PEGA: Εξαιρετικά απίθανο το σενάριο ιδιωτών πίσω από το Predator – Δεν εξηγούνται οι «στόχοι» παρακολούθησης

Στη δημοσιότητα δόθηκε το προσχέδιο της εξεταστικής επιτροπής Pega του Ευρωκοινοβουλίου που εξετάζει τη χρήση του παράνομου λογισμικού Predator στην Ελλάδα.

Όπως αναφέρει η έκθεση, «η Ελλάδα διαθέτει ένα αρκετά ισχυρό νομικό πλαίσιο, ωστόσο, οι νομικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει κρίσιμες ασφαλιστικές δικλείδες ενώ οι πολιτικοί διορισμοί σε θέσεις-κλειδιά αποτελούν εμπόδιο για τον έλεγχο και τη λογοδοσία». Σε άλλο σημείο, τονίζεται ότι ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης από το 2019 έχει θέσει «υπό τον άμεσο έλεγχό του» την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) μετά από αλλαγή της νομοθεσίας. 

«Ελλείψει στοιχείων για την ταυτότητα του αγοραστή και χρήστη του Predator στις ελληνικές περιπτώσεις [παρακολουθήσεων], δεν μπορεί να διαπιστωθεί με βεβαιότητα αν και πώς η κυβέρνηση ή άλλος φορέας είχε αποκτήσει το Predator. Ωστόσο, δεν είναι αδύνατο να αποκτηθεί ή να χρησιμοποιηθεί spyware χωρίς κυβερνητικοί φορείς να αγοράζουν άμεσα το λογισμικό», τονίζεται μεταξύ άλλων.

Στο πλαίσιο αυτό, το παράνομο κατασκοπευτικό λογισμικό «μπορεί να αγοραστεί μέσω πληρεξουσίων, εταιρειών διαμεσολάβησης, μεσαζόντων ή μπορούν να γίνουν συμφωνίες με προμηθευτές spyware για την παροχή ορισμένων υπηρεσιών που σχετίζονται με αυτό».

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπήρξαν στενές συνδέσεις και αλληλεξαρτήσεις μεταξύ ορισμένων προσώπων και γεγονότων που σχετίζονται με την κυβέρνηση, την ΕΥΠ και τους παρόχους spyware, ιδίως της Krikel, ενός προμηθευτή εξοπλισμού παρακολούθησης για την αστυνομία και την ΕΥΠ. Η Krikel συνδέεται στενά με πρόσωπα στο περιβάλλον του πρωθυπουργού Μητσοτάκη», αναφέρεται στο προσχέδιο της Pega. 

Η κυβέρνηση έχει επαλειμμένα αρνηθεί οποιαδήποτε εμπλοκή όσον αφορά τη χρήση του Predator. Ως εκ τούτου, σημειώνει η Pega, προκύπτει ευλόγως το συμπέρασμα ότι ένας μη κρατικός φορέας ήταν υπεύθυνος για την (απόπειρα) παραβίασης των τηλεφώνων του δημοσιογράφου, Θανάση Κουκάκη και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη.

«Αυτό θα αποτελούσε έγκλημα σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο και θα περίμενε κανείς από τις ελληνικές αρχές να προβούν άμεσα σε έρευνα για μια τόσο σοβαρή υπόθεση. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία αστυνομική έρευνα, παρά μόνο εισαγγελικές έρευνες μετά από καταγγελίες. Δεν έχει κατασχεθεί κανένα φυσικό αποδεικτικό στοιχείο».

Σε κάθε περίπτωση, η επιτροπή σημειώνει ότι το υποθετικό σενάριο πως πίσω από το Predator βρίσκονται ιδιώτες «είναι εξαιρετικά απίθανο καθώς δεν δικαιολογείται η επιλογή των στόχων παρακολούθησης». 

Αν και η κατάσταση στην Ελλάδα με τις παρακολουθήσεις χαρακτηρίζεται ως «ιδιαίτερα περίπλοκη» η Pega εκτιμά ότι ορισμένοι φορείς και πρόσωπα παίζουν κεντρικό ρόλο στην υπόθεση. 

Μεταξύ άλλων γίνεται αναφορά στον ανιψιό του πρωθυπουργού και μέχρι τον Αύγουστο του 2022 γενικό γραμματέα στο γραφείο του, Γρηγόρη Δημητριάδη, ο οποίος θεωρείται «υπεύθυνος για τις επαφές της κυβέρνησης με την ΕΥΠ».

«Ο πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ, Παναγιώτης Κοντολέων, παραδέχθηκε στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής την “κοινωνική του σχέση” με τον Δημητριάδη. Ο κ. Κοντολέων διορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά ορισμένες διατάξεις του νόμου έπρεπε να προσαρμοστούν ώστε να επιτευχθεί ο διορισμός του». 

Επίσης, ο κ. Δημητριάδης παρουσιάζεται ως «στενά συνδεδεμένος με τους Φέλιξ Μπίτζιο και Γιάννη Λαβράνο». Συγκεκριμένα, οι Δημητριάδης, Μπίτζιος και Λαβράνος, σύμφωνα με το προσχέδιο του πορίσματος, γνωρίζονται προσωπικά. Δημητριάδης και Λαβράνος είναι κουμπάροι ενώ ο Λαβράνος είναι νονός του δεύτερου παιδιού του Δημητριάδη. Ο Δημητριάδης συνδεόταν επίσης έμμεσα με τον Μπίτζιο «μέσω επιχειρηματικών συναλλαγών με τον αδερφό του».

Ο κ. Μπίτζιος κατείχε το 35% των μετοχών της εταιρείας Intellexa (η εταιρεία που πουλά το Predator), μέσω της εταιρείας του Santinomo. Αναφορά γίνεται επίσης και στην Krikel όπου «ο Γιάννης Λαβράνος φέρεται να είναι ιδιοκτήτης του 50% της Krikel, μέσω μιας άλλης εταιρείας με την επωνυμία Mexal». Αυτό τοποθετεί τον Δημητριάδη, σημειώνει η Pega, «στο επίκεντρο ενός δικτύου που τον συνδέει τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά με κομβικά πρόσωπα της Intellexa, της Krikel και της ΕΥΠ».

«Ο Μπίτζιος και ο Λαβράνος είναι δύο πρόσωπα-κλειδιά στην προμήθεια υλικού παρακολούθησης σε κρατικούς φορείς όπως η αστυνομία και η ΕΥΠ. Ο Μπίτζιος είχε κομβικό ρόλο στην εταιρεία που πουλάει το Predator (την Intellexa). Ήταν κοντά στον κ. Δημητριάδη και αμφότεροι επωφελήθηκαν από προσοδοφόρα κρατικά συμβόλαια». 

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Λαβράνος έχει κατηγορηθεί για φοροδιαφυγή και ο δημοσιογράφος, Θανάσης Κουκάκης ασχολούνταν με την υπόθεσή του. Στο πλαίσιο αυτό, η Pega υπογραμμίζει ότι:  «Επωφελήθηκαν από τη νομοθετική τροπολογία της νέας κυβέρνησης [της Νέας Δημοκρατίας] που απελευθέρωσε τα δεσμευμένα περιουσιακά τους στοιχεία. Είχαν κίνητρο για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού εναντίον του κ. Κουκάκη». 

Παρά ταύτα, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας απέρριψε τα αιτήματα της αντιπολίτευσης για την ακρόαση των ατόμων αυτών στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τις παρακολουθήσεις. 

Καταληκτικά, τονίζεται επίσης ότι ο αριθμός των εγκεκριμένων επισυνδέσεων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. 

«Από 4.871 το 2015 (όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία), σε 11.680 το 2019 (όταν η Νέα Δημοκρατία ήρθε στην
εξουσία) και σε 15.475 το 2021. Επί του παρόντος, περίπου 60 αιτήματα παρακολούθησης πρέπει να διεκπεραιώνονται κάθε μέρα, από έναν μόνο εισαγγελέα. Οι διατάξεις του ΕΥΠ που αίρουν το απόρρητο των επικοινωνιών των πολιτών για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν αναφέρουν το όνομα του ενδιαφερόμενου ούτε τον λόγο άρσης του απορρήτου. Οι διατάξεις αυτές περιορίζονται μόνο στον αριθμό τηλεφώνου και στην επίκληση της εθνικής ασφάλειας», τονίζεται στο προσχέδιο της επιτροπής.