Νομοσχέδιο για τα καταπατημένα ακίνητα: Προϋποθέσεις, δικαιούχοι εξαγοράς, εκπτώσεις και παραδείγματα

Λύση στο ζήτημα των καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου, επιχειρεί να δώσει το υπουργείο Οικονομικών, με νομοσχέδιο το οποίο έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 3 Φεβρουαρίου.

Με το νέο νομοθέτημα  σε χιλιάδες πολίτες θα δοθεί η δυνατότητα να προχωρήσουν στην εξαγορά τους και να αποκτήσουν τίτλους ιδιοκτησίας.

Όπως προβλέπεται κάθε ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλλει ηλεκτρονικά αίτηση καταβάλλοντας όμως ένα παράβολο της τάξης των 300 ευρώ, σύμφωνα με την ΕΡΤ. 

Ποιοι έχουν δικαίωμα εξαγοράς

Αξίζει να σημειωθεί πως οποιαδήποτε εξαγορά καταπατημένων ακινήτων θα γίνει με βάση τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες. Σύμφωνα με όσα ορίζονται δικαίωμα εξαγοράς θα έχουν:

-όσοι κατέχουν τα ακίνητα για τουλάχιστον 30 χρόνια με τίτλο υπέρ των ιδίων ή των δικαιοπαρόχων τους.

-όσοι κατέχουν ακίνητο για τουλάχιστον 40 χρόνια, το οποίο όμως είναι η κύρια και μοναδική κατοικία τους, η οποία καλύπτει τις στεγαστικές ανάγκες των ιδίων ή των οικογενειών τους

 Η ίδια εξάλλου ρύθμιση ισχύει και για τα νομικά πρόσωπα που κατέχουν ακίνητα, τα οποία ασκούν τουριστική, βιοτεχνική, βιομηχανική ή αγροτική δραστηριότητα.

Πάνω από 70.000 τα καταπατημένα ακίνητα

Τα καταπατημένα ακίνητα ξεπερνούν τα 70.000. Σε περίπτωση που υπάρξει η προβλεπόμενη ανταπόκριση οι εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών κάνουν λόγο για έσοδα που μπορούν να φθάσουν το 1 δισ. ευρώ σε βάθος 5ετίας. 

Κατά μέσο όρο κάθε καταπατητής- εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις- θα πρέπει να καταβάλει περί τα 14.500 ευρώ.  Σε κάποιες περιπτώσεις η καταβολή του αντιτίμου μπορεί να περιορίζεται ακόμα και στο 20% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Πότε υποβάλλονται οι αιτήσεις πώς θα γίνεται η εξόφληση

Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, όπως αναφέρει η ΕΡΤ, η διαδικασία απόκτησης οριστικών τίτλων κυριότητας αναμένεται να ξεκινήσει το τελευταίο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με την υποβολή αιτήσεων.

Η μέγιστη έκπτωση, ως άθροισμα πολλών εκπτώσεων, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 80% της αντικειμενικής αξίας .

Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με πρόσθετη έκπτωση 10% είτε σε 60 δόσεις με την ελάχιστη μηνιαία να μην είναι κάτω από 100 ευρώ. Ωστόσο τίθενται περιορισμοί ως προς την έκταση των κτημάτων που μπορούν εξαγορασθούν. Οι αιτήσεις θα γίνουν ηλεκτρονικά στην ειδική ψηφιακή πλατφόρμα «Αιτήσεις Εξαγοράς Δημοσίων Ακινήτων» που θα ανοίξει προς το τέλος του έτους.

Αναλυτικότερα:

Με βάση τα κριτήρια που θεσπίζονται μπορούν να εξαγοραστούν:

-Όσα δημόσια ακίνητα κατέχονται επί μια 30ετία χωρίς διακοπή και αποδεικνύεται η χρησικτησία. Στην περίπτωση που υφίσταται κτίσμα αυτό πρέπει να είναι κατασκευασμένο μέχρι τις 31/12/1991.

-Όσα ακίνητα κατέχονται επί μία 40ετία και ασκούνται επιχειρηματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό, τη βιοτεχνία και τη βιομηχανία με τη χρήση κτιριακών εγκαταστάσεων και άλλων συνοδών έργων που συνδέονται λειτουργικά με αυτές. Ωστόσο, τα κτίσματα θα πρέπει να έχουν κατασκευαστεί μέχρι τις 31/12/1981.

-Θεσπίζεται ανώτατη εξαγοράσιμη έκταση όπου για τις εντός σχεδίου περιοχές είναι ένα άρτιο οικόπεδο και για τις εκτός σχεδίου τα 10 στρέμματα που μπορούν να φθάσουν τα 20 στρέμματα όταν υπάρχουν περισσότερα του ενός δημόσια ακίνητα από τον ίδιο αιτούντα ή τα 30 στρέμματα εφόσον η έκταση καλύπτεται από κτίσματα ή από αναγκαία έργα υποδομής. Επισημαίνεται ότι εάν το εναπομείναν τμήμα μετά την εξαγορά του δημοσίου ακινήτου καθίσταται μη άρτιο και μη οικοδομήσιμο, η εξαγορά καθίσταται υποχρεωτική.

-Ως τίμημα εξαγοράς ορίζεται η αντικειμενική αξία του ακινήτου με προσαύξηση 25% εάν υπάρχει κτίσμα και σε περιοχές εκτός αντικειμενικού συστήματος ο υπολογισμός γίνεται βάσει συγκριτικών στοιχείων. Αν το κτίσμα έχει ανεγερθεί από το Δημόσιο καταβάλλεται το διπλάσιο ποσό του τιμήματος.

Τι θα ισχύσει με τις εκπτώσεις

Προβλέπεται έκπτωση σε ποσοστό 1% ανά έτος κατοχής μετά την πάροδο 30 και 40 ετών με ανώτατο όριο 50% στο ποσό του τιμήματος εξαγοράς. Για παράδειγμα ακίνητο που είναι 35 έτη σε κατοχή η μείωση επί του τιμήματος εξαγοράς θα υπολογίζεται κατά ποσοστό 1% για κάθε έτος κατοχής που υπερβαίνει την 30ετία, ήτοι η έκπτωση θα είναι 5%.

Ωστόσο, υπάρχει και μία δεύτερη κατηγορία έκπτωσης που αφορά σε κοινωνικά κριτήρια με μειωμένο τίμημα για την προστασία ευάλωτων προσώπων. Αναλόγως με την περίπτωση η έκπτωση κυμαίνεται από 15% έως 30% επί του τιμήματος εξαγοράς.

Συγκεκριμένα:

– Κατά 30% εάν ο αιτών είναι άτομο με αναπηρία με ποσοστό πάνω από 80% ή φιλοξενεί πρόσωπα περισσότερο από ένα έτος και έχει ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό έως 60.000 ευρώ.

– Κατά 20%, εάν είναι άτομο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 18.00 ευρώ ή 24.000 ευρώ οικογενειακό εισόδημα.

– Κατά 20% εάν είναι παλιννοστών ομογενής, ο οποίος έχει εγγραφεί στα μητρώα ή τα δημοτολόγια δήμου ή είναι μόνιμος κάτοικος παραμεθόριων περιοχών (ν. 1892/1990).

– Κατά 20% εάν είναι πολύτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή 80.000 οικογενειακό.

– Κατά 15% εάν είναι τρίτεκνος με ετήσιο ατομικό εισόδημα 25.000 ευρώ ή 40.000 οικογενειακό. Το ποσοστό αυτό εφαρμόζεται και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.

– Κατά 15% εάν είναι μακροχρόνια άνεργος.

– Κατά 20% εάν είναι δικαιούχος του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.

– Κατά 15% εάν εντός του ακινήτου υπάρχει κτίσμα που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία για τον αιτούντα.

Επίσης όπως αναφέρει η ΕΡΤ:

-Προβλέπεται η καταβολή μειωμένου τιμήματος εξαγοράς που αντιστοιχεί στο 50% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου, σε περίπτωση που ο αιτών έχει αναγραφεί κύριος του δημοσίου ακινήτου στις πρώτες κτηματολογικές εγγραφές και έχει ασκηθεί αγωγή από το Δημόσιο ή δεν έχει ακόμη παρέλθει η προθεσμία για την άσκηση.

-Ο τρόπος εξόφλησης του τιμήματος μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με πρόσθετη έκπτωση 10% ή τμηματικά σε 60 μηνιαίες δόσεις που δεν μπορεί να είναι κατώτερες των 100 ευρώ.

-Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής του ποσού της δόσης δεν εκδίδεται απόφαση εξαγοράς και η υπόθεση τίθεται στο αρχείο.

-Η εξαγορά θεωρείται «δυνητική» και το Δημόσιο θα μπορεί να εγείρει ζήτημα και να την μπλοκάρει μέσω της ειδικής επιτροπής που συστήνεται.

-Δεν θα εξαγοραστούν ακίνητα που αντίκεινται στην πολεοδομική νομοθεσία ή αποτελούν αρχαιολογικοί χώροι, περιοχές natura, καθώς και δασικές εκτάσεις.

-Η αίτηση για την εξαγορά των ακινήτων και των συνοδευτικών δικαιολογητικών θα υποβάλλονται στην ειδική ψηφιακή πλατφόρμα (ειδικό πληροφοριακό σύστημα «Αιτήσεων Εξαγοράς Δημοσίων Ακινήτων»). Με την υποβολή της αίτησης εξαγοράς, καταβάλλεται παράβολο 300 ευρώ το οποίο συμψηφίζεται με το τίμημα εξαγοράς.