ΑΝΑΡΩΤΙΕΣΤΕ ΓΙΑΤΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΕ να ξεχνάτε πράγματα; Ένας ένοχος γι’ αυτά τα μικροπροβλήματα μνήμης των γυναικών μέσης ηλικίας είναι η περιεμμηνόπαυση.
Δεν θυμάστε το όνομα κάποιου. Ξεχνάτε γιατί μπήκατε σε ένα δωμάτιο. Δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε σε μια εργασία.
Οι γυναίκες στη δεκαετία των 40 και στις αρχές των 50 συχνά παρατηρούν μείωση της μνήμης, της συγκέντρωσης και της ικανότητάς τους να μαθαίνουν νέα πράγματα – συμπτώματα που μερικές φορές αποκαλούνται «εγκεφαλική ομίχλη».
Οι γιατροί έχουν καλά και κακά νέα για όλη αυτήν τη φασαρία. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αυτά τα προβλήματα να οφείλονται σε φυσιολογικές ορμονικές αλλαγές στη μέση ηλικία κατά την περιεμμηνόπαυση και συχνά βελτιώνονται μετά την τελευταία σας περίοδο. Τα φάρμακα, μαζί με την άσκηση και την υγιεινή διατροφή, μπορεί να βοηθήσουν. Τα κακά νέα: για ορισμένες γυναίκες, τα προβλήματα αυτά επιμένουν.
Οι γιατροί επιμένουν ότι τα προβλήματα μνήμης κατά την περιεμμηνόπαυση δεν πρέπει να συγχέονται με την άνοια, η οποία δεν είναι συχνή στη μέση ηλικία και γενικά δεν παρουσιάζεται μέχρι οι γυναίκες να φτάσουν στα 60 ή τα 70 χρόνια τους.
Η περιεμμηνόπαυση, η οποία συνήθως συμβαίνει όταν μια γυναίκα είναι στα 40 και στις αρχές της δεκαετίας των 50, ξεκινά όταν ο μηνιαίος κύκλος της εμμήνου ρύσεως μιας γυναίκας γίνεται ακανόνιστος και η διάρκειά της μπορεί να κυμαίνεται από τρία χρόνια έως και περισσότερο από μια δεκαετία. Οι δραματικές διακυμάνσεις των ορμονών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου προκαλούν πολλά συμπτώματα, όπως εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και αλλαγές στη διάθεση.
Περίπου το 60% των γυναικών αναφέρουν μείωση της λειτουργίας της μνήμης κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης, σύμφωνα με μελέτες. Παρά τις αλλαγές αυτές, οι συνολικές γνωστικές επιδόσεις των περισσότερων γυναικών παραμένουν σε φυσιολογικά επίπεδα.
Κάπου εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από λίγο καιρό η Διεθνής Εταιρεία Εμμηνόπαυσης, μια ομάδα γιατρών και ερευνητών που διατυπώνουν συστάσεις για τη θεραπεία της εμμηνόπαυσης, συμβούλευσε με σχετική οδηγία τους επαγγελματίες υγείας να ενημερώνουν τις γυναίκες ότι δεν παρουσιάζουν συμπτώματα άνοιας. Τα προβλήματα μνήμης, βάσει αυτών των κατευθυντήριων γραμμών, συχνά υποχωρούν μόλις οι γυναίκες φτάσουν στην εμμηνόπαυση, το σημείο δηλαδή όπου δεν έχουν εμμηνορροϊκό κύκλο για πάνω από έναν χρόνο.
«Το πιο σημαντικό είναι να καθησυχάσουμε τις γυναίκες ότι αυτές οι εμπειρίες είναι φυσιολογικές», λέει η Pauline Maki, καθηγήτρια ψυχιατρικής και μαιευτικής/γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο. H δρ Maki ήταν μάλιστα και η πρώτη συντάκτρια των κατευθυντήριων γραμμών που δημοσιεύθηκαν πέρυσι στο περιοδικό «Climacteric».
Οι ερευνητές λένε ότι οι άνδρες δεν αναφέρουν παρόμοιες αλλαγές στη μνήμη και τις γνωστικές ικανότητες επειδή δεν βιώνουν αυτήν τη δραματική αλλαγή στα επίπεδα των ορμονών τους. Συνολικά, οι γυναίκες έχουν γενικά καλύτερη λεκτική μνήμη από τους άνδρες, ακόμη και κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης, λέει η δρ Maki, ενώ οι άνδρες έχουν γενικά ισχυρότερες οπτικοχωρικές ικανότητες.
Μια πηγή ανησυχίας
Η Tammie Willis λέει ότι παρατήρησε για πρώτη φορά ότι «έχανε» τις λέξεις ή δεν θυμόταν μικροπράγματα στην αρχή της τέταρτης δεκαετίας της ζωής της.
«Απλώς ξεχνούσα λέξεις, λέξεις που ήξερα. Και δεν μπορούσα με τίποτα να θυμηθώ ονόματα ανθρώπων που μόλις γνώρισα», εξηγεί η κ. Willis, 51 ετών.
Στην αρχή ανησύχησε ότι αντιμετώπιζε νοητική έκπτωση, η οποία είχε παρουσιαστεί σε ηλικιωμένες γυναίκες στην οικογένειά της. Αλλά όταν ξεκίνησε μια ομάδα υποστήριξης στο Facebook για γυναίκες που περνούν την περιεμμηνόπαυση, άκουσε από άλλες γυναίκες παρόμοια παράπονα.
«Πραγματικά ελπίζω ότι μέσα στον επόμενο χρόνο περίπου, όταν οι ορμόνες μου ηρεμήσουν κατά κάποιον τρόπο, θα βελτιωθεί η κατάσταση», λέει η κ. Willis.
Οι γυναίκες που φαίνεται να επηρεάζονται περισσότερο από γνωστικά προβλήματα κατά την περιεμμηνόπαυση είναι εκείνες που βιώνουν επίσης τα χειρότερα από τα λεγόμενα αγγειοκινητικά συμπτώματα, όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις, λέει η δρ Maki.
Οι τομογραφίες εγκεφάλου γυναικών με νυχτερινά αγγειοκινητικά συμπτώματα έχουν δείξει σημάδια κόπωσης σε μικρά αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου που συνδέονται με τη γνωστική έκπτωση, λέει η Rebecca Thurston, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, η οποία τεκμηρίωσε πρώτη τα ευρήματα αυτά σε ευρεία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Neurology».
Για ορισμένες γυναίκες, η «εγκεφαλική ομίχλη» μπορεί να οφείλεται εν μέρει στον κακό ύπνο που προκαλούν οι νυχτερινές εφιδρώσεις και οι εξάψεις ή τα συμπτώματα της διάθεσης που είναι κοινά κατά την περιεμμηνόπαυση, λένε οι γιατροί.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντιμετώπιση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει τα γνωστικά προβλήματα, λέει η Stephanie Faubion, διευθύντρια του τμήματος Mayo Clinic Women’s Health και ιατρική διευθύντρια της North American Menopause Society. Η ορμονοθεραπεία της εμμηνόπαυσης –η λήψη μιας μορφής οιστρογόνων συχνά σε συνδυασμό με προγεστερόνη– έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση των εξάψεων.
Σε άλλες περιπτώσεις, υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που δείχνουν ότι η «ομίχλη του εγκεφάλου» τροφοδοτείται από τις ίδιες τις ορμονικές αλλαγές, δηλαδή τις διακυμάνσεις και την τελική μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων, λέει η δρ Maki.
Μελέτες έχουν δείξει, για παράδειγμα, ότι η χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών (λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας) πριν από τη φυσιολογική εμμηνόπαυση προκαλεί μικροπροβλήματα μνήμης, τα οποία αποκαθίστανται με την έναρξη θεραπείας με οιστρογόνα.
Τι συμβαίνει μετά την εμμηνόπαυση;
Πολλές γυναίκες ανακάμπτουν μετά την εμμηνόπαυση και η μνήμη τους ομαλοποιείται, λένε οι γιατροί και οι ερευνητές. Ο εγκέφαλος αντισταθμίζει τα χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων δημιουργώντας νέες συνδέσεις, λέει η δρ Maki.
Μια μελέτη του 2021, στην οποία συμμετείχαν περισσότερες από 400 γυναίκες χαμηλού εισοδήματος (η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Menopause»), διαπίστωσε ότι τα προβλήματα μνήμης τους συνεχίστηκαν και μετά την εμμηνόπαυση. Κάπως έτσι η δρ Maki προχώρησε στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες με χαμηλότερο μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο και με προβληματική πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη μπορεί να είναι πιο ευάλωτες σε αυτά τα συμπτώματα.
Παρ’ όλα αυτά οι γιατροί επιμένουν ότι τα προβλήματα μνήμης κατά την περιεμμηνόπαυση δεν πρέπει να συγχέονται με την άνοια, η οποία δεν είναι συχνή στη μέση ηλικία και γενικά δεν παρουσιάζεται μέχρι οι γυναίκες να φτάσουν στα 60 ή τα 70 χρόνια τους.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα κατά την περιεμμηνόπαυση διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια αργότερα στη ζωή τους, εξηγεί η δρ Faubion.
«Το μεγαλύτερο ερώτημα είναι το εξής: αν αντιμετωπίσουμε την αιτία της “εγκεφαλικής ομίχλης” –τον ύπνο, τις εξάψεις, τα προβλήματα διάθεσης– προστατεύουμε την υγεία του εγκεφάλου αργότερα;», τονίζει η ίδια.
Τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό;
Η ορμονοθεραπεία κατά την εμμηνόπαυση και για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις μερικές φορές χρησιμοποιείται επίσης για να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των διαταραχών της διάθεσης και των διαταραχών του ύπνου. Αλλά τέσσερις μεγάλες μελέτες δεν έδειξαν κανένα όφελος για τη μνήμη, όταν οι γυναίκες υποβάλλονταν σε ορμονοθεραπεία.
(σ.σ.: Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι η ορμονοθεραπεία χορηγείται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, πάντα υπό την επίβλεψη γιατρού, καθώς έχει κατηγορηθεί για καρκινογενέσεις).
Η δρ Maki πιστεύει ότι χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να διαπιστωθεί αν η ορμονοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει την περιεμμηνοπαυσιακή «ομίχλη του εγκεφάλου». Οι περισσότερες γυναίκες στις μελέτες, για παράδειγμα, ήταν ήδη μετεμμηνοπαυσιακές και η έρευνα απέκλεισε επίσης γυναίκες με ενοχλητικές εξάψεις.
Η δρ Faubion, από την άλλη, ενθαρρύνει τις γυναίκες να ακολουθούν ένα μοντέλο ζωής με υγιεινές συνήθειες κατά την εμμηνόπαυση, για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος και του εγκεφάλου, όπως η υγιεινή διατροφή και η τακτική άσκηση. Επίσης, η γενική οδηγία που δίνεται στις γυναίκες αυτού του ηλικιακού φάσματος είναι να παραμένουν συνδεδεμένες με τους φίλους τους και τα χόμπι τους και να κρατούν τον εγκέφαλό τους σε εγρήγορση μαθαίνοντας νέα πράγματα (ξένες γλώσσες, σεμινάρια κ.λπ).
Έχει ενδιαφέρον επίσης το ότι κάποιοι ερευνητές δοκιμάζουν και χρησιμοποιούν φάρμακα που συνήθως συνταγογραφούνται για τη ΔΕΠΥ και φαίνεται να βοηθούν κυρίως γυναίκες που αναφέρουν εκτός από μικροπροβλήματα μνήμης και διάσπαση προσοχής.
ΠΗΓΗ: The Wall Street Journal
πηγή: lifo
