Πρέπει να παίρνουμε πολυβιταμίνες; Να τι λέει η επιστήμη

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ οφέλη από τη λήψη πολυβιταμινών; Πρέπει να παίρνουμε ακόμη και αν είμαστε υγιείς;

Περίπου το ένα τρίτο των Αμερικανών λαμβάνει τακτικά πολυβιταμίνες. Πολλοί αγοράζουν τα συγκεκριμένα συμπληρώματα καθώς πιστεύουν ότι θα βελτιώσουν την υγεία τους με διάφορους τρόπους, π.χ. αυξάνοντας το προσδόκιμο ζωής, προφυλάσσοντας από τον καρκίνο και τις καρδιακές παθήσεις. Φυσικά, οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τις πολυβιταμίνες απλώς ως συμπληρώματα διατροφής.

Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μαγνήσιο, το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής και συστατικό των περισσότερων πολυβιταμινών που κυκλοφορούν στην αγορά.

Οι πολυβιταμίνες εξ ορισμού αποτελούν συμπληρώματα και όχι υποκατάστατα διατροφής. Η λήψη ενός χαπιού δεν μπορεί να καλύψει όλα τα κενά που μπορεί να προκαλέσει η κακή σίτιση.

Μέχρι στιγμής, τρεις επιστημονικές μελέτες έχουν εξετάσει κατά πόσο οι πολυβιταμίνες επηρεάζουν σημαντικές πτυχές της υγείας μας.

Συγκεκριμένα, μια γαλλική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περίπου 13.000 ενήλικες ηλικίας 35 έως 60 ετών, διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πολυβιταμινών μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στους άνδρες, αλλά όχι στις γυναίκες. Οι συμμετέχοντες κατανάλωναν καθημερινά πολυβιταμίνες επί 7,5 χρόνια.

Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα υποστηρίζονται και από μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην οποία συμμετείχαν περίπου 14.000 άνδρες γιατροί, ηλικίας 50 ετών και άνω. Σύμφωνα με αυτή, η χρήση πολυβιταμινών σχετίζεται με τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου κατά 8%.

Από την άλλη, η επιστημονική μελέτη COSMOS, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 21.000 ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, δεν διαπίστωσε καμία βελτίωση στη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου και καρδιακών παθήσεων ούτε στη μείωση της θνησιμότητας. Ωστόσο, παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση των γνωστικών λειτουργιών σε άνδρες και γυναίκες άνω των 60 ετών.

Σε γενικές γραμμές, η καθημερινή λήψη πολυβιταμινών θεωρείται ασφαλής. Ωστόσο, λόγω έλλειψης στοιχείων, η Ομάδα Εργασίας Προληπτικών Υπηρεσιών των Ηνωμένων Πολιτειών δεν τη συνιστά.

Εξάλλου, βασική προϋπόθεση για τη βελτίωση της υγείας είναι μια ολοκληρωμένη και υγιεινή διατροφή. Είναι σημαντικό να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Οι πολυβιταμίνες εξ ορισμού αποτελούν συμπληρώματα και όχι υποκατάστατα διατροφής. Η λήψη ενός χαπιού δεν γίνεται να καλύψει όλα τα κενά που μπορεί να προκαλέσει η κακή σίτιση.

Μάλιστα, συγκεκριμένα ως προς τα συμπληρώματα μαγνησίου μελέτες διαπιστώνουν σταθερά ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν μια διατροφή πλούσια σε μαγνήσιο και τα οφέλη που προκύπτουν από αυτήν. Γενικά, τα ωφέλιμα συστατικά μιας ισορροπημένης διατροφής δεν μπορούν να συμπυκνωθούν σε ένα ή σε περισσότερα χάπια και να γεμίσουν τα κενά.

Τελικά, ποιους ωφελεί η λήψη πολυβιταμινών;

Άτομα με διατροφικές ελλείψεις: Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται άτομα που δεν προσλαμβάνουν επαρκή θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι ηλικιωμένοι που ζουν σε μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας, άτομα με εθισμό στο αλκοόλ αλλά και χορτοφάγοι με ανεπάρκεια στη βιταμίνη Β12.  

Άτομα που έχουν υποβληθεί σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση: Αυτοί οι ασθενείς πρέπει να διασφαλίσουν την κάλυψη των αναγκών τους σε ασβέστιο, σίδηρο, χαλκό και ψευδάργυρο, καθώς πολλές πολυβιταμίνες μπορεί να μην περιέχουν την αναγκαία γι’ αυτούς ποσότητα μετάλλων.

Γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό: Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να λαμβάνεται, σύμφωνα με τις οδηγίες γιατρού, πολυβιταμίνη με 400-800 mg φυλλικού οξέος.

Πώς διαλέγουμε την κατάλληλη πολυβιταμίνη;

Οι πολυβιταμίνες δεν αναγνωρίζονται ως φάρμακα από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, οπότε μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα σκευάσματα, ανάλογα με τη μάρκα.

Συνήθως περιέχουν κάποιο ποσοστό της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης βασικών βιταμινών και μετάλλων. Ορισμένες μάρκες μπορεί να περιέχουν το 70% ας πούμε της βιταμίνης C, ενώ άλλες το 200%.

Όμως, χρειαζόμαστε πραγματικά συμπλήρωμα διατροφής βιταμίνης C που περιέχει το 200% της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης; Λίγες κλινικές δοκιμές μπορούν να δώσουν σαφείς απαντήσεις. Σε γενικές γραμμές, είναι λογικότερο να επιλέξουμε μια βιταμίνη που απευθύνεται στο φύλο και την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκουμε. Για παράδειγμα, οι πολυβιταμίνες που απευθύνονται σε νεότερες γυναίκες τείνουν να περιέχουν υψηλότερες ποσότητες φυλλικού οξέος (σε περίπτωση εγκυμοσύνης) και σιδήρου, ο οποίος συχνά είναι χαμηλός λόγω των απωλειών κατά την εμμήνο ρύση.

Οι συμμετέχοντες στη δοκιμή COSMOS λάμβαναν καθημερινά μια πολυβιταμίνη που περιέχει υψηλά ποσοστά βιταμίνης D και Β12, που συχνά περιέχονται σε πολυβιταμίνες για ηλικιωμένα άτομα. Επιπλέον, οι καπνιστές οφείλουν να αποφεύγουν την ημερήσια πρόσληψη πολυβιταμινών που περιέχουν πάνω από 20 mg β-καροτένιου, καθώς αρκετές μελέτες έχουν εντοπίσει αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα σε αυτή την ομάδα.

 Με στοιχεία από «Washington Post»