Στοματική υγιεινή: Τέσσερις σοβαρές παθήσεις που αφήνουν τα σημάδια τους στο στόμα μας

Μικροβίωμα δεν έχει μόνο το έντερο, αλλά και το στόμα, καθώς περιέχει πάνω από 700 γνωστά είδη βακτηρίων, καθώς και ζυμομύκητες, ιούς και ορισμένα πρωτόζωα. Όλα αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην υγεία μας.

Ορισμένες από τις πιο κοινές ασθένειες που προκαλούνται από αλλαγές στο στοματικό μικροβίωμα είναι η τερηδόνα και η ασθένεια των ούλων. Όμως όλο και περισσότερα στοιχεία καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το στοματικό μικροβίωμα συνδέεται επίσης με πολλές άλλες σοβαρές παθήσεις που εμφανίζονται σε άλλα σημεία του σώματος. Ο Δρ Gary Moran, Αναπληρωτής Καθηγητής στην Οδοντιατρική Επιστήμη στο Trinity College Dublin παρουσιάζει τις τέσσερις κατηγορίες ασθενειών που συνδέονται με τα βακτήρια του στόματος.

Αναπνευστικές παθήσεις

Δεδομένου ότι η αναπνευστική οδός ξεκινά από το στόμα και καταλήγει στους πνεύμονες, δεν αποτελεί ίσως έκπληξη το γεγονός ότι μια υπέρμετρη ανάπτυξη του στοματικού μικροβιώματος μπορεί να οδηγήσει στην εισχώρηση αυτών των μικροβίων στους πνεύμονες. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε λοιμώξεις όπως η πνευμονία, μια θανατηφόρα ασθένεια για τους ηλικιωμένους που έχει συνδεθεί με την κακή στοματική υγιεινή, οδηγώντας σε υπερανάπτυξη βακτηρίων του στόματος όπως ο Streptococcus pneumoniae και ο Haemophilus influenzae.

Παρόλα αυτά, η εισαγωγή τακτικών πρακτικών στοματικής υγιεινής και επαγγελματικού οδοντιατρικού καθαρισμού σε οίκους ευγηρίας μπορεί να μειώσει τον αριθμό των κρουσμάτων πνευμονίας κατά ένα τρίτο. Η κακή στοματική υγεία έχει επίσης συνδεθεί με τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και την χειρότερη αναπνευστική λειτουργία.

Καρδιαγγειακές παθήσεις

Η ασθένεια των ούλων, που καταστρέφει το οστό και τους ιστούς που στηρίζουν τα δόντια με αποτέλεσμα την απώλεια των δοντιών, προκαλείται από την υπερανάπτυξη των βακτηρίων που ευδοκιμούν στη σχισμή μεταξύ των ούλων και των δοντιών λόγω κακής στοματικής υγιεινής. Είναι όμως εξίσου καταστροφική για την καρδιά, σύμφωνα με διαφορετικές μελέτες.

Η περιοδοντίτιδα προκαλεί επίσης μια ισχυρή φλεγμονώδη ανοσολογική αντίδραση και γι’ αυτό ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η φλεγμονή που προκαλείται από την ασθένεια των ούλων θα μπορούσε να βλάψει το καρδιαγγειακό σύστημα. Μια μελέτη έδειξε ότι η θεραπεία της νόσου των ούλων μείωσε τα επίπεδα φλεγμονής στην κυκλοφορία του αίματος και βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργία των αρτηριών. Αυτές οι μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η θεραπεία της νόσου των ούλων μειώνει τα συνολικά επίπεδα φλεγμονής στο σώμα.

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Το 2014 δύο μελέτες έδειξαν ότι οι καρκίνοι του εντέρου αποικίζονται σε μεγάλο βαθμό από ένα είδος βακτηρίων που ονομάζεται Fusobacterium και το οποίο συνήθως εντοπίζεται στην οδοντική πλάκα. Μάλιστα, και οι δύο μελέτες έδειξαν επίσης ότι το Fusobacterium έχει μεγάλη συγγένεια με τα κακοήθη καρκινικά κύτταρα. Επιπλέον, διαφορετικές μελέτες έχουν συμπεράνει ότι οι ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που έχουν αποικιστεί σε μεγάλο βαθμό με Fusobacterium ανταποκρίνονται χειρότερα στη χημειοθεραπεία και έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν αποικιστεί.

Νόσος Αλτσχάιμερ

Αν και πρόκειται για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες συσχετίσεις, η χρόνια ασθένεια των ούλων έχει συσχετιστεί με μεγαλύτερη γνωστική έκπτωση σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ. Αλλά δεδομένου ότι τόσο η περιοδοντίτιδα όσο και η νόσος Αλτσχάιμερ συνδέονται με τη γήρανση, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν υπάρχει σαφής σχέση αιτίου-αποτελέσματος.

Το 2019 οι ερευνητές παρουσίασαν στοιχεία που αποδείκνυαν ότι οι εγκέφαλοι των ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ ήταν αποικισμένοι με P gingivalis – ένα από τα κύρια βακτήρια που προκαλούν ασθένειες των ούλων. Όπως και με την καρδιακή νόσο, η φλεγμονή που προκαλείται από την ασθένεια των ούλων έχει επίσης προταθεί ότι αποτελεί παράγοντα πρόκλησης της νόσου του Αλτσχάιμερ σε ασθενείς με κακή στοματική υγεία.