Καρκίνος πνεύμονα: Χαμηλή η συμμόρφωση με τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τη νόσο

Η δευτερογενής πρόληψη του καρκίνου, η πρώιμη δηλαδή διάγνωση της νόσου είτε ως προκαρκινική κατάσταση είτε σε αρχικό στάδιο μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της επιβίωσης των ασθενών. Όπως αναφέρουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Μαρία Γαβριατοπούλου (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θεραπευτικής Ογκολογίας) και ο Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Ογκολογίας – Αιματολογίας και Διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής), ο προσυμπτωματικός έλεγχος έχει αποδειχθεί ότι είναι εφικτός και αποτελεσματικός για μια σειρά νεοπλασιών όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του προστάτη και προσφάτως ο καρκίνος του πνεύμονα.

Ειδικά για τον καρκίνο του πνεύμονα, ο προσυμπτωματικός έλεγχος έγκειται στη διενέργεια αξονικής θώρακος χαμηλής δόσης ετησίως μετά τα 50 έτη της ηλικίας με βάση τα αποτελέσματα μεγάλων κλινικών μελετών. Η σύσταση για προσυμπτωματικό έλεγχο αφορά ενεργούς καπνιστές ή όσους έχουν διακόψει το κάπνισμα για λιγότερο από 15 έτη. Τα κριτήρια μάλιστα αυτά που υιοθετήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2021 είναι πιο ελαστικά σε σχέση με την αρχική σύσταση και πλέον περιλαμβάνει ένα πιο διευρυμένο πληθυσμό ώστε να αντιμετωπίζονται θέματα αποκλεισμού γυναικών και ατόμων συγκεκριμένων εθνικών ομάδων. Με βάση τις πρόσφατες οδηγίες, υπολογίζεται ότι πλέον 13,5 εκατομμύρια κάτοικοι των ΗΠΑ είναι κατάλληλοι για να υποβληθούν σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Δυστυχώς, τα στοιχεία για την χρήση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα ήταν ιδιαίτερα ελλιπή. Μάλιστα, μόλις πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύθηκε η πρώτη μεγάλη μελέτη που περιλαμβάνει δεδομένα από όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Παρά του περιορισμούς που έχει η συγκεκριμένη μελέτη, καταδεικνύει ότι μόλις το 16,5% των ατόμων που θα μπορούσαν να υποβληθούν το 2022 σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα, τελικά πραγματοποίησαν την εξέταση. Τα ποσοστά φαίνεται ότι είναι υψηλότερα μεταξύ συγκεκριμένων εθνοτικών ομάδων και παρά τις διακυμάνσεις που παρατηρούνται μεταξύ των πολιτειών, το κυριότερο συμπέρασμα είναι ότι μικρό ποσοστό του πληθυσμού που θα μπορούσε να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα τελικά προβαίνει στην εξέταση.

Πρόκειται επομένως για μια πρώτη αποτύπωση της αποδοχής του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία αυτά βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανάγκες του πληθυσμού και να βελτιώσουμε την πρόσβαση σε προγράμματα πρόληψης. Ανάλογα δεδομένα θα ήταν ασφαλώς ιδιαίτερα χρήσιμα και για τη χώρα μας, όπου το ποσοστό των καπνιστών προσεγγίζει το 30% του πληθυσμού χωρίς να υπολογίζονται όσοι κάνουν χρήση εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης.