Τεκμήρια διαβίωσης: Πόσο, πότε και για ποιους μειώνονται

Το 1978, ο τότε υπουργός Οικονομικών Αθανάσιος Κανελλόπουλος σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, θέσπισε τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης. Σήμερα, σαράντα πέντε χρόνια μετά τα τεκμήρια παραμένουν και εγκλωβίζουν κάθε χρόνο 1 στους 4 φορολογούμενους. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περισσότεροι φορολογούμενοι που πιάνονται στην παγίδα των τεκμηρίων διαβίωσης δεν είναι οι «επαγγελματίες» φοροφυγάδες αλλά μισθωτοί και συνταξιούχοι κυρίως με χαμηλά εισοδήματα που πληρώνουν έξτρα φόρους επειδή διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη κατοικία και έχουν ένα αυτοκίνητο.

Τα τελευταία χρόνια, έχει ανοίξει πολλές φορές η συζήτηση για κατάργηση ή έστω μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης. Αλλά έτσι όπως άνοιξε έτσι και έκλεισε αφού κανένας υπουργός Οικονομικών και καμία κυβέρνηση δεν πήρε απόφαση να «ξηλώσει» ένα αναχρονιστικό μέτρο που ταλαιπωρεί για δεκαετίες τους φορολογούμενους.

Η Νέα Δημοκρατία, υπόσχεται «κούρεμα» των τεκμηρίων διαβίωσης 30% μεσοσταθμικά από το 2025 μετά την υποχρεωτική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων myData και της ενίσχυσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Επομένως, εάν η ΝΔ αναλάβει ξανά τη διακυβέρνηση της χώρας, τα τεκμήρια διαβίωσης θα διατηρηθούν χωρίς αλλαγές μέχρι και το τέλος του 2024, θα μειωθούν το 2025, δηλαδή για τα εισοδήματα που θα δηλώσουν οι φορολογούμενοι το 2026 και δεν θα καταργηθούν.

Το «κούρεμα» κατά 30% μεσοσταθμικά των τεκμηρίων διαβίωσης σημαίνει ότι το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης θα μειωθεί:

•  Από 3.000 ευρώ σε 2.100 ευρώ για τον άγαμο ή έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης κι έχει επιλέξει να υποβάλλει τη δήλωσή του χωριστά από την σύζυγο ή τον σύζυγο ή το έτερο μέρος συμφώνου συμβίωσης
•  2.500 ευρώ σε 1.750 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης κι έχει επιλέξει να υποβάλλει κοινή δήλωση με την ή τον σύζυγο ή με το έτερο μέρος του συμφώνου συμβίωσης.

Κατοικίες – αυτοκίνητα

Η μείωση του τεκμηρίου διαβίωσης για την κύρια κατοικία το οποίο σήμερα ξεκινά από τα 40 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνεια έως 80 τ.μ. και φθάνει και τα 400 ευρώ το τετραγωνικό για επιφάνειες πάνω από 300 τ.μ. εξετάζεται να είναι μεγαλύτερη πάνω από 30% για τα ακίνητα επιφάνειας έως 120 τ.μ. και μικρότερη για τις κατοικίες μεγαλύτερης επιφάνειας. Η ίδια σκέψη υπάρχει και για το τεκμήριο διαβίωσης για τα αυτοκίνητα τα οποία ξεκινούν από 4.000 ευρώ για αυτοκίνητο 1.000 και 1.200 κ.ε. και φθάνουν τα 23.800 ευρώ για αυτοκίνητο για 3.500 κυβικά εκατοστά.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Τα τελευταία στατιστικά στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων έδειξαν ότι:

•  1.748.934 φορολογούμενοι φορολογήθηκαν με βάση τα περιουσιακά στοιχεία όπως ακίνητα, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες κ.α. και όχι με βάση το δηλωθέν εισόδημα. Το συνολικό φορολογητέο εισόδημα για τους συγκεκριμένους φορολογούμενους αυξήθηκε κατά 5,96 δισ. ευρώ και διαμορφώθηκε στα 9,03 δισ. ευρώ έναντι 3,07 δισ. ευρώ που εμφάνισαν στις φορολογικές τους δηλώσεις.
•  571.088 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,319 δισ. ευρώ φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,881 δισ. ευρώ καθώς με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν εισοδήματα ύψους 1,561 δισ. ευρώ.
•  542.463 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 1,085 δισ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν για εισοδήματα 1,560 δισ. ευρώ λόγω τεκμηρίων και πλήρωσαν επιπλέον φόρο για εισοδήματα που συνολικά ανήλθαν σε 2,645 δισ. ευρώ.
•  389.133 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 205,73 εκατ. ευρώ. Ωστόσο τα τεκμήρια αποκάλυψαν εισοδήματα 1,851 δισ. ευρώ και τελικά φορολογήθηκαν για εισόδημα 2,057 δισ. ευρώ.
•  146.292 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισόδημα ύψους 248,51 εκατ. ευρώ, η Εφορία τους πρόσθεσε τεκμαρτό εισόδημα 620,65 εκατ. ευρώ με αποτέλεσμα να πληρώσουν φόρο για εισόδημα 869,16 ευρώ.
•  99.958 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην Εφορία εισόδημα 210,22 εκατ. ευρώ. Με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν 366,161 εκατ. ευρώ και φορολογήθηκαν για πραγματικό και τεκμαρτό εισόδημα 576,38 εκατ. ευρώ.