Δημοσιονομική χαλάρωση τέλος: Πλεονάσματα άνω του 2% και προσαρμογή 6 δισ. η κληρονομιά της επόμενης κυβέρνησης

Μια μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή σχεδόν 6 δισ. ευρώ έως το 2026 είναι η «προίκα» που θα λάβει η νέα κυβέρνηση, που θα προκύψει μετά τις εκλογές, καθώς θα κληθεί να υπηρετήσει τον στόχο για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, αρχής γενομένης από το επόμενο έτος. Το πρόγραμμα Σταθερότητας που κατατέθηκε στις Βρυξέλλες ακολουθεί τη δημοσιονομική καθοδήγηση της Κομισιόν και σηματοδοτεί την επάνοδο της χώρας στον δρόμο της δημοσιονομικής πειθαρχίας και της δυναμικής επιτήρησης των μακροοικονομικών ανισορροπιών, μετά την αναστολή εφαρμογής του για τρία χρόνια χρόνια λόγω πανδημίας και ενεργειακής κρίσης και την ενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής.

Η χώρα θα πρέπει μέσω μιας συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης να επιτυγχάνει πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% το 2024, 2,3% το 2025 και 2,5% το 2026, ώστε να μειώνεται το χρέος της. Ουσιαστικά τα δύσκολα ξεκινούν από το 2024, καθώς από τότε θα πρέπει να ξεκινήσει με δυναμικό τρόπο το δημοσιονομικό «μάζεμα», χωρίς παράλληλα να «φρενάρει» η ανάπτυξη. Ο στόχος θα πρέπει, μάλιστα, να επιτευχθεί σε περιβάλλον αυξημένων επιτοκίων που «χτυπούν» την ανάπτυξη.

Πότε κλειδώνουν οι στόχοι

Bέβαια οι οριστικοί δημοσιονομικοί στόχοι θα κλειδώσουν με την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των αλλαγών των δημοσιονομικών κανονων. Μια πρώτη γεύση των στόχων για τα πλεονάσματα θα υπάρξει μέσα στον μήνα με τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα είναι ξεχωριστές για κάθε κράτος και εκεί η Ελλάδα θα πάρει μια γεύση για το ύψος του νέου λογαριασμού.

Κατά τη διαπραγμάτευση η χώρα θα πρέπει να συμφωνήσει για δεσμευτικούς στόχους εκτός από τα πλεονάσματα και το χρέος αλλά και για τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες θα προχωρήσει την επόμενη τετραετία.

Εκτός οι προεκλογικές εξαγγελίες

Στις δημοσιονομικές εκτιμήσεις του Προγράμματος Σταθερότητας δεν περιλαμβάνονται οι προεκλογικές εξαγγελίες, περιλαμβάνεται όμως το σύνολο των μέτρων που έχουν θεσμοθετηθεί από την αρχή του 2023 έως σήμερα, όπως η μόνιμη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 μονάδες, τη μόνιμη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.

Επιπλέον, αναφέρονται τα υλοποιούμενα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, ύψους 4,8% του ΑΕΠ για το 2022 και υπολογιζόμενου ύψους 1,2% του ΑΕΠ για το 2023, όπως και αύξηση της τακτικής επιχορήγησης των νοσοκομείων από τα 1,68 δισ. ευρώ το 2023 σε 1,75 δισ. ευρώ το 2024.

Υπολογίζεται, στο βασικό σενάριο, το κόστος της αύξησης των συντάξεων κάθε έτος με βάση το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, καθώς και την, εξαγγελθείσα από τη ΔΕΘ, αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2024.

Οι προεκλογικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού αφορούν επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα ύψους 0,1% του ΑΕΠ για το 2024 και 0,3% του ΑΕΠ για τα έτη 2025 και 2026.

Η υλοποίηση των μέτρων δεν διαταράσσει τον μεσοπρόθεσμο στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα σε μέσα επίπεδα στην περιοχή του 2% του ΑΕΠ από το 2023 μέχρι και το 2026.

Με μοχλό τις επενδύσεις

Κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι η υποχρέωση επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων δεν σημαίνει επιστροφή στη λιτότητα, καθώς ο στόχος θα υλοποιηθεί με κεντρικό μοχλό τις επενδύσεις, που θα αποτελέσουν τον οδηγό για την ανάπτυξη με ετήσια αύξηση ύψους 13,2% το 2023, 9,7% το 2024, 10,7% το 2025 και 7,2% το 2026.

Σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των επενδύσεων αναμένεται να παίξει και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με δημόσιες επενδύσεις που υπολογίζονται σε 1,7% του ΑΕΠ το 2023, 1,9% του ΑΕΠ το 2024, 1,8% του ΑΕΠ το 2025 και 1,7% του ΑΕΠ το 2026.

Για την ώρα, το οικονομικό επιτελείο παίρνει βαθιές ανάσες από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός του 2023 ξεκινά από πρωτογενές πλεόνασμα, στοιχείο που κάνει την υλοποίηση των δημοσιονομικών στόχων ευκολότερη.