Τώνια
Λιοδάκη
Είναι βέρα Κρητικά και είναι μόλις 35 στο σύνολο. Πρόκειται για τα τελευταία εναπομείναντα εν ζωή βοοειδή που χρησιμοποιούνταν μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα στο νησί.
Είναι μια αυτόχθονη φυλή με ελάχιστο πλέον πληθυσμό, που έχει εντοπιστεί σε 4-5 ορεινές περιοχές του νομού Χανίων και μετά από έρευνες και αναλύσεις έχει διαπιστωθεί ότι διαφοροποιούνται γενετικά από άλλους πληθυσμούς της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα είναι τα αποτελέσματα της μελέτης που έγινε πάνω στην αυτόχθονη αυτή φυλή, τα οποία παρουσιάστηκαν σήμερα στη Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνιατρικής Π.Ε. Χανίων.
Η επίκουρος καθηγήτρια του τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παναγιώτα Κουτσούλη ανέφερε:
«Σκοπός μας ήταν να ταυτοποιήσουμε αυτόν τον πληθυσμό και γενετικά ώστε να μπορέσουμε να τον διασώσουμε γιατί είναι πολύ μικρός και σπάνιος. Είναι μια αυτόχθονη φυλή προσαρμοσμένη άριστα στις σκληρές ορεινές συνθήκες των Χανίων. Είναι 35 ζώα που βρίσκονται σε 4-5 περιοχές, όπως στο Ακρωτήρι, στις Μουρνιές, στη Δρακώνα. Αυτά ουσιαστικά διασώθηκαν από την οικογένεια Μανουσάκη στο Ακρωτήρι. Στη συνέχεια μετά τον θάνατο του Μανουσάκη, περιήλθαν στη Μονή Αγίας Τριάδας και επειδή υπήρχαν προβλήματα συντήρησής τους εκεί, περιήλθαν σε κάποιους παραγωγούς που ενδιαφέρθηκαν. Ο Μανουσάκης είχε πάρει 6-7 ζώα και τα έφτασε στα 17. Τώρα είναι γύρω στα 35.
Κάνοντας μια προσπάθεια να τεκμηριώσουμε και ιστορικά την παρουσία τους, βρήκαμε ότι υπήρχαν δυο τύποι παλαιών αυτόχθονων βοοειδών στην Κρήτη, τα συγκεκριμένα ορεινού τύπου και τα βοοειδή της πεδιάδας Μεσαράς. Μαζί με το δίκτυο «Αμάλθεια» που ασχολείται με τη διάσωση των σπάνιων φυλών ζώων στην Ελλάδα, προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τέτοια ζώα και από τις δυο φυλές. Δυστυχώς από τη φυλή Μεσαράς δεν καταφέραμε να βρούμε εναπομείναντα ζώα. Βρήκαμε όμως αυτά τα ορεινού τύπου στα Χανιά.
Κάναμε γενετικές αναλύσεις και βρέθηκε ότι τα συγκεκριμένα ζώα είναι γενετικά διαφορετικά από άλλους αυτόχθονες πληθυσμούς. Έχουν διαφορετική γενετική ταυτότητα και στόχος είναι να αυξηθεί ο αριθμός τους, ενδεχομένως να υπάρξει μια επιδότηση σε αυτούς που τα διατηρούν και να αναγνωριστεί σαν επίσημη φυλή γιατί δεν είναι αναγνωρισμένα.»
Από την πλευρά του, ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωσήφ Μπιζέλης, επεσήμανε:
«Αυτά τα βοειδή έπεσαν στην αντίληψή μου εδώ και 10-12 χρόνια. Ήταν ένας πληθυσμός ζώων που είχε αυτόχθονα χαρακτηριστικά, οπότε πήραμε δείγματα να τα μελετήσουμε γενετικά. Μελετώντας τα είδαμε ότι ο πληθυσμός ξεχωρίζει από όλες τις άλλες σύγχρονες φυλές αγελάδων της Ευρώπης και της Ελλάδας ακόμα και από τα αυτόχθονα που υπάρχουν και στα άλλα νησιά κοντινά, όπως το Καστελόριζο, το Αγαθονήσι.
Η υπόθεση που κάνουμε είναι ότι είναι μια μικρή ομάδα ζώων που απέμεινε ζωντανή από τα ζώα που υπήρχαν εδώ και περίπου 100 χρόνια – ίσως και πιο πριν – στην ορεινή Κρήτη. Ήταν τα ζώα που χρησιμοποιούσαν οι Κρητικοί κυρίως για εργασία αλλά και για κρέας. Ήταν μέρος της οικονομίας και της κοινωνίας τους.
Πρόκειται για μικρόσωμα ζώα που έχουν ομοιόμορφο κοκκινωπό χρώμα, κοντά κέρατα, είναι λιτοδίαιτα, αντέχουν στην ξηρασία και είναι ανθεκτικά, δηλαδή ζουν περίπου 30 – 35 χρόνια την ίδια στιγμή που οι σύγχρονες υψιπαραγωγικές αγελάδες ζουν μέχρι 3-4 χρόνια ζουν.
Με τους λίγους ιδιοκτήτες που τα συντηρούν – είναι τέσσερις αυτή τη στιγμή – είμαστε σε επαφή προκειμένου να οργανωθούμε και να αυξηθεί ο πληθυσμός τους. Πρέπει να γίνουν και άλλοι πυρήνες και με άλλους παραγωγούς στην Κρήτη, αλλιώς ο πληθυσμός των συγκεκριμένων βοοειδών θα εκλείψει»
πηγή: flashnews
