Το πορτοκαλί λαχανικό που προστατεύει ανοσοποιητικό, πνεύμονες, καρδιά και όραση

Για πολλούς λόγους μπορεί κανείς να εντάξει τα καρότα στη διατροφή του (αν και λίγος μπελάς στο καθάρισμα): εύκολο σνακ, γλυκιά γεύση, ένα «σαλατικό» να συνοδεύσει τα κυρίως πιάτα… Το πορτοκαλί λαχανικό είναι μια από τις αναγκαίες προσθήκες στις διατροφικές συνήθειες όλων, καθώς πρόκειται για έναν έναν βρώσιμο θησαυρό, στη σπουδαιότητα του οποίου επανέρχεται η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία και αποκαλύπτει τα μυστικά του καρότου με τη βοήθεια της Sherry Tanumihardjo, Καθηγήτριας Επιστήμων Διατροφής στο Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν στο Μάντισον.

Βασίλειο της βιταμίνης Α

Μια σειρά από θρεπτικά συστατικά όπως βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Κ και κάλιο κρύβονται μέσα στα καρότα, την παράσταση ωστόσο κλέβει η παρουσία βιταμίνης Α (ρετινόλη), «προστάτιδας» του ανοσοποιητικού συστήματος, της καρδιάς, των πνευμόνων και των ματιών, βελτιώνοντας ιδιαίτερα την όραση στο σκοτάδι.

Η βιταμίνη Α απαντάται σε δύο μορφές: Αφενός, την «προσχηματισμένη βιταμίνη Α» που εντοπίζεται σε ζωικά τρόφιμα όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας (π.χ. συκώτι) και μπορεί να αξιοποιηθεί απευθείας από τον οργανισμό, χρειάζεται όμως προσοχή αφού η υπερπρόσληψή της π.χ. μέσα από συμπληρώματα, μπορεί να την κάνει τοξική. Αφετέρου, υπάρχει η προβιταμίνη Α που εξασφαλίζεται από τα φυτοχημικά καροτενοειδή. Βέβαια, δεν μπορούν όλα τα καροτενοειδή να μετατραπούν σε βιταμίνη Α, κάποιες ομάδες όπως το α και το β καροτένιο που αφθονούν στα πορτοκαλί καρότα μπορούν. Εν πάση περιπτώσει, η άντλησή της από φυτικές πηγές είναι ασφαλέστερη κατά την κ. Tanumihardjo, καθώς επιτρέπει στο σώμα να τη ρυθμίσει καλύτερα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, ένα κανονικό ωμό καρότο βάρους περίπου 60 γραμμαρίων, περιέχει περίπου 25 θερμίδες και εξασφαλίζει το 72% των ημερήσιων αναγκών σε βιταμίνη Α μιας ενήλικης γυναίκας και, αντίστοιχα, το 56% περίπου ενός ενήλικου άνδρα.

Περισσότερα μικροθρεπτικά στοιχεία

Photo: Shutterstock

Για τα χρώματα των λαχανικών και φρούτων ευθύνονται διάφορες φυτοχημικές ουσίες, τα οφέλη των οποίων διαφέρει για κάθε ομάδα. Έτσι, στα μωβ καρότα αφθονούν οι ανθοκυανίνες, οι οποίες έχουν συνδεθεί με καλύτερη υγεία του εντερικού μικροβιώματος και της καρδιάς, καθώς και βελτιωμένη γνωστική ικανότητα. Τα κίτρινα καρότα περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λουτεΐνη, η οποία ωφελεί την όραση και την υγεία του εγκεφάλου. Τα κόκκινα καρότα περιέχουν λυκοπένιο, μικροθρεπτικό στοιχείο που εντοπίζεται επιπλέον στις κόκκινες ντομάτες ή το καρπούζι και το οποίο σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ευεργετικά για τη λειτουργία της καρδιάς δρουν και οι φυτικές ίνες των καρότων, με ένα κανονικό (ωμό) καρότο να παρέχει 1,7 γραμμάρια σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, το οποίο συστήνει επιπλέον στους ενήλικες 22 έως 34 γραμμάρια την ημέρα, ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.

Tips για μεγαλύτερα διατροφικά οφέλη

Καταψυγμένα, ωμά ή μαγειρεμένα; Σύμφωνα με την καθηγήτρια, υπάρχουν τρόποι κατανάλωσης των καρότων για τα μέγιστα οφέλη. Έτσι:

• το μαγείρεμα, διασπά τα κυτταρικά τοιχώματα και επιτρέπει να απελευθερωθούν περισσότερες ενώσεις που ενισχύουν τη γλυκιά τους γεύση
• ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι το μαγείρεμα αυξάνει τα επίπεδα των καροτενοειδών στο λαχανικό
• τα ωμά καρότα -ακόμα και υπό μορφή χυμού- χρειάζεται να συνοδεύονται από μια λιπαρή τροφή όπως το ελαιόλαδο ή τυρί, διαφορετικά τα καροτενοειδή δεν θα δεσμευτούν από τον οργανισμό

Τρεις ενδιαφέρουσες πληροφορίες:

• Τα καρότα έλκουν την καταγωγή τους από την κεντρική Ασία, πιθανώς το Αφγανιστάν, σύμφωνα με την κ. Tanumihardjo. Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η καλλιέργεια μωβ και λευκών ποικιλιών έφτασε μέχρι την Αγγλία από τον Μεσαίωνα ήδη, το πορτοκαλί καρότο ωστόσο έπρεπε να «περιμένει» έως τον 15ο αιώνα για να φτάσει στην Ευρώπη.
• Σύμφωνα με τη Βασιλική Εταιρεία για την Πρόληψη της Βίας προς τα Ζώα της Βρετανίας, τα άγρια κουνέλια δεν τρώνε καρότα και τα τελευταία θα πρέπει να αποτελούν περιστασιακή μόνο λιχουδιά για τα κατοικίδια ζώα. Η σύνδεση μεταξύ κουνελιών και καρότων μπορεί να αποδοθεί ίσως στο ντεμπούτο του διάσημου (λαγού) Bugs Bunny το 1940 και στην πρόθεση διακωμώδησης του χαρακτήρα που υποδύθηκε ο ηθοποιός Clark Gable στην ταινία «Συνέβη μια νύχτα».
• Η ιδέα ότι τα καρότα μπορούν να βελτιώσουν την όραση έχει τις ρίζες της στη βρετανική προπαγάνδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο η ανεπάρκεια βιταμίνης Α ενοχοποιείται για χιλιάδες περιστατικά νυκταλωπίας (νυχτερινής τύφλωσης), της αδυναμίας δηλαδή του ατόμου να δει στο ημίφως ή σκοτεινό μέρος.