Όταν ο ήλιος…

ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ όπου όλα αλλάζουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ο κώδικας του καλοκαιριού μένει σταθερός και αναλλοίωτος και αποτυπώνεται σε τρεις λέξεις: ήλιος, θάλασσα, αμμουδιά. Απόλυτος πρωταγωνιστής της εποχής και των διακοπών μας, ο ήλιος. Αναντικατάστατη πηγή ενέργειας και ευεξίας, είναι ο καλύτερος σύμμαχος για την υγεία χάρη στην αντιφλεγμονώδη και αντικαταθλιπτική δράση του, καθώς μας βοηθά να ξεπεράσουμε όσα μας στενοχωρούν και μας καταβάλλουν. Όμως ταυτόχρονα, όπως κάθε φίλος, μπορεί υπό προϋποθέσεις να δείξει το εχθρικό του πρόσωπο, γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή, ώστε να μπορέσουμε να τον χαρούμε χωρίς απρόοπτα, παντού. 

Γιατί ο ήλιος μάς φτιάχνει τη διάθεση, φωτίζει τη σκέψη μας, «πυροδοτεί» τη σύνθεση βιταμίνης D στον οργανισμό, αλλά ταυτόχρονα γερνά πρόωρα την επιδερμίδα, την αφυδατώνει και προκαλεί δερματικό καρκίνο, όταν δεν λαμβάνουμε τα προβλεπόμενα μέτρα προστασίας. Γι’ αυτό από την τσάντα της παραλίας δεν πρέπει ποτέ να λείπει το must have καλλυντικό του καλοκαιριού, το αντηλιακό, όπως και το καπέλο, τα γυαλιά ηλίου και η πετσέτα της θάλασσας. Αφήνουμε πίσω μας τους αστικούς μύθους που ισχυρίζονται πως το αντηλιακό δεν μας επιτρέπει να μαυρίσουμε, γιατί στην πραγματικότητα το αντηλιακό απλώς δεν μας αφήνει να καούμε – το πόσο θα μαυρίσουμε εξαρτάται από τον φωτότυπο της επιδερμίδας μας!

Η αντηλιακή προστασία είναι το Α και το Ω για ξέγνοιαστες διακοπές. Για να μη γίνουμε σαν αστακοί, να μην πάθουμε ηλίαση και να μην κινδυνέψουμε από δερματικό καρκίνο (κάποια στιγμή στη ζωή μας) δεν ξεχνάμε το τρίπτυχο αντηλιακό – καπέλο – γυαλιά σε κάθε μας εξόρμηση στο νησί ή στο βουνό. 

Αν λοιπόν έχουμε ανοιχτό φωτότυπο, δηλαδή πολύ λευκή επιδερμίδα, χρειαζόμαστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη SPF, αλλιώς θα καούμε και τα επαναλαμβανόμενα ηλιακά εγκαύματα αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος (δερματικού καρκίνου) στην ενήλικη ζωή, ειδικά αυτά που προέκυπταν με υψηλή συχνότητα στην παιδική και στην εφηβική ηλικία. Αν, από την άλλη, έχουμε σκούρο φωτότυπο, σταρένιο δέρμα, μπορούμε να επιλέξουμε ένα αντηλιακό με χαμηλότερο δείκτη προστασίας SPF όταν θα έχουμε ήδη μαυρίσει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα βγαίνουμε στον ήλιο χωρίς καθόλου αντηλιακό. 

Επίσης, επειδή τα περισσότερα μελανώματα δημιουργούνται σε προϋπάρχοντες σπίλους (δερματικές ελιές), τους ελέγχουμε και επικοινωνούμε με τον δερματολόγο αν αλλάξουν εμφάνιση, χρώμα, μέγεθος, όρια ή αν δούμε οποιοδήποτε έκκριμα (ματώσουν ή βγάλουν υγρό).  

Το ιδανικό αντηλιακό προϊόν έχει ευρύ φάσμα προστασίας έναντι των UVA και των UVB ακτίνων, καθώς και τα δύο ήδη ακτινοβολίας εμπλέκονται στην εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος. Επίσης, πρέπει να προσφέρει αντηλιακή και αντιοξειδωτική προστασία, γιατί η ηλιακή ακτινοβολία σε συνδυασμό με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους δημιουργούν ελεύθερες ρίζες που είναι «τοξικές» για το δέρμα και για τον οργανισμό εν γένει. Ο δείκτης SPF που αναγράφεται στη συσκευασία του αντηλιακού δείχνει πόσο χρόνο μπορούμε να κάτσουμε στον ήλιο χωρίς να καούμε, αρκεί να τον πολλαπλασιάσουμε με το διάστημα που χρειάζεται η επιδερμίδα μας για να κοκκινίσει όταν είμαστε στον ήλιο χωρίς αντηλιακό. Έτσι, εάν έχουμε επιλέξει ένα αντηλιακό με SPF 20 και το δέρμα μας κοκκινίζει μετά από 10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, τότε, έχοντας απλώσει το αντηλιακό, μπορούμε να καθίσουμε στον ήλιο 200 λεπτά και να μην καούμε. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε πως όποιος αριθμός και αν προκύψει από τον παραπάνω πολλαπλασιασμό, κάθε αντηλιακό μετά από δύο έως δυόμισι ώρες απαιτεί ανανέωση, καθώς τα φίλτρα καθίσταται ανενεργά μετά την πάροδο αυτού του διαστήματος. 

Στον ήλιο επίσης πρέπει να φοράμε καπέλο και γυαλιά με ειδικούς απορροφητικούς ή ανακλαστικούς φακούς για να προστατέψουμε τα μάτια μας από την ακτινοβολία. Μεγαλύτερη προστασία χρειάζονται τα παιδιά, τα οποία έχουν ευαίσθητη επιδερμίδα και δεν προστατεύονται ακόμα από τον μηχανισμό παραγωγής μελανίνης των μελανοκυττάρων του δέρματος. Επιπλέον, όταν είμαστε εκτεθειμένοι στον ήλιο αποφεύγουμε να φοράμε αρώματα ή να χρησιμοποιούμε αλοιφές με κορτιζόνη γιατί δημιουργούν σκουρόχρωμες κηλίδες το δέρμα. Μετά τον ήλιο, καλό είναι να χρησιμοποιούμε after sun προϊόντα σε μορφή τζελ, γαλακτώματος ή αντιοξειδωτικών νερών σε σπρέι που δροσίζουν και καταπραΰνουν το δέρμα και προσφέρουν αντιοξειδωτική προστασία από τη φθορά που προκαλούν ο ήλιος και οι ελεύθερες ρίζες. 

Όταν ο ήλιος αρχίζει να δύει, μπορούμε να απολαύσουμε τη βόλτα μας στην παραλία, στο βουνό, στην εξοχή ή στην πόλη χωρίς αντηλιακό, ώστε το δέρμα μας να συνθέσει την απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης D, καθώς οι έρευνες δείχνουν πως, παρότι ζούμε σε ηλιόλουστη χώρα, το 67% του πληθυσμού στην Ελλάδα, ειδικά οι μικρές και οι μεγάλες ηλικίες, παρουσιάζει έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D. Χρειάζονται περίπου 15 λεπτά έκθεσης στον ήλιο με ακάλυπτο δέρμα και χωρίς αντηλιακό για να γίνει η σύνθεση της απαιτούμενης ποσότητας. 

Η βιταμίνη D, που λέγεται και «βιταμίνη του ήλιου», συντίθεται με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας από την προβιταμίνη της και είναι απαραίτητη για την ενδυνάμωση του  σκελετού, την υγεία των οστών και την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Έρευνες δείχνουν ότι η ήπια άσκηση σε ανοιχτό χώρο τις ώρες της ηλιοφάνειας είναι πολύ πιο ωφέλιμη από την άσκηση σε κλειστό χώρο, γιατί έτσι συνδυάζονται η καρδιο-αναπνευστική τόνωση και η βελτίωση της φυσικής κατάστασης με την ψυχοθεραπευτική δράση του ήλιου και την παραγωγή βιταμίνης D.

Συνεπώς, το μήνυμα των ειδικών είναι να χαιρόμαστε τον ήλιο με μέτρο, σύνεση και την κατάλληλη αντηλιακή προστασία που επιβάλλει εξατομικευμένα σε κάθε άνθρωπο ο φωτότυπός του, και να μην ξεχνάμε ότι στην παραλία παραμονεύουν και οι κίνδυνοι της ηλίασης, της αφυδάτωσης και της θερμοπληξίας. Φροντίζουμε να μην κοιμηθούμε κάτω από τον ήλιο ούτε κάτω  από την ομπρέλα, γιατί η σκιά μετατοπίζεται όσο περνάει η ώρα, και δεν αφήνουμε παιδιά, ηλικιωμένους και κατοικίδια εκτεθειμένα στον ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μάλιστα, το καλοκαίρι δεν τους αφήνουμε ούτε για ένα δευτερόλεπτο μέσα στο αυτοκίνητο, γιατί ο κίνδυνος της θερμοπληξίας σε αυτή την περίπτωση είναι τεράστιος.