Κρυολόγημα, γρίπη, κορωνοϊός: Οι κινήσεις ματ που δυναμώνουν την άμυνα του οργανισμού

Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται η χώρα από το άγριο κύμα των εποχικών ιώσεων. Είναι πλέον είδηση της καθημερινότητάς μας η ασθένεια ενός φίλου, συγγενούς ή συνεργάτη που, σίγουρα, στην εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων θα αναρωτήθηκε αν είναι κορωνοϊός, κρυολόγημα ή γρίπη. Παράλληλα, ελλείψεις σε φάρμακα όπως αντιπυρετικά, αντιβιώσεις, αποφρακτικά και εισπνεόμενα σκευάσματα δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Χωρίς να αντικαθιστά τα δώρα της επιστήμης όπως τα φάρμακα και τα εμβόλια ή τα μέτρα υγιεινής, ο τρόπος ζωής μας μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην θωράκιση του οργανισμού, ενισχύοντας τόσο το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα, την πρώτη γραμμή άμυνας που περιλαμβάνει φραγμούς και εκκρίσεις (π.χ. επιδερμίδα, βλεννογόνοι) όσο και το επίκτητο που «μαθαίνει» να καταπολέμα παθογόνα στην πορεία της ζωής με τη συμμετοχή οργάνων όπως ο θύμος αδένας, ο μυελός των οστών και οι λεμφαδένες.

Δύο επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Nottingham Trent, ο Καθηγητής Ενιαίας Υγείας Philippe B. Wilson και ο Ανώτατος Λέκτορας Γονιδιακής Ανοσολογίας Samuel J. White, αρθρογραφούν στο Conversation για τις κινήσεις-ματ που θα βοηθήσουν να κυλήσει ο χειμώνας «αναίμακτα».

Η μεσογειακή διατροφή

Φρούτα και λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα καθώς και ψάρια, κρέας ή φυτικές πηγές πρωτεϊνών, συνθέτουν ένα ισχυρό οπλοστάσιο με όλα τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού όπως βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες, η πρόσβαση στο οποίο είναι εφικτή με την υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής.

Σωρεία επιστημονικών μελετών περί της συμβολής της διατροφής έχουν συμπεράνει τη συμμετοχή της διατροφής στην ανοσία όπως:

1. Στη δράση των ανοσοκυττάρων. Το αμινοξύ αργινίνη που εντοπίζεται σε τρόφιμα όπως οι σαρδέλες και τα αμύγδαλα, είναι απαραίτητο για την παραγωγή μονοξειδίου του αζώτου στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, ένα ισχυρό μόριο που δρα ως άμυνα έναντι των παθογόνων.

Η βιταμίνη Α και ο ψευδάργυρος έπειτα είναι ζωτικής σημασίας για την ταχεία αναπαραγωγή των ανοσοκυττάρων, η βιταμίνη C ενισχύει τις κυτταρικές λειτουργίες των ανοσοποιητικών συστημάτων ενώ η βιταμίνη Ε έχει αποδειχθεί ευεργετική έναντι λοιμωδών νοσημάτων όπως η γρίπη, η COVID και το κοινό κρυολόγημα.

2. Στην υγεία του μικροβιώματος. Ο ρόλος του εντερικού μικροβιώματος είναι καθοριστικός για τη γερή άμυνα και συνολική υγεία του οργανισμού, τη σωματική αλλά και ψυχική. Εν προκειμένω, ένα διατροφικό μοτίβο όπως το μεσογειακό μπορεί να συμβάλει στην ανοσία μέσω της καλύτερης ρύθμισης της φλεγμονής, του μηχανισμού που ενεργοποιείται για την καταπολέμηση των παθογόνων.

Ειδικότερα, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει το κλειδί για ρύθμιση της ανοσολογικής απόκρισης στο βακτήριο Faecalibacterium prausnitzii, το οποίο είναι περιορισμένο στη διατροφή δυτικού τύπου (πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, σάκχαρα και ζωικά λίπη) αλλά αφθονεί στη μεσογειακή.

3. Ενίσχυση της πρώτης γραμμής άμυνας. Πέραν της διατροφής, η λήψη προβιοτικών μπορεί επίσης να έχει θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με μελέτη, ένα συμπλήρωμα με βακτήρια Lactiplantibacillus plantarumand και Pediococcus acidilactici σχετίστηκε με μείωση του ιικού φορτίου στη μύτη και τους πνεύμονες καθώς και μικρότερη διάρκεια συμπτωμάτων σε ασθενείς με COVID .

Ο υγιεινός τρόπος ζωής

Η ποιότητα του ύπνου, ο χρόνος που αφιερώνουμε στη σωματική δραστηριότητα, το άγχος και οι «κακές» συνήθειες φέρουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

• Κάπνισμα: Επηρεάζει την έμφυτη και επίκτητη ανοσία, με αποτέλεσμα να υπερ-ενεργοποιείται όταν εισβάλλουν παθογόνα, μειώνοντας την άμυνα του οργανισμού.
• Αλκοόλ: Αυξάνει την ευαισθησία σε βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις, παρεμβαίνοντας στους ανοσοποιητικούς μηχανισμούς. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει το ανοσοποιητικό.
• Ύπνος: Ο καθημερινά κακός ύπνος διεγείρει τη φλεγμονή στο σώμα και επιδεινώνει την ανοσολογική απόκριση, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο μόλυνσης και σοβαρότερων λοιμώξεων. Μόνο έξι ώρες ύπνου στην εφηβεία, σύμφωνα με μελέτες, ανοίγουν τον δρόμο για νόσηση από κοινές ασθένειες όπως κρυολόγημα, γρίπη και γαστρεντερίτιδα.
• Άγχος: Όχι μόνο το χρόνιο άγχος αλλά μικρά επεισόδια στρες μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στο ανοσοποιητικό.
• Άσκηση: Μέτρον άριστον για τη σωματική άσκηση για να μη γυρίσει «μπούμερανγκ». Μολονότι είναι αποδεδειγμένη η ευεργετική δράση της προπόνηση μέτριας έντασης στην εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού, η υπερβολή της χωρίς την απαραίτητη ανάπαυση θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, καθιστώντας μας ευάλωτους σε μια λοίμωξη. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, η εξασθένηση του ανοσοποιητικού ξεκινά μετά τα 90 λεπτά σωματικής δραστηριότητας μέτριας έως μεγάλης έντασης.