Εν αναμονή του ντοκιμαντέρ για την Νταϊάν φον Φίρστενμπεργκ, στο τέλος του μήνα, ενέδωσα στις παραινέσεις φίλων να παρακολουθήσω το «Becoming Karl Lagerfeld», παρά την αμφίσημη εντύπωση που ανέκαθεν είχα για τον «ήρωά» του.
Βρήκα ενδιαφέρον το γεγονός ότι η σειρά εκτυλίσσεται κυρίως στα ‘70s, τη δεκαετία που ο Λάγκερφελντ διαμορφώθηκε προσωπικά και καλλιτεχνικά, προτού εφεύρει για τον εαυτό του τη δημόσια περσόνα τού μυστηριώδους σχεδιαστή με τη μονοχρωματική στολή, τους ψηλούς γιακάδες, τα μαύρα γάντια και τα σκούρα γυαλιά – η χαρακτηριστική του αλογοουρά, πάντως, εμφανίζεται ήδη ως ετεροχρονισμός και στη σειρά.
«Ένας μόδιστρος είσαι, αυτό είναι όλο», επέμενε ο ίδιος και αρπαζόταν με τους σχεδιαστές που νόμιζαν ότι είναι καλλιτέχνες. Μόδιστρος, λοιπόν, και δικαιωματικά fashion icon, ο δαιμόνιος Γερμανός couturier που το Met τού αφιέρωσε ένα Gala το 2023 παραδόξως δεν κατάφερε να συνδεθεί με ένα αναγνωρίσιμο στυλ που θα τον τοποθετούσε στα διεθνή λεξικά μόδας ως δημιουργό του. Ενώ στον άσπονδο φίλο και αιώνιο ανταγωνιστή του, Ιβ Σεν Λοράν, πιστώνεται το σακάκι-σαφάρι, το Saharienne και το γυναικείο tuxedo, γνωστό ως «Le Smoking» στον κόσμο της μόδας, ο Λάγκερφελντ, σε μια ανθεκτική καριέρα που απλώθηκε από τα ‘60s έως και την πρώτη δεκαετία των ‘00s, δεν έχει να επιδείξει ούτε ένα σχέδιο χαρακτηριστικά «δικό του».
Ήταν ένας παρίας σε έναν εκλεκτικό κόσμο, ένας Γερμανός στο Παρίσι, που όλοι γύρω του τον έκαναν να αισθάνεται ότι υστερεί καλλιτεχνικά, ακόμα και (ή κυρίως) ο διάσημος φίλος του ο Ιβ, που διαρκώς τον ανταγωνιζόταν και τον εχθρευόταν, σε μια σχέση που ενέπλεξε και τους δύο σε ένα κουβάρι ερωτικών και επαγγελματικών απωθημένων.
Από την άλλη, του αναγνωρίζεται ότι επηρέασε όσο λίγοι το επιχειρείν στη μόδα, και ουσιαστικά προφήτευσε πώς θα διαμορφωνόταν το μέλλον του κλάδου μέσα από τις αναβιώσεις ιστορικών επωνυμιών. Ζηλευτό του επίτευγμα, η σωτηρία της Chanel. Από τον θάνατο της Κοκό, το 1971, ως το 1983 που ανέλαβε καλλιτεχνικά τον οίκο ο Λάγκερφελντ, η Chanel παρέπαιε, αναμασώντας ασθενικά τον μύθο της ιδρύτριάς της. Ήταν εκείνος που την επανέφερε στην κορυφή, εισάγοντας, μεταξύ άλλων, τα «σιαμαία» CC, το μονόγραμμα-διαβατήριο της Chanel στο σύμπαν της διεθνούς πολυτέλειας.
Ανάλογο φιλί της ζωής έδωσε στον Fendi και την Chloe, δυο οίκους με τους οποίους συνεργάστηκε επί πολλά χρόνια. Αυτό που σήμερα αναγνωρίζουμε ως βιομηχανία της μόδας, με brands όπως ο Dior, ο Saint Laurent, η Hermes ή ο Balenciaga, πήρε μορφή μέσα από διαδικασίες που περιλάμβαναν –εκτός από συναρπαστικά ρούχα– αφηγηματικό περιεχόμενο, σύνδεση με την κουλτούρα της εποχής, κινήσεις εντυπωσιασμού, στοιχεία έκπληξης. Ο Καρλ έπαιζε στα δάχτυλα αυτό το παιχνίδι και άνοιξε τον δρόμο σε όλους.
Βέβαια, η σειρά των 6 επεισοδίων της Hulu που προβάλλεται στην Disney Plus αφηγείται μια άλλη ιστορία. Βασισμένη στην επιτυχημένη βιογραφία του 2020 της Ραφαέλ Μπακέ με τίτλο «Kaiser Karl», εστιάζει στην εποχή που ο Λάγκερφελντ πάλευε να καθιερωθεί ως ανεξάρτητος μόδιστρος στο Παρίσι, ενώ ο παλιός του φίλος Ιβ Σεν Λοράν ήδη μεσουρανούσε. Πολύ μακριά από το προφίλ του βασανισμένου καλλιτέχνη που γνωρίσαμε στις δύο βιογραφίες για τον Σεν Λοράν, με τον Πιερ Νινέ και τον Γκασπάρ Ουλιέλ τo 2014, ο Ντάνιελ Μπριλ υποδύεται τον Λάγκερφελντ ως έναν προσηλωμένο εργασιομανή που καλύπτει την ευαισθησία του πίσω από ένα καλοσχεδιασμένο προσωπείο αδιαφορίας.
Ήταν ένας παρίας σε έναν εκλεκτικό κόσμο, ένας Γερμανός στο Παρίσι, που όλοι γύρω του τον έκαναν να αισθάνεται ότι υστερεί καλλιτεχνικά, ακόμα και (ή κυρίως) ο διάσημος φίλος του ο Ιβ, που διαρκώς τον ανταγωνιζόταν και τον εχθρευόταν, σε μια σχέση που ενέπλεξε και τους δύο σε ένα κουβάρι ερωτικών και επαγγελματικών απωθημένων.
Κεντρικός άξονας της σειράς η διεκδίκηση από τον Καρλ και τον Ιβ του Γάλλου δανδή-ζιγκολό με την αριστοκρατική καταγωγή Ντε Μπασέ, τον οποίο ο Σεν Λοράν ποθούσε μέχρι ταπείνωσης και ο Λάγκερφελντ επιδείκνυε και προστάτευε, σε μια συναισθηματικά και σεξουαλικά «ανάπηρη» σχέση πολλών χρόνων. Ο Ντε Μπασέ ήταν 21 όταν γνώρισε τον 38χρονο Καρλ κάποια στιγμή στην αρχή των ‘70s, όταν για πρώτη και ίσως μοναδική φορά ο Λάγκερφελντ έχασε λίγο τον έλεγχο της ψυχαναγκαστικής του φύσης και ερωτεύτηκε το ακριβές του αντίθετο, αυτόν τον ηδυπαθή νεαρό που μπαινόβγαινε σε σαλόνια και γκέι στέκια με κομψή ανεμελιά.
To Παρίσι ήταν ένας μεθυστικός τόπος στα ‘70s, σε εκείνη τη μαγική στιγμή μεταξύ της σεξουαλικής απελευθέρωσης και του AIDS. Ο αργόσχολος, ακόλαστος Ντε Μπασέ πρόσφερε στον Καρλ –έναν άνθρωπο που δεν έπινε, δεν έπαιρνε ναρκωτικά και δεν ενδιαφερόταν για το σεξ– τη σύνδεση με την οργιώδη νυχτερινή σκηνή της γαλλικής πρωτεύουσας. Υπήρξε η έμπνευσή του και το βουβό του πάθος, παρότι, όπως παραδέχθηκε ο Λάγκερφελντ χρόνια αργότερα, η σχέση τους «δεν ολοκληρώθηκε ποτέ», κάτι που αποκαλύπτεται και σε μια υπέροχη σκηνή παρ’ ολίγον αποπλάνησης στη σειρά της Disney.
O Μπριλ προσπάθησε πολύ να γίνει ο Λάγκερφελντ. Μίλησε με ανθρώπους που τον γνώριζαν, έζησε ένα διάστημα στο Παρίσι, συχνάζοντας στα καφέ και τα βιβλιοπωλεία που εκείνος επισκεπτόταν, έκανε μαθήματα σχεδίου μόδας (ο Καρλ φημιζόταν για τα σκίτσα του!) και εξασκήθηκε σκληρά στα γαλλικά, ώστε να μπορεί να σταθεί δίπλα στους γαλλόφωνους Αρνό Βαλουά (που υποδύεται τον Σεν Λοράν) και Τεοντόρ Πελερέν (Ντε Μπασέ). Κυρίως, όμως, αναζήτησε μια ειλικρινή, συναισθηματική προσέγγιση στην ερωτική ταυτότητα του «Κάιζερ», που δεν ήθελε να είναι τεχνητή, ούτε πολύ λουστραρισμένη. «Μου αρέσει η ανωνυμία», λέει κάποια στιγμή στο πρώτο επεισόδιο ο Μπριλ ως Λάγκερφελντ στον Ντε Μπασέ. «Φυσικά! Ντύνεσαι σαν τον Βασιλιά Ήλιο για να περνάς απαρατήρητος», του αντιγυρίζει εκείνος.
Τα κοστούμια στο «Becoming Karl Lagerfeld» της βραβευμένης με Σεζάρ, Πασκαλίν Σαβάν («Swimming Pool», «8 Women»), είναι μια παράλληλη ιστορία στη θέαση της σειράς, με πιο απολαυστική τη σκηνή αναβίωσης του ανοιξιάτικου ντεφιλέ (1973) της Chloe, ενός αντισυμβατικού σόου –με τα μοντέλα να χορεύουν και να πίνουν σαμπάνια στην πασαρέλα− που σηματοδότησε την αλλαγή κατηγορίας για τον Λάγκερφελντ, από σχεδιαστή προς μίσθωση στην Α΄ Εθνική της μόδας. «Είχα πρόσβαση στα αρχεία της Chloe και στα πρωτότυπα σκίτσα του Λάγκερφελντ, σε φωτογραφίες και περιγραφές των επιδείξεων της εποχής και των αυθεντικών κοστουμιών», εξηγεί η ίδια η ενδυματολόγος.
Αντιθέτως, για την γκαρνταρόμπα του Καρλ πριν από τα 50 του χρόνια, όταν ακόμα η ύπαρξή του αγνοείτο στη μόδα, η Σαβάν κινήθηκε σε αχαρτογράφητα νερά, μιας και υπήρχαν ελάχιστες φωτογραφίες και δημοσιεύματα για εκείνον. Επέλεξε, τελικά, να βασιστεί στα κυριότερα στοιχεία του στυλ που κυριαρχούσε στις αρχές των ‘70s, δημιουργώντας σύνολα με παντελόνια καμπάνα και μποτίνια με τακούνι, γραβάτες με ασορτί μαντίλια για το πέτο, ρίγες και φιόγκους σε φωτεινά χρώματα.
Τα φανταχτερά κοστούμια, πάντως, δεν θα ικανοποιήσουν όσους από μια τέτοια σειρά περίμεναν να θιγούν οι απεχθείς πτυχές του χαρακτήρα του, για τις οποίες «φημιζόταν» ο Λάγκερφελντ. Αμέτρητες αμφιλεγόμενες δηλώσεις –υποτιμητικά σχόλια για μοντέλα με παραπανίσια κιλά, για τους γκέι γάμους και το κίνημα του #MeToo– αποσιωπώνται με το επιχείρημα ότι αυτή η προσωπικότητα του Καρλ αναδείχθηκε στο απόγειο της καριέρας του, χρονικά, δηλαδή, εκτός αντικειμένου της σειράς. Κι όμως, φευγαλέα διακρίνει κανείς στο «Becoming Karl Lagerfeld» τα τραύματα που οδήγησαν στον αυταρχικό «Κάιζερ» Καρλ. Την ψυχολογική βία από την αυταρχική του μητέρα, το πώς καταβρόχθισε μια τάρτα λεμόνι όταν κανείς δεν κοιτούσε, την αδυναμία του να αφεθεί στο να αγαπηθεί, την επίγνωση ότι δεν διαθέτει την καλλιτεχνική ιδιοφυΐα ενός Σεν Λοράν…
Από μια άποψη, ο Λάγκερφελντ μοιάζει με έναν σημερινό influencer, που ζει με τον φόβο μήπως ξεσκεπαστεί η μίζερη ζωή του, την ίδια στιγμή που δείχνει στον κόσμο ένα φιλτραρισμένο προφίλ της ιδανικής εκδοχής του εαυτού του. Στην περίπτωσή του, βέβαια, αυτός ο φόβος βάδιζε χέρι-χέρι με το θάρρος, αν σκεφτεί κανείς ότι κατάφερε να επιβληθεί ως ένας καλλιεργημένος Γερμανός με στρατηγική σκέψη στο σνομπ Παρίσι της υψηλής ραπτικής.
Becoming Karl Lagerfeld | Official Trailer | Hulu
https://www.lifo.gr/culture/cinema/poios-itan-o-lagkerfelnt-prin-ginei-diasimos
