Μισθολογική ισότητα των φύλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η μισθολογική ισότητα των φύλων υπήρξε εξαρχής ένας από τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δε, ανέκαθεν υπήρξαν ένθερμοι υποστηρικτές της αρχής της ισότητας ανδρών και γυναικών, νομοθετώντας, νομολογώντας και τροποποιώντας τις Συνθήκες ενισχύοντας έτσι την αρχή και την εφαρμογής της στην ΕΕ.

Το 1957 κατοχυρώθηκε με τις Συνθήκες της ΕΕ η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία ίσης αξίας για τους άντρες και της γυναίκες.

Την σημερινή εποχή το άρθρο 157 της Συνθήκης για την λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) επιτρέπει τη θετική δράση για την ενίσχυση της θέσης των γυναικών.

Συγχρόνως το άρθρο 153 της ΣΛΕΕ επιτρέπει στην ΕΕ να δρα στον ευρύτερο τομέα των ίσων ευκαιριών και τη ίσης μεταχείρισης σε θέματα εργασίας.

Το άρθρο 19 της ΣΛΕΕ, επιπλέον, προβλέπει την θέσπιση νομοθεσίας που θα καταπολεμά όλες τις διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων λόγω φύλου.

Στο ίδιο πνεύμα το πρόγραμμα «Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια», στηριζόμενο στο άρθρο 168 ΣΛΕΕ, χρηματοδοτεί μεταξύ άλλων και όσα μέτρα συμβάλλουν στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

Συνδυαστικά, θα γίνει αναφορά και στην εγκεκριμένη νομοθεσία της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, κυρίως των παιδιών και των γυναικών, βάσει των άρθρων 79 και 83 ΣΛΕΕ.

Με τα άρθρα 2 και 3 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ κατοχυρώνουν την ισότητα γυναικών και ανδρών, ενώ το άρθρο 8 της ΣΛΕΕ αναθέτει στην ΕΕ το καθήκον ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, με άλλα λόγια, το καθήκον της εξάλειψης των ανισοτήτων και της προώθησης της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών σε όλες τις δράσεις της.

Στην πάροδο των χρόνων υπήρξαν πολλές θετικές εξελίξεις προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση τόσο σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας μέσω οδηγιών όσο και νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Απόφαση Defrenne II, της 8ης Απριλίου 1976 (Υπόθεση 43/75), σύμφωνα με την οποία το ΔΕΕ δέχθηκε το άμεσο αποτέλεσμα της αρχής της ίσης αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζομένων. Έκρινε ότι η αρχή αυτή ισχύει όχι μόνο για τις ενέργειες των δημοσίων αρχών, αλλά ότι καλύπτει και όλες τις συμβάσεις που έχουν σκοπό να ρυθμίσουν κατά συλλογικό τρόπο την έμμισθη εργασία.

Άλλο πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η Απόφαση Tesco Stores, της 3ης Ιουνίου 2021 (C-624/19). Μέσω της απόφασης αυτής, το ΔΕΕ υπενθύμισε την απόφασή του ΔΕΕ στην υπόθεση Praxair MRC (C-486/18), σύμφωνα με την οποία η απαγόρευση των διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζομένων εφαρμόζεται τόσο σε συλλογικές, όσο και ατομικές συμβάσεις που αποσκοπούν στη ρύθμιση των αμοιβών. Αναφέρθηκε επίσης και σε άλλη πάγια νομολογία του που επιτρέπει στα δικαστήρια να εκτιμούν μισθολογικές διαφορές λόγω φύλου όσον αφορά τη μεταχείριση βάσει του κανόνα της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας. Με την απόφαση C-624/19, το ΔΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το άρθρο 157 της ΣΛΕΕ πρέπει να ερμηνευθεί ως έχον άμεσο οριζόντιο αποτέλεσμα σε διαδικασίες μεταξύ ιδιωτών στις οποίες δεν τηρείται η αρχή της ισότητας των αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών εργαζομένων για «εργασία ίσης αξίας»

Στις 4 Μαρτίου του 2021 εγκρίθηκε η πρόταση της Επιτροπής για οδηγία σχετικά με την μισθολογική διαφάνεια, σύμφωνα με την οποία εισάγονται μέτρα για να διασφαλισθεί οι πολίτες της ΕΕ, ανεξαρτήτου φύλου, θα λαμβάνουν ίση αμοιβή για όμοια εργασία.

Στην συνέχεια στις 30 Μαρτίου 2023 εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο οδηγία για την μισθολογική διαφάνεια και αποτελεσματική εφαρμογή της αρχής της ισότητας της αμοιβής μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Στην πραγματικότητα το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλλων στην ΕΕ, ακόμη και σήμερα, ξεπερνάει το 5%, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενες που λαμβάνουν χαμηλότερο μισθό να έχουν υποστεί μεγάλη οικονομική ζημιά στην πάροδο της εργασιακής τους πορείας, λόγω παραβίασης των κανόνων από τους εργοδότες τους.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να θεσπίσουν αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για τους εργοδότες που παραβιάζουν τις οδηγίες περί εργασιακής και μισθολογικής ισότητας και να βελτιώσουν την πρόσβαση στην δικαιοσύνη για τα θύματα μισθολογικών διακρίσεων.

Στις περιπτώσεις μισθολογικής ή ασφαλιστικής ζημιάς, τα θύματα θα πρέπει να κερδίζουν τις ανάλογες αποζημιώσεις από τους εργοδότες που θα έχουν παραβιάσει τη νομοθεσία και τις οδηγίες της ΕΕ, είτε είναι γυναίκες είτε μη δυαδικά άτομα, χωρίς καθυστερήσεις.

Η ισότητα των φύλων έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει και οι αμοιβές πέρα από βιοποριστικό εργαλείο είναι και δείγμα εκτίμησης και σεβασμού των εργοδοτών προς την εργαζόμενη τάξη.

Κάποια στιγμή το μισθολογικό χάσμα στην εργασία πρέπει να εξαφανιστεί και να επέλθει η πολυπόθητη ισονομία και η διαφάνεια στην αξιολόγηση και την δίκαιη οικονομική και ασφαλιστική ανταπόδοση προς τους εργαζόμενους ανεξαρτήτου φύλου.

Άμεσα!!!