Η «πολιτική του γραφείου» δεν είναι προαιρετική: μάθετέ την για να μη γίνετε θύμα της

Αν υπάρχει ένα πράγμα που ο περισσότερος κόσμος μοιάζει να μισεί περισσότερο από την ίδια την πολιτική, αυτό είναι η «πολιτική του γραφείου».

Tο να γνωρίζετε πώς παίζεται αυτό το ψυχοφθόρο παιχνίδι και να είστε διαρκώς σε ελιγμούς που ενισχύουν την καριέρα σας, είναι πολύ πιθανόν να σας καθιστά στόχο. Όμως, αν οι μηχανορραφίες έχουν αποτέλεσμα, αυτό μπορεί να ξυπνήσει ακόμα και τον φθόνο μεταξύ των ανθρώπων με τους οποίους συνεργάζεστε.

Όπως το θέτουν οι Divine Comedy στο τραγούδι τους “Office Politics” του 2019: “Press the flesh, do the deal / Book your place on the hamster wheel”. (Σ.Σ.: Αν και χάνει στη μετάφραση, πάνω κάτω το τραγουδάκι λέει ότι αν δεν στάξει και λίγο αίμα δουλειά δεν γίνεται και ότι ένας εργαζόμενος πρέπει να βρει τη δική του θέση στον τροχό των χάμστερ – εκεί που κυνηγιούνται κυρίως με τον τροχό. Ούτε με τους συναδέλφους ούτε καν με τον εαυτό τους).

Όλο αυτό μπορεί να σας βάλει σε σκέψεις, ειδικά αν, τώρα που μιλάμε, προσπαθείτε να κανονίσετε τις καλοκαιρινές σας διακοπές. Να μιλήσετε και να συνεννοηθείτε με όλους εκείνους τους συναδέλφους, με τους οποίους πρέπει να «κουμπώσουν» οι βάρδιες σας με τη άδεια σας και τη δική τους. Πολλοί νιώθουν σε αδιέξοδο, όταν πρέπει να κάνουν αυτή την κουβέντα. Νιώθουν παραγκωνισμένοι, κάποτε και απόλυτα δυστυχισμένοι, βαριούνται και νιώθουν ότι πρέπει να υπηρετήσουν ρόλους που προ καιρού έχουν ξεπεράσει.  

Εκεί είναι που χρειάζεται ένας εργαζόμενος συμβουλές. Μία τέτοια, που βοήθησε –κυριολεκτικά αφύπνησε- τον αρθρογράφο των Financial Times ήταν αυτή που διάβασε στο πιο πρόσφατο βιβλίο του θεωρητικού της πολιτικής γραφείου, Jeffrey Pfeffer, καθηγητή οργανωσιακής συμπεριφοράς στο Stanford.

Στο βιβλίο του «Οι 7 κανόνες της εξουσίας» προειδοποιεί ότι «οι άνθρωποι επιλέγουν την αναζήτηση της εξουσίας», συχνά επειδή βλέπουν και συνειδητοποιούν ότι αυτοί που –συνήθως- την κυνηγούν και την χρησιμοποιούν για κακό σκοπό είναι οι χειροτεροι των συναδέλφων τους. Όμως, οι ίδιοι που προχωρούν σε αυτή την απλή συνειδητοποίηση, είναι οι ίδιοι που γίνονται θύματα αυτής της κατάστασης, χάνοντας τα οφέλη από το (εργασιακό) παιχνίδι. 

«Μια ολοκληρωμένη μετα-ανάλυση των επιδράσεων της πολιτικής δεξιότητας [στην εργασία] διαπίστωσε ότι σχετίζεται θετικά με την ικανοποίηση από την εργασία, την παραγωγικότητα της εργασίας, την επιτυχία της καριέρας και την προσωπική φήμη και αρνητικά με τη φυσιολογική καταπόνηση». Με άλλα λόγια, οι συνέπειες του να κρατιέστε μακριά από τη μάχη, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι σας εξασφαλίζουν ψυχική ηρεμία. Συνήθως, μετά από αυτή την απόσυρση –που μοιάζει ό,τι πιο υγιές για έναν τίμιο άνθρωπο- προκύπτουν άμεσα αισθήματα δυστυχίας και ματαίωσης. Στη συνέχεια πέφτει η παραγωγικότητα και μετά σειρά έχει η πολύτιμη υγεία μας.

Ο καθηγητής Pfeffer δεν συνηθίζει να χρυσώνει το χάπι στα μηνύματά του. Έχει περάσει μια ολόκληρη ζωή για να κάνει τους μαθητές του, στο Στάνφορντ και αλλού, να αποδεχτούν αυτό που αποκαλεί ωμή πραγματικότητα: το να εμπλέκεται κανείς με την (εργασιακή) πολιτική και να συμμετέχει στο παιχνίδι, είναι κάτι θεμελιώδες, προκειμένου να πετύχει στη δουλειά του.

Είναι ενδιαφέρον ότι η αντίσταση σε αυτό το μήνυμα είναι ευρέως διαδεδομένη – οι άνθρωποι προτιμούν αυτό που ο ίδιος θεωρεί ως την καταπραϋντική ιδέα ότι το φως της σπουδαίας δουλειάς θα λάμψει, ακόμα και όταν οι άλλοι κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να σβήσει αυτό το φως, για να τους βγάλουν από τη μέση στην αναρρίχησή τους προς την κορυφή ή ακόμα χειρότερα για να καρπωθούν τη δουλειά τους.

Η μέθοδος Pfeffer είναι πιθανώς πιο κατάλληλη για την εταιρική ζωή. Υπάρχουν όμως συμβουλές για όποιον αναζητά μια διαδρομή «προς τα πάνω» ή για να βγει από μια ανικανοποίητη εργασιακή ρουτίνα. Είναι η ίδια μέθοδος που περιλαμβάνει όλα εκείνα που πρέπει να κάνετε για να γινει η δουλειά σας ορατή, για να εμφανίζεστε στην εργασιακή σας ζωή με αυτοπεποίθηση και κύρος και για να κυνηγάτε το ένα και μοναδικό πράγμα που θα σας τοποθετεί πάντα ψηλά: δικτύωση, δικτύωση, δικτύωση! Πρέπει να γνωρίζετε πολύ κόσμο και πρέπει να είστε και εσείς μία πολύτιμη, ανεκτίμητη επαφή για ανθρώπους που κινούνται στο ίδιο εργασιακό πεδίο με εσάς.

Ο ίδιος επισημαίνει και κάτι άλλο: ότι πρέπει να ξεφύγετε από την πεπατημένη. Μην αποδοκιμάζετε τους ανθρώπους που βλέπετε να επιδίδονται σε στρατηγήματα αυτοπροβολής, μάθετε από αυτούς. Και αν η ταυτότητά σας εξαρτάται από την πίστη σε, όπως το θέτει σατιρικά ο Pfeffer, «έναν δίκαιο κόσμο και τον τελικό θρίαμβο της αξίας», κινδυνεύετε να θυσιάσετε αυτό που πραγματικά θέλετε από την επαγγελματική σας ζωή.

Ενώ ο Pfeffer υποστηρίζει ότι δεν μπορείτε να πολεμήσετε «τις συμπεριφορικές πραγματικότητες της εξουσίας», αν απομακρυνθείτε πολύ από τις βασικές σας αξίες θα νιώσετε απαίσια. Οπότε, τι κάνουμε, τελικά;  

Κάποιοι προτιμούν -και είναι καταλληλότεροι- να οργώνουν τις δικές τους στρατηγικές, κάποτε απολύτως τίμιες και απολύτως συνυφασμένες με τη σκληρή δουλειά τους. Αλλά ο Pfeffer θα θεωρούσε μάλλον ότι αυτό είναι ενοχικά αφελές: κάποιοι γεμίζουν τον εαυτό τους με ενοχές για το ότι δεν μπόρεσαν να αφομοιωθούν και να παρακολουθήσουν τέτοια συστήματα.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η ικανότητα να αποκτάς εξουσία γίνεται πιο σημαντική, όσο προοδεύεις εργασιακά. Και το να πρέπει να διαπραγματεύεσαι ανάμεσα στη δική του ατζέντα και τις ατζέντες των άλλων, είναι απλώς μέρος της ενήλικης ζωής. 

Με στοιχεία από Financial Times