Κλιματική αλλαγή: Ποιους οδηγούν στο νοσοκομείο οι ακραίες θερμοκρασίες – Τι προτείνουν οι ειδικοί

Τη σύνδεση μεταξύ ακραίας ζέστης το καλοκαίρι και εισαγωγών στα νοσοκομεία της Ισπανίας διερεύνησαν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal) και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας της Γαλλίας (Inserm). Η ανασκόπηση δεδομένων, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται στο Environmental Health Perspectives, έδειξε εντονότερο αποτύπωμα στις εισαγωγές για:

• Μεταβολικές διαταραχές και παχυσαρκία
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Ουρολοιμώξεις
• Σήψη
• Ουρολιθίαση
• Δηλητηρίαση από φάρμακα και άλλες μη φαρμακευτικές ουσίες.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα για περισσότερες από 11,2 εκατομμύρια εισαγωγές -μόνο επείγοντα περιστατικά– σε νοσοκομεία από 48 επαρχίες της ηπειρωτικής Ισπανίας και των Βαλεαρίδων Νήσων, για το διάστημα 2006 – 2019, τα οποία παραχώρησε το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ισπανίας (INE).  Η ομάδα συνεκτίμησε τις τιμές μέσης ημερήσιας θερμοκρασίας, μέσης ημερήσιας σχετικής υγρασίας και συγκεντρώσεων διαφόρων ατμοσφαιρικών ρύπων (PM2.5, PM10, NO2 και O3). Με τη βοήθεια διαφόρων μοντέλων, υπολόγισαν τις σχέσεις μεταξύ της θερμοκρασίας και των διαφόρων αιτιών νοσηλείας για τη θερινή περίοδο (Ιούνιος έως Σεπτέμβριος) ανά επαρχία.

Ευάλωτες ομάδες τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι

Κατά το αναμενόμενο για τους ερευνητές, η ακραία ζέστη είχε «γενικευμένο αντίκτυπο στις νοσηλείες για συγκεκριμένη αιτία». Αν και ο κίνδυνος εισαγωγής στο νοσοκομείο αυξήθηκε για όλες τις ηλικίες, τα παιδιά ηλικίας κάτω του 1 έτους και οι ηλικιωμένοι άνω των 85 ετών ήταν οι πιο ευάλωτες ομάδες. Τα αποτελέσματα από την επίδραση της ζέστης διέφεραν ανά φύλο, με τους άνδρες να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο νοσηλείας από τραυματισμούς συγκριτικά με τις γυναίκες, και τις γυναίκες υψηλότερο κίνδυνο εισαγωγής από παρασιτικές λοιμώξεις, ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές και νοσήματα του αναπνευστικού ή ουροποιητικού συστήματος.

«Οι υποκείμενοι μηχανισμοί πίσω από τις δυσμενείς επιπτώσεις της ζέστης στην υγεία παραμένουν ασαφείς, φαίνεται όμως ότι σχετίζονται με τον τρόπο που το σώμα μας ρυθμίζει τη θερμοκρασία του» σχολίασε ο Hicham Achebak, ερευνητής στο INSERM και στο ISGlobal και κάτοχος μεταδιδακτορικής υποτροφίας “Marie Sklodowska-Curie” από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Σε συνθήκες θερμικού στρες, το σώμα ενεργοποιεί την αγγειοδιαστολή στο δέρμα και την εφίδρωση προκειμένου να χάσει θερμότητα. Οι επακόλουθες αντιδράσεις μπορούν να επηρεάσουν τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο, συναρτήσει σειράς παραγόντων, όπως η ηλικία, το φύλο ή προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι για τις γυναίκες, το όριο ενεργοποίησης των μηχανισμών εφίδρωσης είναι υψηλότερο, καθώς και ότι είναι πιο ευαίσθητες στις επιπτώσεις της ζέστης» πρόσθεσε.

Παχυσαρκία και μεταβολικές διαταραχές

Η επίδραση της ζέστης ήταν μεγαλύτερη στην ομάδα των μεταβολικών διαταραχών και της παχυσαρκίας, με τον κίνδυνο εισαγωγής στο νοσοκομείο τις ζεστές ημέρες να διπλασιάζεται σχεδόν σε σύγκριση με τις ημέρες θερμικής άνεσης (ανεκτής θερμοκρασίας). «Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για να εξηγηθεί αυτό. Για παράδειγμα, στα παχύσαρκα άτομα οι μηχανισμοί απώλειας θερμότητας είναι λιγότερο αποτελεσματικοί, καθώς το σωματικό λίπος λειτουργεί ως μονωτικό υλικό, καθιστώντας τα έτσι πιο ευάλωτα σε θερμικές διαταραχές» εξήγησε ο Hicham Achebak.

Υγρασία, ατμοσφαιρική ρύπανση και καύσωνες

Αναφορικά με άλλες μεταβλητές, η σχετική υγρασία δεν επηρέασε τις εισαγωγές στα επείγοντα πλην των περιπτώσεων οξείας βρογχίτιδας και βρογχιολίτιδας, οπότε αυξάνονταν τις ζεστές ημέρες. Επιπροσθέτως, τις ημέρες καύσωνα και αυξημένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης αύξανε ο κίνδυνος νοσηλείας για μεταβολικές διαταραχές και επιπλοκές της παχυσαρκίας, καθώς και για διαβήτη.

«Παρατηρήσαμε ότι επιπρόσθετες επιδράσεις από τους παρατεταμένους καύσωνες -τις συνεχόμενες ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες- ήταν μικρές και συγκεκριμένες για ένα υποσύνολο ασθενειών, κυρίως μη αναπνευστικών λοιμωδών νοσημάτων, ενδοκρινικών και μεταβολικών διαταραχών ή ασθενειών του νευρικού συστήματος, μεταξύ άλλων. Για το λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι τα υφιστάμενα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για τη θερμότητα-υγεία θα πρέπει να ενεργοποιούνται όχι μόνο κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα, αλλά και κατά τη διάρκεια μη μόνιμων ακραίων θερμοκρασιών» σχολίασε η Joan Ballester Claramunt, ερευνήτρια του ISGlobal και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Ο πίνακας με τα ευρήματα

*% αύξηση των πιθανοτήτων νοσηλείας σε ακραίες θερμοκρασίες καλοκαιριού σε σύγκριση με τις συνθήκες θερμικής άνεσης.