ΤO TEΛΕΥΤΑΙΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ έχει ξεκινήσει μια μεγάλη δημόσια συζήτηση σχετικά με φάρμακα όπως το Ozempic και το Mounjaro. Διάσημες plus-size influencers που έχουν επιλέξει να πάρουν ένα από αυτά τα φάρμακα μιλούν ανοιχτά για το ποια είναι τα οφέλη, απευθυνόμενες στους οπαδούς τους που αποφασίζουν να αλλάξουν το σώμα τους. Το μοντέλο Gabriella Athena Halikas αποκάλυψε στο NBC News ότι όταν ο γιατρός της τής πρότεινε να πάρει Ozempic για να διαχειριστεί τα συμπτώματα του PCOS (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) ανησυχούσε μήπως απογοητεύσει τους ακολούθους της στα social. Τον Ιανουάριο η influencer Rosey Blair δήλωσε στους ακολούθους της στο Instagram, αφού προηγουμένως είχε βιώσει την οργή «ορισμένων ανθρώπων της body positive κοινότητας», όπως έγραψε σε μια άλλη ανάρτηση τον Αύγουστο του 2022, επειδή επιδίωξε να χάσει βάρος, πως «δεν ντρέπεται να δηλώσει ανοιχτά» ότι έπαιρνε για έναν χρόνο το Mounjaro.
Πιο πρόσφατα, η Όπρα Γουίνφρεϊ είπε δημόσια ότι έπαιρνε σεμαγλουτίδη, ενώ έκανε δύο διαφορετικά τηλεοπτικά αφιερώματα προβάλλοντάς την ως επαναστατικό φάρμακο. Αυτά τα φάρμακα δρουν πείθοντας συχνά τον εγκέφαλό μας ότι έχουμε χορτάσει πριν να έχουμε πράγματι χορτάσει.
Αν κάποιος διακόψει τη φαρμακευτική αγωγή, βρίσκεται στην άβολη θέση να αναλογιστεί πώς αισθάνεται για το σώμα του, ενώ ακόμη και οι πιο ακλόνητοι και αφοσιωμένοι υποστηρικτές της διατήρησης του μεγέθους τους μπροστά στην κουλτούρα του επιβεβλημένου στυλ της κομψότητας καθίστανται ευάλωτοι.
Θεωρητικά, αυτά τα φάρμακα εξισώνουν τους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των διαφορετικών τύπων σώματος και των προβλημάτων υγείας, επιτρέποντάς μας να αγκαλιάσουμε το σώμα μας όπως είναι και βοηθώντας μας να βρούμε την απάντηση στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία κάνει διακρίσεις εις βάρος των χοντρών ανθρώπων.
Γιατί το να αγαπάς τον εαυτό σου σε οποιοδήποτε μέγεθος είναι τόσο δύσκολο; Μήπως επειδή, σύμφωνα με τα λόγια της Heather Gay, πρωταγωνίστριας του «Real Housewives of Salt Lake City», «το body positivity είναι ένα μεγάλο ψέμα»; Επειδή, όπως δήλωσε στη συνέχεια της συνέντευξής της στη ραδιοφωνική εκπομπή «Nightline» σχετικά με την απόφασή της να πάρει Ozempic, «είναι καλύτερα να μην είσαι παχιά»;
Το σημερινό κίνημα body positivity είναι απόρροια του κινήματος του «ακτιβισμού των εύσωμων» της δεκαετίας του 1960, ενός ριζοσπαστικού ακτιβισμού που στόχευε στο να απομακρύνει τη συζήτηση από τους αδύνατους και να υποστηρίξει ότι οι υπέρβαροι άνθρωποι δικαιούνται τα ίδια δικαιώματα και την ίδια μεταχείριση που λάμβαναν οι αδύνατοι συμπολίτες τους. Χαρακτήριζε την ιατρική αντιμετώπιση των χοντρών σωμάτων ως πεδίο καταπίεσης και πόνου και ενθάρρυνε τις γυναίκες να σταματήσουν τις ατελείωτες απόπειρες δίαιτας.
Το 1967, 500 άτομα οργάνωσαν τη διαμαρτυρία «fat-in» στο Central Park της Νέας Υόρκης, στην οποία έτρωγαν δημόσια, κρατούσαν πανό και έκαιγαν βιβλία δίαιτας και εικόνες του μοντέλου, σταρ της εποχής και τρομερά λεπτής Twiggy. Σε ένα δημοσίευμα της «Saturday Evening Post» την ίδια χρονιά, με τίτλο «More People Should Be Fat!», ο συγγραφέας Lew Louderback −εξοργισμένος από τον τρόπο με τον οποίο έβλεπε να αντιμετωπίζεται η χοντρή σύζυγός του− έθεσε επιτακτικά το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των χοντρών ανθρώπων, δηλώνοντας: «Όταν οι άνθρωποι διώκονται επειδή είναι χοντροί, δεν ακούγεται ούτε μια λέξη για την υπεράσπισή τους».
Η έννοια της «θετικότητας απέναντι στο σώμα», του body positivity δηλαδή, ως όρος δεν εισήχθη παρά μόνο μερικές δεκαετίες αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν ο ακτιβισμός των εύσωμων μεταφέρθηκε εν πολλοίς στο διαδίκτυο. Καθώς η φράση είχε μεγάλη εξάπλωση, διεύρυνε επίσης την ιδέα της αποδοχής του πάχους για να συμπεριλάβει διάφορους σωματότυπους, δίνοντας τη θέση της στο «υγιής σε κάθε μέγεθος». Πιο πρόσφατα, το body positivity εκφράστηκε μέσα από hashtags όπως τα #loveyourbody, #allbodiesarebeautiful, #effyourbeautystandards, #bopo και #curvygirls και μέσω των body-positive influencers που συγκέντρωσαν μεγάλο κοινό, έκλεισαν συμφωνίες με εταιρίες και απ’ ό,τι φαίνεται αναστάτωσαν τους πάντες και τα πάντα, από τη μόδα μέχρι τα εσώρουχα και τα μαγιό, απαιτώντας από τις μάρκες και τις πασαρέλες να λειτουργούν χωρίς αποκλεισμούς λόγω μεγέθους. Όπως λέει η Virgie Tovar, ακτιβίστρια με μεγάλη ιστορία πίσω της σχετικά με τους υπέρβαρους και συγγραφέας του βιβλίου «You Have the Right to Remain Fat», «για πρώτη φορά, οι plus size γυναίκες είχαν πρόσβαση σε τεχνολογικά μέσα από τα οποία μπορούσαν να μιλήσουν για τις δικές τους ιστορίες. Μπορούσαν επιτέλους να αναφερθούν σε διαφορετικές εκδοχές για το πάχος από αυτές που συνήθιζαν κάποτε να λένε οι τηλεοπτικοί σκηνοθέτες και παραγωγοί. Και αυτό άλλαξε εντελώς την κουλτούρα».
Όμως, ενώ ο ακτιβισμός των υπέρβαρων αποτελούσε ένα πολιτιστικό κίνημα, το body positivity είναι πια περισσότερο ένα πολιτιστικό momentum. Έχει περισσότερο να κάνει με την εξοικείωσή μας με τις ατομικές μας επιλογές και το σώμα μας και με την υπεράσπιση της αποδοχής του −τις περισσότερες φορές στη λαϊκή κουλτούρα και τη μόδα− και λιγότερο με την υπεράσπιση των αλλαγών στο σύστημα, όπως στην ιατρική, την εκπαίδευση, τη στέγαση και το εργατικό δίκαιο, ώστε να υποστηρίζονται οι ανάγκες των υπέρβαρων ατόμων και να λήξουν οι διακρίσεις που συχνά αντιμετωπίζουν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η παρουσία αυτών των «θαυματουργών» φαρμάκων δεν θα πρέπει να αποτελεί απειλή για οποιοδήποτε κίνημα για τη συμπερίληψη του σωματικού μεγέθους. Πρέπει άλλωστε να αποδεχόμαστε ο ένας τον άλλον ό,τι κι αν αποφασίζουμε να κάνουμε με το σώμα μας. Όπως λέει το μοντέλο και ακτιβίστρια για τη συμπερίληψη του σωματικού μεγέθους Lauren Chan, «η απίστευτη πρόοδος και τα αποτελέσματα της θετικότητας και της ουδετερότητας απέναντι στο σώμα στην κουλτούρα μας δεν ακυρώνονται και δεν διαγράφονται από μεμονωμένες αποφάσεις… οι άνθρωποι είναι ένα σύμπτωμα του συστημικού προβλήματος». Αλλά δεδομένου του πόσο έντονα χοντροφοβική είναι η κοινωνία μας, λέει η Tovar, οι επιρροές που σχετίζονται με το body positivity «παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο συναισθηματικής υποστήριξης καθώς παίρνετε τέτοιες αντιδημοφιλείς αποφάσεις» ώστε να μη χάσετε βάρος με οποιοδήποτε κόστος. Έτσι, όταν τα χοντρά μας πρότυπα επιλέγουν μια διαφορετική αφήγηση, οι αποφάσεις αυτές επηρεάζουν το πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας και συχνά προβάλλουμε αυτά τα συναισθήματα πάνω τους, ντροπιάζοντάς τα για τις επιλογές τους.
Η influencer Rosey Blair έγραψε στο Instagram τον Μάρτιο ότι είχε φοβηθεί να μιλήσει για την επιθυμία της να χάσει βάρος λόγω των αντιδράσεων μέσα στην κοινότητά της. Έγραψε: «Ο χώρος της θετικότητας απέναντι στο σώμα με τον οποίο ήμουν συνδεδεμένη ήταν ενάντια σε οποιαδήποτε εσκεμμένη απώλεια βάρους. Μου έλεγαν ότι το να μοιραστώ την επιθυμία μου να γιορτάσω την κινητικότητα που κέρδισα ήταν ρατσιστικό και χοντροφοβικό».
Όπως λέει η δρ. Rachael Bedard, το γεγονός ότι ορισμένοι βλέπουν αυτά τα φάρμακα ως «υπαρξιακή απειλή για το ακόμα νέο κίνημα της θετικότητας απέναντι στο σώμα ή ως μια συντόμευση κυρίως για τους πλούσιους και τους ήδη αδύνατους» μας έκανε να «χάσουμε την ευκαιρία να αναγνωρίσουμε την πραγματική σημασία τους». Πράγματι, η αξία αυτών των φαρμάκων δεν πρέπει να υποτιμάται. Δεν μειώνουν απλώς το σάκχαρο στο αίμα για τους διαβητικούς, μειώνουν επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικών επεισοδίων. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι το Ozempic έχει βοηθήσει τους ανθρώπους να κόψουν άλλους εθισμούς, όπως το κάπνισμα, την κατανάλωση αλκοόλ και τις διαδικτυακές αγορές.
Αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος για τον οποίο τα φάρμακα έχουν τραβήξει την προσοχή μας. Μιλάμε για αυτά τα φάρμακα επειδή βοηθούν τους ανθρώπους (κυρίως τους διάσημους) να χάσουν βάρος. Είμαστε πολύ πιο ενθουσιασμένοι με το πώς θα μπορούσαν ενδεχομένως να βρουν λύση με το πάχος παρά με το ότι θα μπορούσαν να κάνουν ουσιαστική πρόοδο όσον αφορά τις ανισότητες στην υγεία (όπως αποδεικνύεται, κάνουν το αντίθετο).
Σε ένα πρόσφατο ειδικό αφιέρωμα του ABC στην εκπομπή υψηλής τηλεθέασης «Shame, Blame, and the Weight Loss Revolution» η Όπρα έλεγε βουρκωμένη στο κοινό ότι με τη χρήση φαρμάκων όπως το Ozempic μπορούμε να μάθουμε «να μην ντροπιάζουμε τους άλλους ανθρώπους επειδή είναι υπέρβαροι ή για το πώς επιλέγουν να χάσουν ή να μη χάσουν βάρος και, το πιο σημαντικό, να σταματήσουμε να ντροπιάζουμε τον ίδιο μας τον εαυτό». Εξακολουθεί να παρουσιάζει ιστορίες ανθρώπων των οποίων η ζωή βελτιώθηκε σημαντικά μέσω της απώλειας βάρους. Συναρπαστικές και σπαρακτικές ιστορίες που συμβάλλουν σημαντικά κάνοντας μια κρίσιμη διαπίστωση: το μέγεθος του σώματός μας δεν έχει να κάνει με τη δύναμη της θέλησης. Ο εγκέφαλός μας είναι απλώς διαφορετικά καλωδιωμένος.
Παρ’ όλα αυτά, όλος αυτός ο ενθουσιασμός γύρω από την απώλεια βάρους και μόνο ενισχύει την ιδέα ότι είναι ο ένας και μοναδικός στόχος, άσχετα με την υγεία μας (αυτό, αν σκεφτεί κανείς ότι το βάρος της Όπρα έχει γίνει αντικείμενο μιας τόσο ανυπόφορης δημόσιας συζήτησης, μπορεί να ισχύει μόνο για εκείνη). Όπως το θέτει η Tovar, αυτά τα φάρμακα διατίθενται σε ένα πλαίσιο όπου, ανεξάρτητα από τα προβλήματα υγείας μας, ο γιατρός μας πιθανότατα θα μας πει απλώς να χάσουμε βάρος. Όπως και όλοι οι άλλοι γύρω μας. Αφού κάναμε αγώνα για να καθιερώσουμε καλύτερα πρότυπα γύρω από το πώς κρίνουμε τη σχέση μεταξύ βάρους και υγείας, τα εγκαταλείπουμε ξανά.
Σχόλια όπως αυτά της Heather Gay δεν έχουν σκοπό να προκαλέσουν κίνημα, αλλά μέσα στην ειλικρίνειά τους αποδεικνύονται ριζοσπαστικά. Παρά τα ωραία λόγια για την αποδοχή του σώματός μας όπως είναι, είναι ακόμα πολύ πιο εύκολο να είσαι αδύνατος σε αυτή την κοινωνία… και ακόμα κρίνουμε τους χοντρούς ανθρώπους για το τι κάνουν με το σώμα τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η κατηγορία φαρμάκων αποτελεί μια παρέμβαση στην υγεία που αλλάζει τα δεδομένα. Είτε καταλήξουμε να τα πάρουμε είτε όχι, φάρμακα σαν το Mounjaro μπορούν να αλλάξουν τη ζωή μας. Να μας χωράνε τα ρούχα μας, να νιώθουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για το σώμα μας, να περπατάμε χωρίς πόνο στα γόνατα και τους αστραγάλους, να αποκτήσουμε περισσότερη ενέργεια και να έχουμε καλύτερο ύπνο. Είτε πρόκειται για σωματική, ψυχολογική, πνευματική αιτία, είτε απλώς για το πόσο βαθιά έχουμε εσωτερικεύσει την ντροπή γύρω από το σώμα μας, αυτά είναι ερωτήματα που είναι αδύνατο να ξεδιαλύνουμε. Χάνοντας βάρος νιώθουμε καλύτερα.
Όμως η πορεία μεταξύ της φροντίδας της υγείας μας και της ευθυγράμμισης της αίσθησης της υγείας μας με το μέγεθος του σώματός μας είναι ολισθηρή. Αν θέλουμε πραγματικά να μεταπηδήσουμε από μια κοινωνία που κάνει διακρίσεις εις βάρος των υπέρβαρων ανθρώπων σε μια κοινωνία που κατανοεί, αγκαλιάζει και φιλοξενεί όλα τα σώματα, τότε πρέπει να δούμε τους υπέρβαρους ανθρώπους ως κάτι περισσότερο από απλώς ανθρώπους με περιττά κιλά αλλά ως κάποιους με τις ίδιες ανάγκες, επιθυμίες και ανησυχίες με τους αδύνατους ανθρώπους. Και αυτό περιλαμβάνει το να κάνουμε επιλογές σχετικά με το σώμα μας ελεύθερα και χωρίς να φοβόμαστε ότι οι άλλοι στην κοινότητά μας θα το δουν ως έντονη προδοσία. Η θετικότητα απέναντι στο σώμα θα αποτύχει αν τη χρησιμοποιήσουμε ως δικαιολογία για να επινοήσουμε περισσότερα εργαλεία για να κρίνουμε τον εαυτό μας και να επιβάλλουμε ο ένας στον άλλον ένα άλλο σύνολο μη βιώσιμων προτύπων.
Θεωρητικά, αυτά τα φάρμακα εξισώνουν τους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των διαφορετικών τύπων σώματος και των προβλημάτων υγείας, επιτρέποντάς μας να αγκαλιάσουμε το σώμα μας όπως είναι και βοηθώντας μας να βρούμε την απάντηση στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία κάνει διακρίσεις εις βάρος των χοντρών ανθρώπων. Στην πραγματικότητα, έχουμε δει πώς η εμφάνιση μιας «θαυματουργής μεθόδου απώλειας βάρους» αποσταθεροποιεί την πρόοδο προς την κατεύθυνση της πιο περιεκτικής, λιγότερο χοντροφοβικής κοινωνίας που φανταζόμασταν.
Και ενώ διερωτόμαστε πώς αυτά τα φάρμακα πλήττουν όλη την πρόοδο που έχουμε κάνει προς μια κουλτούρα συμπερίληψης, βρισκόμαστε στο χείλος μιας νέας αλλαγής. Τι θα συμβεί όταν σταματήσουμε τα φάρμακα; Οι έρευνες δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, συνήθως εξαιτίας των παρενεργειών και του κόστους, δεν παίρνουν τα φάρμακα αυτά για περισσότερο από έναν χρόνο. Όπως αποδεικνύεται, αυτή η «λύση» για το πάχος δεν είναι ούτε εξισορροπητική ούτε βιώσιμη. Συμπέρασμα: μπορούμε πραγματικά να επιλέξουμε να ακολουθήσουμε φαρμακευτική αγωγή μόνο αν μπορούμε να επιλέξουμε, χωρίς φόβο, να συνεχίσουμε και χωρίς αυτή.
Με πληροφορίες από The Cut.
https://www.lifo.gr/tropos-zois/health-fitness/itan-loipon-body-positivity-ena-megalo-psema
