, διαθέτει μεγάλο αριθμό ναών με παλαιοχριστιανικές βασιλικές και μοναστική ιστορία και παράδοση.
Δραστηριότητες, Περιπέτεια, Περιοχές Unesco, Αναρρίχηση και Ποδηλασία
Η Κρήτη είναι ένας τόπος με τεράστιες εναλλαγές τοπίου και απαράμιλλες αντιθέσεις, κάνοντας το ταξίδι και την περιήγηση μια συναρπαστική εμπειρία. Ψηλά επιβλητικά βουνά με μυθικές ιστορίες, γοητευτικά τοπία, ακτές γεμάτες θαυμάσιες αμμουδιές, κρυστάλλινα νερά με υπέροχα χρώματα, βραχονησίδες και ερημόνησα γεμάτα εκπλήξεις, μονοπάτια και διαδρομές με μοναδικές εικόνες και εμπειρίες. Θαυμάσιες διαδρομές – διασχίσεις ορεινών τόπων με μοτοσυκλέτα και αξέχαστες ποδηλατάδες θα ενθουσιάσουν και τον πιο έμπειρο ταξιδιώτη. Η ανακάλυψη όλων αυτών μέσα από κάθε λογής δραστηριότητες, είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία.
Το Κρητικό τοπίο έχει μια μοναδική δύναμη που ο ταξιδιώτης ανακαλύπτει συνέχεια, καθώς περιηγείται τα χωριά της ενδοχώρας και δεν σταματά ποτέ να τον εκπλήσσει όσες φορές και να το επισκεφθεί. Πέρα από τα υπέροχα τοπία, συναντά σπουδαία μνημεία του πολιτισμού και κυρίως φιλόξενους και μοναδικούς ανθρώπους.
Ταξιδιώτες που αγαπούν τη φύση, λάτρεις του βουνού θα βρουν στην Κρήτη πολλά ορειβατικά καταφύγια και αναρριχητικά πεδία (2ος σημαντικότερος προορισμός της Ελλάδας μετά την Κάλυμνο), ξεχωριστές ποδηλατικές διαδρομές διαφόρων επιπέδων, κατάβαση φαραγγιών (canyoning) και άλλες εμπειρίες στην ύπαιθρο.
Για τον δραστήριο ταξιδιώτη που αγαπάει τα θαλάσσια σπορ και τις καταδύσεις, η Κρήτη είναι απλώς ανεξάντλητη. Συναρπαστικές καταδύσεις που κυριολεκτικά ανοίγουν ένα παράθυρο στο βυθό. Εκεί, ο επισκέπτης βλέπει αλησμόνητες εικόνες και βέβαια ανακαλύπτει την άλλη ιστορία του τόπου, τη βυθισμένη: Από το σπήλαιο των ελεφάντων και τη σπηλιά της Αγίας Σοφίας του Θεού στα Χανιά, το Μαράθι και τον κόλπο της Περβολίτσας, καθώς και την βυθισμένη αρχαία Ολούς δίπλα στον Άγιο Νικόλαο και στην Ελούντα.
Ιατρικός Τουρισμός, Υγεία και Ευεξία
Ο ταξιδιώτης που θέλει αληθινά υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, διαμονή σε πολλών αστέρων δωμάτια και σουίτες, απολαύσεις και περιποίηση ξεχωριστή, μπορεί να τα βρει στην Κρήτη, όπου υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές και το εξειδικευμένο προσωπικό για παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών spa, θαλασσοθεραπείας, υδροθεραπείας και άλλων θεραπειών αναζωογόνησης και περιποίησης. Παράλληλα, υπάρχουν συνδυασμένες υπηρεσίες ευεξίας στην ύπαιθρο και στα νότια παράλληλα του νησιού, καθώς και ο Κρητικός τρόπος ζωής και η Κρητική διατροφή, τα Κρητικά βότανα που συμβάλλουν στην υγεία, ευεξία και ψυχική ανάταση του επισκέπτη.
Πηγή: travel.gr
Στάθης Κουσούνης
Η θεματική αρχιτεκτονική του τουρισμού στην Κρήτη για τα επόμενα χρόνια
