Νέο «καμπανάκι» ΠΟΥ για τον κορωνοϊό: Γιατί προκαλεί ανησυχία η παραλλαγή «Αρκτούρος»

Την προσοχή του σε μια νέα παραλλαγή της Όμικρον του νέου κορωνοϊού έχει εστιάσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Το στέλεχος XBB.1.16, με την ονομασία «Αρκτούρος», εμφανίστηκε στην Ινδία, προκαλώντας χάος στη χώρα, όπου τα νοσοκομεία βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό.

Εκτιμάται ότι είναι η πιο μεταδοτική παραλλαγή μέχρι σήμερα.

Ωστόσο, κορυφαίοι επιστήμονες δεν αναμένουν ότι θα είναι πιο θανατηφόρα από άλλους τύπους που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή, οι οποίοι προκαλούν μια πολύ πιο ήπια ασθένεια που μοιάζει πολύ με τη γρίπη.

Οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οδηγεί το τελευταίο κύμα επιδημίας στην Ινδία, με τα κρούσματα να παρουσιάζουν έξαρση 13 φορές μέσα σε ένα μήνα.

Το υπουργείο Υγείας της χώρας αυτή την εβδομάδα διεξήγαγε εικονικούς ελέγχους για να τσεκάρει πόσο προετοιμασμένα ήταν τα νοσοκομεία για μια άλλη πιθανή εισροή ασθενών, ενώ ορισμένες πολιτείες επανέφεραν τις μάσκες σε δημόσιους χώρους.

Το υπουργείο Υγείας δήλωσε ακόμα ότι υπήρχαν 40.215 ενεργά κρούσματα Covid στις 12 Απριλίου, αυξημένα κατά 3.122 σε μόλις μία ημέρα.

Αυτά τα κρούσματα Covid μπορεί να περιλαμβάνουν εκείνους που είναι θετικοί και βρίσκονται στο σπίτι καθώς και εκείνους στο νοσοκομείο.

Εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη Ιανουαρίου, με τους αξιωματούχους να λένε ότι έχει κάποιες μεταλλάξεις που προκαλούν ανησυχία.

Η Δρ Μαρία Βαν Κερκοβ, τεχνική επικεφαλής του ΠΟΥ για την Covid, δήλωσε:

«Κυκλοφορεί εδώ και λίγους μήνες. Δεν έχουμε δει αλλαγή στη σοβαρότητα της νόσου σε άτομα ή πληθυσμούς, αλλά γι’ αυτό έχουμε αυτά τα συστήματα σε εφαρμογή. Έχει μια επιπλέον μετάλλαξη στην πρωτεΐνη ακίδας, η οποία σε εργαστηριακές μελέτες δείχνει αυξημένη μολυσματικότητα καθώς και πιθανή αυξημένη παθογένεια».

Η ίδια πρόσθεσε ότι ενώ το XBB.1.16 είχε ανιχνευθεί σε άλλες χώρες, οι περισσότερες αλληλουχίες ήταν από την Ινδία, όπου είχε αντικαταστήσει άλλες παραλλαγές.

Εν τω μεταξύ, μια μελέτη από Ιάπωνες επιστήμονες έδειξε ότι ο ‘Αρκτούρος’ είναι 1,2 φορές πιο μολυσματικός από το στενά συνδεδεμένο στέλεχος Κράκεν.

Ανεβάζοντας τα ευρήματά τους στον ιστότοπο έρευνας βιολογίας bioRxiv, έγραψαν ότι αυτό το πλεονέκτημα υποδηλώνει ότι η νέα παραλλαγή «θα εξαπλωθεί παγκοσμίως στο εγγύς μέλλον».

Το απέδωσαν αυτό σε μεταλλάξεις που θα μπορούσαν να κάνουν πιο δύσκολο για το ανοσοποιητικό σύστημα να αντιμετωπίσει και να αυξήσει τον ρυθμό ανάπτυξής του.

Ωστόσο, πρόσθεσαν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ‘Αρκτούρος’ είχε μεγαλύτερη ικανότητα να αποφύγει την προστασία που προσφέρουν τα εμβόλια ή η προηγούμενη μόλυνση σε σύγκριση με το Κράκεν.

Τέσσερις ερωτήσεις και απαντήσεις για την XBB.1.16

Πότε και πού εντοπίστηκε η παραλλαγή XBB.1.16;

Η XBB.1.16 προστέθηκε στη λίστα των παραλλαγών του ΠΟΥ υπό παρακολούθηση μόλις πρόσφατα, στις 22 Μαρτίου 2023. Παγκοσμίως, η επιδημιολογική επιτήρηση της COVID βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Μέχρι στιγμής, ο μεγαλύτερος αριθμός των κρουσμάτων έχει εντοπιστεί εκεί που βρέθηκε για πρώτη φορά η νέα παραλλαγή, στην Ινδία, η οποία είναι μια από τις λίγες χώρες όπου τα καταγεγραμμένα κρούσματα COVID αυξάνονται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Η συγκεκριμένη παραλλαγή έχει επίσης εντοπιστεί στις ΗΠΑ, και συγκεκριμένα σε Καλιφόρνια, Νιου Τζέρσεϊ, Βιρτζίνια, Τέξας, Ουάσιγκτον, Νέα Υόρκη, Ιλινόις, Μινεσότα, Τζόρτζια, Φλόριντα, Πενσυλβάνια, Οχάιο, Νεβάδα, Ιντιάνα, Βόρεια Καρολίνα , Λουιζιάνα και Ντέλαγουερ. Μια υπο-παραλλαγή, η XBB.1.16.1, έχει επίσης αναφερθεί στη Νεμπράσκα, στο Μιζούρι και στο Μίσιγκαν. Προς το παρόν καμία νέα παραλλαγή δεν αντιπροσωπεύει το 1% σε εθνικό επίπεδο. Η XBB.1.16 και οι υπο-παραλλαγές της έχουν επίσης εντοπιστεί σε Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ισραήλ, Καναδά, Μαλαισία, Δανία, Νέα Ζηλανδία, Γερμανία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Ολλανδία, Ταϊλάνδη, Σουηδία, Νότια Αφρική, Ιταλία και την Κίνα.

Πώς εξελίχθηκε η XBB.1.16;

Η νέα παραλλαγή είναι ένας ανασυνδυασμός, ή συνδυασμός, δύο απογόνων του λεγόμενου “stealth Omicron” BA.2. Σε σύγκριση με την πρότερη παραλλαγή XBB, έχει τρεις επιπλέον μεταλλάξεις, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Η XBB.1.16 προκαλεί αύξηση των νοσηλειών και των θανάτων;

Μέχρι σήμερα, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργαστηριακές μελέτες σχετικά με τη σοβαρότητα της νόσου που μπορεί να προκαλέσει η παραλλαγή. Οι νοσηλείες, οι εισαγωγές στη ΜΕΘ και οι θάνατοι δεν έχουν ακόμη αυξηθεί λόγω της νέας παραλλαγής, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Γιατί λοιπόν η XBB.1.16 είναι τόσο ανησυχητική;

Το κατά πόσο η νέα παραλλαγή είναι πράγματι ικανή να οδηγήσει σε αύξηση των νοσηλειών ή/και των θανάτων, μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να το πούμε. Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η μετάλλαξη K478R, η οποία μπορεί να κάνει την παραλλαγή αποτελεσματικότερη στο να ξεπερνά την εξουδετερωτική ικανότητα των αντισωμάτων από προηγούμενη μόλυνση και εμβολιασμό, να προκαλεί συμπτωματική λοίμωξη και να εξαπλώνεται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Οι αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων αναμένεται να προσφέρουν κάποιου βαθμού προστασία, ειδικά αν είναι πρόσφατος ο εμβολιασμός. Το αντι-ιικό χάπι Paxlovid (νιρματρελβίρη/ριτοναβίρη) αναμένεται να συνεχίσει να έχει δράση έναντι της νέας παραλλαγής. Επιπλέον, η XBB.1.16 έχει δείξει την ικανότητα να υπερτερεί γρήγορα έναντι της XBB.1.5 που κυριαρχεί στις ΗΠΑ όσον αφορά τη διάδοση. Η νέα παραλλαγή έχει δείξει ισχυρό πλεονέκτημα ανάπτυξης τους τελευταίους τρεις μήνες.

Συμπερασματικά, τονίζουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Γιάννης Ντάνασης, είναι σημαντικό να παραμένουμε ως κοινωνία και ως παγκόσμια κοινότητα σε εγρήγορση σχετικά με τις νέες παραλλαγές του SARS-CoV-2 που αναδύονται, καθώς δεν μπορεί να είναι εκ των προτέρων γνωστός ο αντίκτυπος μιας νέας παραλλαγής στη μεταδοτικότητα του ιού και στη σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί.