Γιατί εκτοξεύεται η τιμή του καφέ: Ο ρόλος του Βιετνάμ και η νέα «χρυσή» σοδειά των καλλιεργητών

Οι διεθνείς τιμές του καφέ «ρομπούστα» έχουν φτάσει σε νέα υψηλά λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, της αυξημένης κατανάλωσης στην Ασία και της δημοτικότητας του φρούτου ντουριάν στην Κίνα.

«Τα πράγματα είναι δύσκολα με τους κόκκους καφέ και το προϊόν γίνεται πιο ακριβό», είπε ο Nguyen Huong Giang στο Cafe Giang, που βρίσκεται στην παλιά συνοικία της πρωτεύουσας του Βιετνάμ, Ανόι. το καφέ ιδρύθηκε το 1946 και είναι γνωστό ως η γενέτειρα του egg coffee, μιας τοπικής σπεσιαλιτέ που παρασκευάζεται με καφέ «ρομπούστα» και χτυπημένα αυγά. Το αυξανόμενο κόστος έχει ασκήσει σημαντική πίεση στον προϋπολογισμό του.

Ακόμα κι έτσι, οι ιδιοκτήτες του λένε ότι δεν θα αλλάξουν την τιμή των 1,38 δολαρίων ανά φλιτζάνι, περίπου τη μισή τιμή ενός φλιτζανιού στα Starbucks. «Δεν μπορούμε να αυξήσουμε εύκολα τις τιμές όταν σκεφτόμαστε τα άτομα που έρχονται από την εποχή του παππού μου», είπε ο Giang ο οποίος ίδρυσε το κατάστημα. Το καφέ τώρα προσφέρει επίσης αρτοσκευάσματα και ολόκληρους κόκκους καφέ για να αντιμετωπίσει την οικονομική πίεση.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ρομπούστα στο Λονδίνο σημείωσαν νέο υψηλό στο τέλος Απριλίου, ξεπερνώντας τα 4.500 δολάρια ανά τόνο. Αν και η αγορά έχει παγώσει από τότε, οι τιμές παραμένουν υψηλότερες από ό,τι στο τέλος του περασμένου έτους.

Η αποδοτική νέα καλλιέργεια

Το Βιετνάμ κατατάσσεται ως ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός κόκκων καφέ στον κόσμο και ο μεγαλύτερος παραγωγός «ρομπούστα». Ωστόσο, πολλοί αγρότες στη χώρα στρέφονται αντ’ αυτού στο ντουριάν, ένα φρούτο γνωστό για την ακανθώδη εμφάνιση, τη γλυκιά γεύση και την έντονη μυρωδιά του.

Με το παρατσούκλι «ο βασιλιάς των φρούτων», το ντουριάν έχει γίνει πολύ δημοφιλές στην Κίνα τα τελευταία χρόνια. Οι εξαγωγές του Βιετνάμ στην Κίνα ξεπέρασαν τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, πενταπλάσιο ποσό σε σχέση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τοπικές αναφορές. Περαιτέρω ανάπτυξη αναμένεται φέτος.

Η στροφή προς το ντουριάν μείωσε τη διαθέσιμη έκταση για την καλλιέργεια φυτών καφέ, μειώνοντας την προσφορά. Ο καφές αναπτύσσεται καλύτερα στις τροπικές περιοχές και η αυξανόμενη ώθηση ενάντια στην αποψίλωση των δασών έχει καταστήσει όλο και πιο δύσκολη την εύρεση νέας γης για την καλλιέργεια.

Αυτή η τάση έρχεται εν μέσω μιας μεγαλύτερης κρίσης εφοδιασμού που οφείλεται στο καιρικό φαινόμενο «Ελ Νίνιο», το οποίο έχει προκαλέσει ξηρασία στη Νοτιοανατολική Ασία. Η παραγωγή καφέ στο Βιετνάμ ανήλθε συνολικά σε 29,2 εκατομμύρια σακουλάκια των 60 κιλών από τον Οκτώβριο του 2022 και τον Σεπτέμβριο του 2023, σημειώνοντας πτώση 9,8% από έτος σε έτος, αναφέρει ο Διεθνής Οργανισμός Καφέ.

«Κάνει πολλή ζέστη και δεν υπάρχει αρκετό νερό, επομένως ο καφές δεν αναπτύσσεται καλά», είπε ο Ngoc, ένας πωλητής στην πόλη Χο Τσι Μινχ του νότιου Βιετνάμ. Έχει συμβόλαιο με ένα αγρόκτημα στην ενδοχώρα της επαρχίας Dak Nong, αλλά είπε ότι τα φυτά εκεί μαραίνονται λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας.

Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι μεγάλες ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρείες απομακρύνονται από την υψηλής ποιότητας ποικιλία «Aράμπικα», που παράγεται κυρίως στην Κεντρική και Νότια Αμερική και στρέφονται στη σχετικά φθηνή «ρομπούστα» ως απάντηση στο αυξανόμενο κόστος μεταφοράς και καυσίμων, δήλωσε ο ιαπωνικός εμπορικός οίκος Marubeni.

Διαρθρωτικοί παράγοντες όπως η αύξηση της κατανάλωσης στη Νοτιοανατολική Ασία και την Κίνα συμβάλλουν επίσης στην κρίση. Από τον Οκτώβριο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, η κατανάλωση στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού ανήλθε συνολικά σε 44,5 εκατομμύρια σακούλες, πάνω από το ένα τέταρτο της παγκόσμιας συνολικής κατανάλωσης και αυξημένη κατά 12% τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια. Η παγκόσμια κατανάλωση στο σύνολό της αυξήθηκε μόλις κατά 1% κατά τη διάρκεια της περιόδου. Στο Βιετνάμ, έχει γίνει συνηθισμένο θέαμα για άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας να κάθονται και να συνομιλούν πίνοντας καφέ στο πεζοδρόμιο.

Αν και η χώρα λέγεται ότι άρχισε να καλλιεργεί καφέ κατά τη διάρκεια της γαλλικής αποικιακής περιόδου τον 19ο αιώνα, το ρόφημα άρχισε να κερδίζει δημοτικότητα μόλις τη δεκαετία του 1980. Έκτοτε, η ζήτηση αυξήθηκε καθώς αναπτύχθηκε η οικονομία του Βιετνάμ. Η κατανάλωση στις χώρες παραγωγής καφέ της Νοτιοανατολικής Ασίας ήταν σε μεγάλο βαθμό κόκκοι χαμηλής ποιότητας που δεν ήταν κατάλληλοι για εξαγωγή. Όμως, με τον πολλαπλασιασμό των μεγάλων αλυσίδων η τοπική ζήτηση για υψηλής ποιότητας κόκκους αυξάνεται.