AstraZeneca: Η πορεία του εμβολίου Vaxzevria μέχρι την απόσυρσή του – Τι λένε οι ειδικοί και τι υποστηρίζει η εταιρεία

Όποιος έχει δυνατή μνήμη και δεν έχει ξεχάσει τις λεπτομέρειες της διάσημης … επιχείρησης «Ελευθερία» θα θυμάται ενδεχομένως ότι το εμβόλιο της AstraZeneca κατά του κορωνοϊού είχε από σχετικά νωρίς απασχολήσει τις υγειονομικές αρχές της Ευρώπης και κατ’ επέκταση της Ελλάδας. Μπορούσε, επομένως, να προβλέψει την απόσυρση του εμβολίου που ανακοίνωσε η εταιρεία τρία χρόνια μετά; Κατά πάσα πιθανότητα όχι. Το όφελος που προσέφερε το εμβόλιο στη μάχη με τον πανδημικό ιό είναι αδιαμφισβήτητο για τους επιστήμονες. Οι μετατροπές στα εμβολιαστικά προγράμματα, ωστόσο, και οι προσφυγές στα δικαστήρια προκάλεσαν αμφιβολία προδιαγράφοντας ουσιαστικά το εμπορικό τέλος του εμβολίου.

Η AstraZeneca ανακοίνωσε ότι το εμβόλιο Vaxzevria κατά του κορωνοϊού αποσύρεται για εμπορικούς λόγους, καθώς «έχει ξεπεραστεί από ανανεωμένα εμβόλια που αντιμετωπίζουν τις νέες παραλλαγές της Covid-19». Αυτό, σύμφωνα με την ανακοίνωση, έχει οδηγήσει σε μια μείωση της ζήτησης για το συγκεκριμένο εμβόλιο του κορωνοϊού.

«Σύμφωνα με ανεξάρτητες εκθέσεις μόνο τον πρώτο χρόνο της χρήσης του εμβολίου αυτού σώθηκαν 6,5 εκατομμύρια ζωές και συνολικά παραδόθηκαν 3 δισεκατομμύρια δόσεις παγκοσμίως. Οι προσπάθειές μας έτυχαν αναγνώρισης από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο και θεωρήθηκαν ευρέως ως κρίσιμης σημασίας για το τέλος της παγκόσμιας πανδημίας. Θα εργαστούμε τώρα με τους νομοθέτες και τους συνεργάτες μας για να έχουμε ένα καθαρό κλείσιμο αυτού του κεφαλαίου και της σημαντικής συνεισφοράς του στην πανδημία της Covid-19», αναφέρεται στην ανακοίνωση της εταιρείας. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έκανε δεκτή την αίτηση για κατάργηση του εμβολίου, μια απόφαση που τέθηκε σε ισχύ προχθές, 7 Μαΐου.

Είχαν προηγηθεί βρετανικά δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία η φαρμακευτική εταιρεία φέρεται να παραδέχθηκε ότι το εμβόλιο ευθύνεται για θρομβωτικά περιστατικά και συγκεκριμένα το σύνδρομο TTS, δηλαδή θρόμβωση με σύνδρομο θρομβοκυτταροπενίας. Η παραδοχή αυτή βέβαια δεν πρόσθεσε κάτι στην επιστημονική έρευνα που διεξήχθη τα χρόνια της πανδημίας. Η σπάνια επιπλοκή του συνδρόμου TTS αφορά, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε 2-3 περιπτώσεις στις 100.000 και έχει θνησιμότητα κατά 10%-20%.

Η εμβολιαστική πορεία του Vaxzevria

Από την έναρξη των εμβολιαστικών προγραμμάτων στη γηραιά ήπειρο, στις αρχές του 2021, παρουσιάστηκαν κάποιες αρρυθμίες σε σχέση με τις παραδόσεις του εμβολίου της AstraZeneca. Έπειτα, ξεκίνησαν οι επιφυλάξεις των ευρωπαϊκών χωρών για χορήγηση του εμβολίου σε άτομα άνω των 65 ετών, καθώς επρόκειτο για ηλικιακές ομάδες που δεν είχαν συμπεριληφθεί επαρκώς στις κλινικές μελέτες.

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συνεδρίαζε τους πρώτους μήνες του 2021 συχνά για το συγκεκριμένο εμβόλιο. Αρχικά χορηγούνταν σε άτομα ηλικίας 18 μέχρι και 64 ετών, ωστόσο τον Απρίλιο του 2021 το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε πως συστήνει τον εμβολιασμό στους πολίτες 30 ετών και άνω. Σε συνέχεια θρομβοεμβολικών επεισοδίων που καταγράφηκαν στην Ευρώπη, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, επικαλούμενη την αρμόδια Επιτροπή Αξιολόγησης Κινδύνου Φαρμακοεπαγρύπνησης (PRAC) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2021 ότι «δεν υπάρχει τεκμηρίωση ότι τα επεισόδια αυτά σχετίζονται αιτιολογικά με τον εμβολιασμό. Η Επιτροπή αυτή εξετάζει ενδελεχώς όλες τις περιπτώσεις θρομβοεμβολικών επεισοδίων που έχουν αναφερθεί σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επισημαίνει ότι ο αριθμός τους σε εμβολιασμένα άτομα δεν είναι μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο στον γενικό πληθυσμό». Μάλιστα, η Επιτροπή Εμβολιασμών τόνιζε ότι τα θρομβοεμβολικά επεισόδια δεν είναι μια σπάνια κατάσταση.

Τρεις μήνες αργότερα, τον Ιούλιο, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εισηγήθηκε εμβολιασμό στα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, στα οποία το όφελος υπερτερεί σαφώς του κινδύνου θρόμβωσης με θρομβοπενία. Την ίδια περίοδο η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία περιόρισαν το εμβόλιο σε ομάδες ηλικιωμένων, ενώ οι βρετανικές αρχές είχαν συστήσει να μη χορηγείται σε ενήλικες κάτω των 30 ετών.

Γιατί αποσύρθηκε;

Το εμβόλιο της AstraZeneca έσωσε πολλά εκατομμύρια ζωές και συνέβαλε στην προστασία του παγκόσμιου πληθυσμού από τον κορωνοϊό, σύμφωνα με τον Καθηγητή Πνευμονολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκο Τζανάκη.

«Το εμβόλιο αυτό ποτέ δεν επικαιροποιήθηκε. Αποσύρθηκε για καθαρά εμπορικούς λόγους», αναφέρει στο protothema.gr. Όπως εξηγεί η απόφαση πιθανότατα ελήφθη δεδομένης της χαμηλής ζήτησης – κάτι που ισχύει για όλα τα εμβόλια – σε συνδυασμό με τη δυσφήμιση που έλαβε το συγκεκριμένο εμβόλιο.

Ο κ. Τζανάκης καθιστά σαφές πως οι πολίτες που έκαναν το εμβόλιο της AstraZeneca δεν έχουν να φοβούνται για κάτι. Πιθανές παρενέργειες που έχουν σχέση με τα εμβόλια εμφανίζονται περίπου τρεις με τέσσερις εβδομάδες από τη στιγμή του εμβολιασμού και όχι μεγάλο διάστημα ή και χρόνια μετά τον εμβολιασμό.

Οι παρενέργειες στην Ελλάδα

Στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιοποίησε πέρυσι, υποβλήθηκαν αναφορές για συνολικά 63 θανάτους σχετιζόμενους με τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού. Τα συγκεντρωτικά στοιχεία του ΕΟΦ αφορούν σε αναφορές στην Ελλάδα εικαζόμενων ανεπιθύμητων ενεργειών εμβολίων έναντι της Covid-19 για το έτος 2022.

Σημειώνεται ότι από τα 63 περαστικά τα 38 έλαβαν χώρα το 2021, τα 21 έλαβαν χώρα το 2022 και για τα 4 δεν υπάρχει η σχετική πληροφορία. Από τις 63 αναφορές, 2 αξιολογήθηκαν ότι έχουν πιθανότητα συσχέτισης με τον εμβολιασμό (possible), 1 με το Comirnaty (Pfizer) και 1 με το Vaxzevria (AstraZeneca). Η έκθεση του ΕΟΦ πριν ένα χρόνο ανέφερε ότι ελέγχονται από τις υγειονομικές αρχές 1.633 αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών το 2022, ως σχετιζόμενες με τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού. Από το σύνολο των 1.633 αναφορών, οι 1.344 δηλώθηκαν ως σοβαρές.

Στο μεταξύ, μαζικές μηνύσεις έχει δεχτεί η φαρμακευτική εταιρεία AstraZeneca στο Ηνωμένο Βασίλειο για παρενέργειες από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Σύμφωνα με βρετανικά μέσα ενημέρωσης, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υποβληθεί 51 μηνύσεις κατά του φαρμακευτικού κολοσσού, από ασθενείς ή συγγενείς ασθενών οι οποίοι φέρεται ότι υπέστησαν σοβαρές βλάβες ή και έχασαν τη ζωή τους. Διεκδικούν, μάλιστα, αποζημιώσεις που μπορεί να φτάσουν και τις 100 εκατ. λίρες.