Εισπνεόμενη φαρμακευτική κάνναβη: Αισιοδοξία για την αντιμετώπιση του πόνου – Ποιους αφορά – Πόσοι την έχουν ήδη λάβει

Ως ένα ακόμη βέλος στη θεραπευτική τους φαρέτρα που ενδεχομένως μπορεί να στοχεύσει τον πόνο (καρκινικό, νευροπαθητικό) βλέπουν οι Έλληνες γιατροί τη φαρμακευτική κάνναβη που πλέον συνταγογραφείται στη χώρα μας.

Και όπως συμβαίνει με κάθε νέο φαρμακευτικό όπλο που προστίθεται στο δύσκολο πεδίο χρόνιων, επώδυνων ασθενειών και της αντιμετώπισής τους απαιτείται, όπως επισημαίνουν, σαφές πλαίσιο χορήγησης και αυξημένα αντανακλαστικά τόσο από τους ειδικευμένους γιατρούς που έχουν δυνατότητα συνταγογράφησης όσο και από τους ασθενείς που θα τα λάβουν.

Ο ειδικός κωδικός στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης της ΗΔΙΚΑ για τη χορήγηση φαρμακευτικής κάνναβης ενεργοποιήθηκε πριν από δύο εβδομάδες, κι ενώ είχε προηγηθεί η τροφοδοσία της αγοράς. Δύο μεγάλες ελληνικές φαρμακευτικές εταιρίες (ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ και LAVIPHARM) διαθέτουν τα φάρμακα, τα οποία είναι τοπικώς παραγόμενα σκευάσματα συγκεκριμένα από παραγωγική μονάδα στην Κορινθία (Tikun Olam).

Σύμφωνα τα στοιχεία του ΘΕΜΑΤΟΣ, έχουν συνταγογραφηθεί μερικές δεκάδες σκευάσματα φαρμακευτικής κάνναβης, περίπου 70 μέχρι και την περασμένη Παρασκευή. Σημειώνεται πως πρόκειται για φάρμακο συνταγογραφούμενο αλλά που δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ, συνεπώς το πληρώνει εξ ολοκλήρου ο ασθενής. Από το δελτίο τιμών του υπουργείου Υγείας προκύπτει εύρος τιμής από 75,41 έως 165,91 ευρώ.

Οι ασθενείς 

Το πρώτο σκεύασμα δόθηκε σε ασθενή με ψωριασική αρθρίτιδα, ρευματολογικό αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί μεταξύ άλλων αφόρητους πόνους. Ωστόσο, στα Ιατρεία Πόνου στα δημόσια νοσοκομεία ανά τη χώρα οι γιατροί έχουν γίνει αποδέκτες σχετικών αιτημάτων από ασθενείς, που παρακολουθούνται και οι οποίοι ζητούν να μάθουν αν μπορούν να τα λάβουν με συνταγή. Άλλωστε οι ίδιοι γιατροί έχουν ακούσει αρκετές φορές ασθενείς τους να μιλούν για την προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν κάποιο σκεύασμα φαρμακευτικής κάνναβης με διαδικτυακή ή άλλη αγορά, κινούμενοι σε γκρίζα ζώνη, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον πόνο.

«Εμείς ως γιατροί, αλγολόγοι, ειδικευμένοι στον πόνο, χαιρόμαστε που έχουμε ακόμη ένα σκεύασμα στη διάθεσή μας. Ο,τιδήποτε φαρμακευτικό μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του πόνου, είναι σημαντικό. Αλλά προφανώς δεν λύθηκε το πρόβλημα του πόνου στην ιατρική. Είναι ένα δύσκολο πεδίο που επιχειρούμε να χαρτογραφήσουμε με γνώμονα την ανακούφιση των ασθενών» λέει στο ΘΕΜΑ, η Αναισθησιολόγος, Διευθύντρια ΜΕΘ του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο», Υπεύθυνη Ιατρείου Πόνου του νοσοκομείου, Σουζάνα Ασίνογλου. Συμπληρώνει, μάλιστα, πως η χορήγηση των ελληνικών φαρμάκων προϋποθέτει κυρίως και πρωτίστως την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, δηλαδή των γιατρών και των φαρμακοποιών, και φυσικά των ασθενών και των φροντιστών τους.

«Είναι κάτι νέο για όλους μας, και σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική κάνναβη, – μία από τις ελεγχόμενες ουσίες όπως την ονομάζουμε οι αναισθησιολόγοι, που μπαίνει για πρώτη φορά στο ιατρικό οπλοστάσιο- , και σε ό,τι αφορά τη διαθέσιμη φαρμακοτεχνική μορφή της. Τα σκευάσματα των 5 γρ και 10 γρ που διατίθενται περιέχουν ολόκληρα ξηρά άνθη του φυτού κάνναβης και συνοδεύονται από συσκευή ατμίσματος. Πρόκειται για εισπνεόμενο φάρμακο, με τιτλοποίηση δόσης, δηλαδή με δοσολογία που χορηγείται σταδιακά και εξατομικευμένα στους ασθενείς» εξηγεί η κυρία Ανίσογλου.

Τη σωστή θέση των νέων σκευασμάτων μέσα στο φαρμακευτικό οπλοστάσιο επιχειρεί να βάλει και ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρίας για τα Κανναβινοειδή, Δρ. Αίας-Θεόδωρος Παπασταύρου. «Στην παρούσα φάση η κυκλοφορία τους συνοδεύεται από αυξημένες προσδοκίες – ευλόγως γιατί ο πόνος είναι μείζον ιατρικό θέμα. Ωστόσο, αυτά τα φάρμακα δεν είναι πανάκεια. Είναι φάρμακα δεύτερης γραμμής. Πρώτα θα χορηγήσουμε τα συμβατικά φάρμακα στους ασθενείς, και μετά εφόσον δεν υπάρχει αποτελεσματική κάλυψη, θα προχωρήσουμε στη φαρμακευτική κάνναβη» λέει ο ειδικός μιλώντας στο ΘΕΜΑ. Σημειώνει, μάλιστα, πως τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη η ιατρική κοινότητα είναι ανέτοιμη για τη χορήγηση σκευασμάτων φαρμακευτικής κάνναβης, προσθέτοντας πως «η κυκλοφορία τους φαίνεται να προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός έντονου ακτιβισμού».

Η στόχευση του πόνου

Περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ υποφέρουν από χρόνιο πόνο. Στην Ευρώπη υπολογίζονται σε 70 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα ακριβή δεδομένα δεν υπάρχουν, ωστόσο πρόσφατη μελέτη μέτρησε περίπου 6.000 ασθενείς στα Ιατρεία πόνου, από τους οποίους οι 2.500 με νευροπαθητικό πόνο.

Σύμφωνα με γιατρούς στα Ιατρεία Πόνου, οι δύο μεγάλες κατηγορίες ασθενών τους οποίους αφορά η φαρμακευτική κάνναβη είναι οι ογκολογικοί ασθενείς καθώς και εκείνοι που έχουν τη διάγνωση του νευροπαθητικού πόνου (προκαλείται από βλάβη ή δυσλειτουργία του περιφερικού ή του κεντρικού νευρικού συστήματος).

«Τα σκευάσματα που κυκλοφορούν έχουν περιεκτικότητα ανθών στην ψυχοδραστική ουσία Δ9- τετραϋδροκανναβινόλη μεγαλύτερη από 0,2%. Με βάση τις ενδείξεις μπορούν οι αναισθησιολόγοι, οι νευρολόγοι, οι παθολόγοι-ογκολόγοι και οι ρευματολόγοι να τα συνταγογραφούν σε ασθενείς με καρκίνο ή με τη νόσο HIV/AIDS για τη ναυτία και τον έμετο, σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας για τον πόνο και τη σπαστικότητα, σε ασθενείς που λαμβάνουν παρηγορική/ανακουφιστική φροντίδα και σε ασθενείς με χρόνιο, ανθεκτικό πόνο που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες διαθέσιμες θεραπείες ή όταν οι διαθέσιμες θεραπείες δεν γίνονται καλά ανεκτές από τον ασθενή» περιγράφει το πλαίσιο συνταγογράφησης η κυρία Ασίνογλου.

«Η δοσολογία εξατομικεύεται ανάλογα με τον ασθενή. Ξεκινάμε από χαμηλή δοσολογία προς υψηλότερη μέχρι να εντοπίσουμε που έχει αποτέλεσμα. Και φυσικά πρέπει να σταματήσει η χορήγηση όταν εκδηλώνονται άλλα προβλήματα. Στην επιληψία πχ έχει αποτέλεσμα μέσα σε διάστημα 2-3 μηνών. Στον καρκίνο δεν έχουμε ακόμη εικόνα. Γνωρίζουμε καλά τη δράση και την αποτελεσματικότητα των οπιοδειών. Τώρα βάζουμε και τα κανναβινοειδή στον συνδυασμό για την αντιμετώπιση του καρκινικού πόνου» λέει ο κ. Παπασταύρου.

Κλειδί (και) το ιστορικό του ασθενούς

Oι ειδικοί υπογραμμίζουν την αξία της λήψης ενός αναλυτικού ιστορικού του ασθενή στην περίπτωση που εμπίπτει στις κατηγορίες όσων μπορούν να λάβουν τη φαρμακευτική κάνναβη. Κι αυτό διότι έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά και σημαντικές αντενδείξεις.

Ενδεικτικά, δεν επιτρέπεται να χορηγούνται σε άτομα ηλικίας έως 18 χρόνων, σε έγκυες και λεχωίδες, καθώς και σε άτομα με ψυχιατρική ασθένεια ή με σχετικό οικογενειακό ιστορικό.

Ιδιαίτερη προσοχή συστήνεται όταν η χορήγηση αφορά ηλικιωμένους, καθώς και καρδιολογικούς ασθενείς, πχ με στεφανιαία νόσο ή κολπική μαρμαρυγή. Τέλος, είναι σημαντικός ο έλεγχος της λήψης άλλων φαρμάκων από τους ασθενείς, όπως πχ αντιπηκτικά, αντιμυκητησιακά, κάποια αντιβιοτικά.