Μια νέα εξέταση προβλέπει τη νόσο Αλτσχάιμερ 10 χρόνια προτού εμφανιστεί

Επανάσταση στην πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ φέρνει η εξέλιξη της πυρηνικής ιατρικής με τη χρήση ραδιοϊσοτόπων στην εξέταση PET Amyloid. Το επίτευγμα αυτό συμβάλλει στην ανάσχεση της παγκόσμιας επιδημίας του Αλτσχάιμερ αλλά και στις σχετικές δαπάνες υγείας, καθώς η συγκεκριμένη ασθένεια είναι ένα από τα μεγαλύτερα βαρίδια για τα εθνικά συστήματα υγείας όλων των κρατών, ακόμα και των πιο εύρωστων.  

Όπως εξηγεί η Σοφία Κουκουράκη, καθηγήτρια Πυρηνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθύντρια του τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής (Μονάδα απεικόνισης και θεραπευτική μονάδα) του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου Κρήτης, η Πυρηνική Ιατρική χρησιμοποιεί βιοδείκτες που είναι συνδεδεμένοι με ραδιοϊσότοπα, τα οποία αναγνωρίζουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες στην επιφάνεια των καρκινικών κυττάρων και πάνε και δεσμεύονται στις πρωτεΐνες, αναδεικνύοντας το κύτταρο-στόχο. Η συγκεκριμένη εξέταση, η PET Amyloid, συνολικά κοστίζει 2.500 ευρώ, ενώ ακόμα δεν έχει εγκριθεί από τον ΕΟΠΥΥ ώστε να μπορεί να αποζημιώνεται. Ταυτόχρονα, όμως, η διενέργειά της αποτελεί προαπαιτούμενο για να συνταγογραφηθεί το νέο μονοκλωνικό αντίσωμα που αναπτύχθηκε ως θεραπεία για τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, όπως επισημαίνει η κ. Κουκουράκη. Οι ασθενείς που πρόκειται να λάβουν τη θεραπεία πρέπει να περάσουν από το Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο προκειμένου να εγκριθεί η εξέταση PET Amyloid εκτός ένδειξης, ώστε να έχουν πρόσβαση στη νέα θεραπεία.

Οι ασθενείς στην πατρίδα μας σε ποσοστό 90% διαμένουν σπίτι τους και λαμβάνουν φροντίδα από έναν ή δύο φροντιστές, συνήθως άτομα του συγγενικού περίγυρου που υποχρεώνονται να αφήσουν τα πάντα για να κάνουν αυτήν τη δουλειά, η οποία θεωρείται η πιο εξοντωτική απ’ όλες και συνοδεύεται από το χειρότερο burnout

Η κ. Κουκουράκη επισημαίνει ότι έχει αυξηθεί πολύ η ανάγκη για τη διενέργεια εξετάσεων PET στον καρκίνο – οι μαγνητικές και οι αξονικές τομογραφίες δεν έχουν πλέον μεγάλη αξία. Κάθε εξέταση PET απαιτεί δύο, μαζί με την απαραίτητη προετοιμασία του ασθενούς, και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου καταφέρνει να πραγματοποιεί στην πρωινή βάρδια 13-14 PET, αριθμός μεγαλύτερος από τις 10 εξετάσεις που είναι οι προβλεπόμενες, ώστε να καλύπτουν την αυξημένη ανάγκη. Ωστόσο, για να μην ασφυκτιούν τα νοσοκομεία πρέπει οπωσδήποτε ο ΕΟΠΥΥ να αποπληρώσει το χρέος του προς αυτά, αλλιώς θα παραμείνουν σε καθεστώς ομηρίας. 

Στην Ελλάδα υπάρχουν τουλάχιστον 200.000 ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλοι τόσοι σε πρώιμο στάδιο νοητικής έκπτωσης. Οι ασθενείς, μαζί με τους φροντιστές, ξεπερνούν το 1 εκατ. στον εγχώριο πληθυσμό των 10,7 εκατομμυρίων πολιτών. Οι ασθενείς στην πατρίδα μας σε ποσοστό 90% διαμένουν σπίτι τους και λαμβάνουν φροντίδα από έναν ή δύο φροντιστές, συνήθως άτομα του συγγενικού περίγυρου που υποχρεώνονται να αφήσουν τα πάντα για να κάνουν αυτήν τη δουλειά, η οποία θεωρείται η πιο εξοντωτική απ’ όλες και συνοδεύεται από το χειρότερο burnout, όπως λένε οι επιστήμονες, ειδικά στην πατρίδα μας, η οποία στερείται δομών τελικού σταδίου, τα λεγόμενα hospices. Τα πρώτα της οικοτροφεία μακροχρόνιας φιλοξενίας για ασθενείς με προχωρημένη άνοια η Ελλάδα τα απέκτησε μόλις πέρσι, στο πλαίσιο της δημιουργίας των 106 δομών ψυχικής υγείας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και πάλι πρόκειται για περιορισμένο αριθμό κλινών που διατίθενται με αυστηρά κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια σε πολύ ευάλωτους συμπολίτες μας.  

Ραδιοϊσότοπα και στη θεραπεία του καρκίνου

Παράλληλα, διευρύνεται η χρήση της εξέτασης PET και στον καρκίνο, όχι μόνο στον διαγνωστικό τομέα αλλά και στον θεραπευτικό. Οι εξετάσεις PET είναι εργαλεία πρώτης γραμμής για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του μεταστατικού ορμονοάντοχου καρκίνου του προστάτη, του καρκίνου του θυρεοειδούς που μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ παρουσίασε αλματώδη αύξηση, των νευροενδοκρινών όγκων (σπάνιοι καρκίνοι) και των νευροβλαστωμάτων (μορφή καρκίνου) των παιδιών. Η ειδικός εξηγεί ότι, γενικά, οι παιδιατρικοί καρκίνοι, σε όσο μικρότερη ηλικία διαγνωστούν τόσο καλύτερη έκβαση έχουν, ενώ, αντίθετα, όσο μεγαλύτερο είναι το παιδί, τόσο δυσκολεύουν τα πράγματα. Σε αυτόν τον κανόνα υπάρχει μια εξαίρεση, τα λεμφώματα, που έχουν εξαιρετική πρόγνωση και στους έφηβους και σε μεγαλύτερες ηλικίες.