Humblebragging: Ο όρος που καταδικάζει την «ψεύτικη σεμνότητα» είναι ελαφρώς τοξικός

«ΚΑΝΕΙΣ HUMBLEBRAGGING»: να μια φρέσκια μομφή που επειδή ενδύεται όρους πολιτικής ορθότητας, (μας) μπερδεύει.

Όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους που δεν θέλουν να ακούγονται πολύ ή που δεν γκαρίζουν για τα κατορθώματα και την υπεροχή τους. Επίσης, όλοι γνωρίζουμε κόσμο που προσπαθεί να προωθήσει τη δουλειά του με ένα διαφορετικό μάρκετινγκ, κάπως ψευτοταπεινούλικο, κάπως ύπουλο και, φυσικά, ενοχλητικό.

Αυτό το τελευταίο λέγεται humblebragging και ενώ κεντράρει σπουδαία τους ψευτομετριόφρονες, ωστόσο τσουβαλιάζει και τους πραγματικά σεμνούς.

Βασικά, πώς μας προέκυψε ο όρος που μπορεί να γίνει εργαλείο ελαφρού διασυρμού προς οποιονδήποτε;

Το humblebragging, η στοχοποίηση της ψευτοσεμνότητας ήταν εδώ: διέγνωσε και ξεχώρισε τους πραγματικά σεμνούς από εκείνους που έκαναν χρήση του νέου, πιο ήπιου μάρκετινγκ του εαυτού και των δραστηριοτήτων τους και επιτέλους τους ξετρύπωσε και τους ξεμπρόστιασε. Καλά να πάθουν!

Λοιπόν τον όρο τον χρωστάμε στον κωμικό και συγγραφέα Harris Wittels που πίσω στο 2012 έγραψε το εξαιρετικό «Humblebrag: The Art of False Modesty» (Humblebrag: Η τέχνη της ψευδούς σεμνότητας).

Τα χρόνια κύλησαν, τα social media μπήκαν με φόρα σε κάθε πτυχή της ζωής μας, δημόσιας και ιδιωτικής, όλοι γίναμε διαφημιστές του εαυτού και της δουλειάς μας και κάποτε πολλοί αντέδρασαν για όλη αυτή τη μανία αυτοπροβολής, αλλά τι να γίνει; Οι μόδες είχαν αλλάξει. Αν δεν υπήρχες στο Instagram, στο TikTok, γενικώς στα social media, δεν υπήρχες πουθενά, αλλά δεν ήθελες να σε κράζουν και για «attention whore». Οπότε κάποιοι αναδιπλώθηκαν, βρήκαν νέο τρόπο να αυτοπροβάλλονται: επικοινωνούσαν τη δουλειά / τη ζωή ή το οτιδήποτέ τους με έναν νέο τρόπο, κάπως πιο… ταπεινό, πιο σεμνό, πιο κατεβασμένο.

Το humblebragging, η στοχοποίηση της ψευτοσεμνότητας ήταν εδώ: διέγνωσε και ξεχώρισε τους πραγματικά σεμνούς από εκείνους που έκαναν χρήση του νέου, πιο ήπιου μάρκετινγκ του εαυτού και των δραστηριοτήτων τους και επιτέλους τους ξετρύπωσε και τους ξεμπρόστιασε. Καλά να πάθουν!

Και ποιος λέει ότι κάτι τέτοιο είναι ενοχλητικό και μάλιστα πιο ενοχλητικό από το να κομπάζεις σαν το παγώνι για οτιδήποτε κάνεις / καταφέρνεις / επιτυγχάνεις; Πριν από λίγο καιρό ερευνητές του Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας Chapel Hill κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ψεύτικη μετριοφροσύνη δεν ξεγελά κανέναν και ότι οι καλά αμπαλαρισμένοι νάρκισσοι απλώς χάνουν τον χρόνο τους όταν επιχειρούν να υποκριθούν μία συμπεριφορά που απλώς δεν εντοπίζεται στο DNA τους.

Τα ευρήματα της έρευνας των δύο πανεπιστημίων δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Journal of Personality and Social Psychology και εκεί αναλυόταν επαρκώς το γιατί η γκρίνια, κάποια παραπονάκια ή η ενορχηστρωμένη υποβάθμιση ενός κατορθώματος από το ίδιο το άτομο που το έφερε εις πέρας κάνουν τους άλλους να νιώθουν άβολα.

«Είναι ένα τόσο συνηθισμένο φαινόμενο. Όλοι μας γνωρίζουμε κάποιους ανθρώπους στη ζωή μας, είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε στον εργασιακό χώρο, που κάνουν αυτό το ενοχλητικό πράγμα», εξηγεί η επικεφαλής της μελέτης Ovul Sezer, επίκουρη καθηγήτρια οργανωσιακής συμπεριφοράς στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Kenan-Flagler του UNC.

Η ίδια εξήγησε ότι ανάμεσα στον κόσμο των νάρκισσων και εκείνον των σεμνών ανθρώπων, υπάρχει αυτή η ενδιάμεση κατάσταση από την οποία, όμως, λείπει ένα βασικό συστατικό όλων των υγιών σχέσεων και συμπεριφορών: η ειλικρίνεια.

Η Sezer και η ομάδα της διεξήγαγαν μια σειρά πειραμάτων για να διαπιστώσουν πόσο συνηθισμένο είναι το humblebragging και πώς το αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Διαπίστωσαν ότι η ψεύτικη ταπεινοφροσύνη είναι παντού: Από 646 άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα, το 70% μπορούσε να θυμηθεί ένα πρόσφατο παράδειγμα τέτοιας συμπεριφοράς.

Στη συνέχεια, διαπίστωσαν ότι υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι ψευδούς ταπεινοφροσύνης. Η πρώτη καταφεύγει σε κάποιου είδους παράπονο (π.χ.: «Σιχαίνομαι που φαίνομαι τόσο νέος – ακόμη και ένας 19χρονος μου την έπεσε!»), ενώ η δεύτερη βασίζεται στην υποβάθμιση της σπουδαιότητας των ικανοτήτων ενός ατόμου από το ίδιο, προκειμένου να αναδειχθεί –δια της πλαγίας οδού– το πόσο σημαντικό είναι (π.χ.: «Γιατί μου ζητούν πάντα να είμαι επικεφαλής στην πιο σημαντική εργασία που πρέπει να εκπονήσει η επιχείρηση στην οποία εργάζομαι;»). Περίπου το 60% των humblebrags που θυμήθηκαν οι άνθρωποι ανήκαν στην κατηγορία του παραπόνου.

Στη συνέχεια οι ερευνητές προχώρησαν σε μια σειρά από πειράματα για να δουν πώς ανταποκρίνονται οι άνθρωποι σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πόσο γίνεται αντιπαθής αυτός που κομπάζει πλαγίως για τον εαυτό του.

Εκεί διαπιστώθηκε ότι ο κόσμος συμπαθεί περισσότερο αυτούς που κομπάζουν χωρίς αναστολές και ωραιοποιήσεις, από εκείνους που το έκαναν με πλάγιο τρόπο. «Τουλάχιστον οι πρώτοι διατηρούν τη γνησιότητα της συμπεριφοράς και του χαρακτήρα τους και δεν καταφεύγουν σε τερτίπια και άλλα μέσα», εξηγεί η Sezer.

Η ίδια συμβουλεύει, μάλιστα, ότι «αν θέλετε να ανακοινώσετε κάτι και δεν κρατιέστε από περηφάνια, προχωρήστε όπως ξέρετε, με κομπασμό, και τουλάχιστον αποκομίστε από την αυτοπροβολή σας όλα τα οφέλη του να είστε ειλικρινείς, αντί να χάνετε πόντους σε ό,τι αφορά την ειλικρίνεια και τις πραγματικές σας προθέσεις».

Φυσικά, η Sezer έχει άλλο ένα κόλπο και για να «πουλήσει» κανείς σωστά τον εαυτό του και για να μην τον θεωρούν οι άλλοι άλλον έναν καλαμοκαβαλάρη.

«Ακόμα καλύτερα, βάλτε κάποιον άλλον να μιλήσει για εσάς. Αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να σας συμβεί, γιατί και η δουλειά σας γίνεται και κανείς δεν μπορεί να πει ότι καυχιέστε», λέει.

Μάλιστα, σπουδαία συμβουλή. Παρ’ όλα αυτά, η καθηγήτρια παραδέχεται ότι το να κατηγορείς κάποιον –ακόμα κι αν δεν φταίει– για humblebragging μπορεί να αποδειχθεί άδικο, κάποτε και απολύτως τοξικό.

«Αν μπορείτε, αφήστε τους humblebraggers λίγο ήσυχους, γιατί είναι πολύ πιθανό να κάνετε και εσείς το ίδιο πότε-πότε και να μην το καταλαβαίνετε. Όλοι το κάνουμε σε κάποιον βαθμό και ελπίζω να μην ακούγομαι σαν να καυχιέμαι όταν μιλάω για αυτή την έρευνα».

Τώρα μιλάμε σωστά. Και τι γίνεται με όλους τους υπόλοιπους, τους κάποτε απερίγραπτα ντροπαλούς που παλεύουν να χωρέσουν σε έναν κόσμο γεμάτο από ανθρώπους με παραφουσκωμένο εγώ που φωνάζουν για να ξεχωρίσουν; Μα, φυσικά τους παίρνει η μπάλα, πολύ συχνά γίνονται στόχος αναίτιων επιθέσεων με το που ανοίγουν το στόμα τους και γίνεται ο κόσμος ένα ακόμη πιο αφιλόξενο μέρος γι’ αυτούς και για ό,τι πολύτιμο έχουν να προσφέρουν.

Οπότε, λίγη ρέγουλα με τον νέο όρο, που δεν είναι καθόλου νέος και που πρώτα «πυροβολεί» και φιμώνει και μετά αντιλαμβάνεται τις πολλές και διαφορετικές προσωπικότητες που υπάρχουν γύρω μας.

Με στοιχεία από ΤΙΜΕ, Telegraph, sciencefocus.com