Τώνια
Λιοδάκη
Δημοσιογράφος
Το Ντουμπάι έχει τις τελευταίες δεκαετίες βρει τη δική του θέση στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη, με τα τελευταία χρόνια να αποτελεί μια από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες τουριστικές αγορές.
Στη μεγαλύτερη πόλη ενός εκ των επτά εμιράτων των ΗΑΕ, δε θα βρει κάποιος φυσικά τοπία ή μνημεία με χαραγμένη ιστορία αιώνων πάνω τους που θα έβρισκε για παράδειγμα σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Έρχεται όμως αντιμέτωπος με το μεγαλείο της αρχιτεκτονικής πρωτοπορίας, της πολυτέλειας, καθώς και με το στοιχείο του εντυπωσιακού που καταφέρνει να μην πέσει στην παγίδα του κιτς.
Είχαμε την ευκαιρία, στη δημοσιογραφική αποστολή που διοργάνωσε πριν λίγες ημέρες η Aegean για τον εορτασμό των 25ων γενεθλίων της, να ταξιδέψουμε απευθείας από Αθήνα προς Ντουμπάι, με το Airbus A320neo της εταιρείας και να διαπιστώσουμε τους λόγους που έχουν καταστήσει το Ντουμπάι και γενικότερα τα ΗΑΕ, έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τουριστικούς (και όχι μόνο), προορισμούς.
Δεν υπάρχει λόγος να απαριθμήσουμε τα αξιοθέατα και την ιστορία του εμιράτου, καθώς το διαδίκτυο βρίθει από πληροφορίες και εικόνες. Θα δώσουμε ωστόσο μια μικρή γεύση και ίσως μια απάντηση στο ερώτημα… γιατί τόσος ντόρος για το Ντουμπάι;
Από έρημος… σε παγκόσμιο κέντρο του εμπορίου και της ελίτ
«Η ανάπτυξη του Ντουμπάι είναι εντυπωσιακή. Για παράδειγμα τη δεκαετία του ΄60, δεν ζούσαν εδώ πάνω από 40.000 άνθρωποι. Τώρα ζουν εδώ 3,6 εκατ. άνθρωποι!
Τη δεκαετία του 2000, ανεγέρθηκε το 25% των κτιρίων. Σκεφτείτε ότι χρειάστηκαν 6 χρόνια για να κατασκευάσουν το Μπουρτζ Χαλίφα, το ψηλότερο κτίριο στην κόσμο. Tα Palm Islands, τα τεχνητά νησιά σε σχήμα φοίνικα κατασκευάστηκαν σε λιγότερο από έξι χρόνια. Αν κάποιος έπαιρνε τις πέτρες και την άμμο που χρησιμοποιήθηκαν για να κατασκευαστούν τα τεχνητά αυτά νησιά, θα μπορούσε να χτίσει έναν τοίχο 2 μέτρων που θα κύκλωνε περιμετρικά 3 φορές την υδρόγειο!»
Κάπως έτσι ξεκινά η κουβέντα μας με τον ξεναγό μας, τον Ραφαέλ όταν του ζητάμε να μας πει πόσο αλματώδης ήταν η ανάπτυξη του Ντουμπάι.
Η ανακάλυψη πετρελαίου υπήρξε σταθμός στην ιστορία του Ντουμπάι, ωστόσο το κοίτασμά του δεν είναι τόσο πλούσιο όσο του άλλου εμιράτου, του Αμπού Ντάμπι. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πετρέλαιο αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του ΑΕΠ του Ντουμπάι.
Έτσι, αποφάσισαν να στρέψουν την προσοχή τους αλλού. Δημιούργησαν ένα ευνοϊκότατο περιβάλλον για επενδύσεις είτε ξένων είτε ντόπιων με σκοπό την εισροή ξένου κεφαλαίου, δημιούργησαν μια από τις μεγαλύτερες ζώνες ελεύθερου εμπορίου παγκοσμίως και μετέτρεψαν το εμιράτο σε έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς κόμβους στη Μέση Ανατολή.
Το top 3 της οικονομίας τους διαμορφώνεται ως εξής:
- Στην κορυφή της πυραμίδας της οικονομίας τους, βρίσκονται τα logistics. Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο τεχνητό λιμάνι στον κόσμο, το Jebel Ali, με το Ντουμπάι να αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα εμπορίου στην Ανατολή.
- Δεύτερος πυλώνας της οικονομίας τους είναι ο τουρισμός
- Και τρίτος το real estate
«Σε άλλες περιοχές του κόσμου έχετε φύση. Εδώ τι έχουμε; Μόνο άμμο! Έρημο. Οπότε μπορούσαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, να κάνουν οτιδήποτε, χωρίς να επηρεάζουν το οικοσύστημα. Ήταν ήδη κατά κάποιο τρόπο ένα «νεκρό» μέρος και οι ίδιοι κατάφεραν να φέρουν εδώ, ζωή» σύμφωνα με τον ξεναγό μας, Ραφαέλ.
Ο μισθός στην τσέπη και τα έξοδα διαβίωσης πληρωμένα από τον εργοδότη!
Μόλις το 10% του πληθυσμού του Ντουμπάι είναι ντόπιοι. Οι υπόλοιποι έρχονται από άλλες γωνιές της γης είτε ως επενδυτές είτε ως εργαζόμενοι. Το επενδυτικό περιβάλλον και η φορολογική πολιτική είναι πάρα πολύ ευνοϊκά ώστε να υπάρχει απ’ έξω, εισροή χρήματος αλλά και εισροή… εργαζομένων!
Όπως μας λέει ο Ραφαέλ, σε γενικές γραμμές αυτοί που ασχολούνται με τις επενδύσεις είναι ξένοι αλλά και ντόπιοι. Οι εργαζόμενοι όμως, είναι κυρίως ξένοι με την πλειοψηφία να προέρχεται από την Ινδία και το Πακιστάν. Εξαρτάται βέβαια, για ποιον κλάδο μιλάμε. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των οδηγών έχει καταγωγή από το Πακιστάν ενώ η πλειοψηφία των εργατών στον κατασκευαστικό κλάδο προέρχεται από την Ινδία και το Μπαγκλαντές. Οι άνθρωποι στο Ντουμπάι που είναι από Ινδία, Μπαγκλαντές και Πακιστάν, αποτελούν περίπου το 40% του πληθυσμού.
Για πολλούς εργαζόμενους αποτελεί ευκαιρία να εργαστούν στο Ντουμπάι. Οι μισθοί είναι πολύ υψηλοί και κυρίως καταλήγουν ολόκληροι στην τσέπη, αφού, τα της διαμονής, τα πληρώνει συνήθως η εταιρεία.
Ο Ραφαέλ μας εξηγεί πώς λειτουργούν τα πράγματα εκεί: «Αν μια εταιρεία σε καλέσει να δουλέψεις στο Ντουμπάι, τότε βάσει του νόμου, η εταιρεία αυτή πρέπει να σου παράσχει τη διαμονή σου, διαφορετικά ένα μέρος του συμβολαίου σου πρέπει να προβλέπει επιπλέον το κόστος διαβίωσής σου. Πέρα από τη διαμονή, σου παρέχει ασφάλεια υγείας, wi-fi, πληρωμένες διακοπές και κάθε 2 χρόνια μπορείς να επιστρέφεις στη χώρα σου για να δεις τους δικούς σου με τα εισιτήρια πληρωμένα από την εταιρεία η οποία σου παρέχει και τη βίζα.
Εξαρτάται από την εταιρεία αν θα σου νοικιάζει μέρος για να μείνεις ή θα σου παρέχει η ίδια μέρος διαμονής. Για παράδειγμα, κάποιες κατασκευαστικές εταιρείες που έχουν αναλάβει μεγάλα ή πολλά πρόζεκτ τα οποία απαιτούν χρόνια για την ολοκλήρωσή τους, έχουν κατασκευάσει σε κάποιες περιοχές, συγκροτήματα διαμερισμάτων για να μένουν σε αυτά οι εργαζόμενοι. Αν το συγκρότημα βρίσκεται μακριά από τον τόπο εργασίας, οι εταιρείες παρέχουν και τη μεταφορά. Όσο υψηλότερη είναι η θέση που κατέχει ο εργαζόμενος στην εταιρεία, τόσο καλύτερο θα είναι το μέρος διαμονής που θα του παράσχει.
Σε κάθε περίπτωση, ο εργαζόμενος είναι απαλλαγμένος από βασικά έξοδα διαβίωσης. Γι’ αυτό και οι εργάτες από τρίτες χώρες, πιο φτωχές, επιλέγουν να εργάζονται στο Ντουμπάι και να στέλνουν τους μισθούς τους στις οικογένειές τους, πίσω στην πατρίδα τους, για να μπορέσουν να ζήσουν.
Ένας μέσος όρος μισθού στην Emirates Airlines, για παράδειγμα, είναι, σύμφωνα με δημοσίευμα εφημερίδας, περίπου 2000 δολάρια τον μήνα. Δεν πληρώνεις ενοίκιο από αυτά τα χρήματα, σου παρέχουν τη μετακίνηση προς αεροδρόμιο και πίσω και σου δίνουν χρήματα για τη διατροφή σου όταν βρίσκεσαι εκτός χώρας. Και όλα αυτά για μια θέση που δε χρειάζεται πανεπιστημιακή εκπαίδευση» καταλήγει ο Ραφαέλ.
0% φόρος εισοδήματος και 5% ΦΠΑ με… επιστροφή στους τουρίστες
Ήχησε περίεργα στα αφτιά μας και χρειάστηκε να ρωτήσουμε ξανά τον ξεναγό μας, για να μας το επιβεβαιώσει:
«Εδώ δεν πληρώνουμε φόρο εισοδήματος στο κράτος. Ο φόρος είναι 0%. Αν βγάζεις 10.000 δολάρια τον μήνα, αυτά πηγαίνουν στην τσέπη σου. Την ίδια ώρα βέβαια, το κράτος δεν έχει καμία υποχρέωση απέναντί σου. Η ασφάλεια υγείας και η διαμονή σου παρέχονται από τον εργοδότη.
Η διαμονή στο Ντουμπάι για τους περισσότερους ανθρώπους είναι προσωρινή. Δεν υπάρχει πχ συνταξιοδοτικό πρόγραμμα από το κράτος, γιατί δεν πληρώνεις φόρους. Οπότε οι περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται εδώ, έρχονται για να δουλέψουν και να βγάλουν λεφτά ή ακόμα και για να επενδύσουν και μετά να φύγουν. Αυτό δημιουργεί μια συνεχή ροή ανθρώπινου δυναμικού στο Ντουμπάι».
Υπάρχει έμμεσος φόρος μόλις 5% στα προϊόντα (ο δικός μας αντίστοιχος ΦΠΑ). Ωστόσο, αν ένας τουρίστας ξοδέψει πάνω από 250 ευρώ σε μια αγορά που θα κάνει στο Ντουμπάι, τότε στο αεροδρόμιο κατά την αναχώρησή του, του επιστρέφεται το 5% που πλήρωσε σαν έμμεσο φόρο. Γιατί δε ζει στο κράτος ώστε να πληρώσει τον φόρο αυτό και γιατί η χώρα θέλει να την ξαναεπισκεφθείς!
Κατάφεραν την έρημο να την κάνουν αξιοθέατο
Δεν είναι μόνο ότι έδωσαν ζωή στην έρημο με επενδύσεις και φαραωνικά κατασκευαστικά project, αλλά ότι κατάφεραν να την κάνουν και αξιοθέατο!
Το σαφάρι στην έρημο είναι από τα must ενός ταξιδιού στο Ντουμπάι και μια αξέχαστη εμπειρία που ανεβάζει την αδρεναλίνη.
Το φαγητό στη συνέχεια σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην έρημο με αρκετά φολκλόρ στοιχεία για… «τουριστική κατανάλωση», δίνει τη δική του ξεχωριστή νότα.
Από εκεί και πέρα η διασκέδαση στο Ντουμπάι, ειδικά στη Mαρίνα, θυμίζει δύση. Μοντέρνοι χώροι, μουσική mainstream, ποτό και χορός.
Το κοσμοπολίτικο Ντουμπάι και ο νόμος της Σαρία
Στα ΗΑΕ. ισχύει ο νόμος της Σαρία. Ωστόσο, ο έντονα κοσμοπολίτικος χαρακτήρας του Ντουμπάι και η δυσανάλογα μικρή αναλογία του ντόπιου πληθυσμού σε σχέση με τους ξένους έχουν αφήσει περιθώρια ανεκτικότητας στην εφαρμογή του ισλαμικού νόμου… για τους ξένους. Για παράδειγμα, οι γυναίκες – όχι οι ντόπιες – μπορούν να κυκλοφορούν με ενδυμασία που θα αποκαλύπτει αρκετά σημεία του σώματος, αρκεί να μην παραπέμπει σε γύμνια. Επειδή όμως όπως αναφέραμε, οι ντόπιοι είναι πολύ λίγοι συγκριτικά με τους ξένους, στο κέντρο της πόλης δε βλέπει κάποιος πολλούς άνδρες με λευκές κελεμπίες και πολλές γυναίκες με χιτζάμπ.
Νερό από τη θάλασσα και ούτε σταγόνα δεν πάει χαμένη – Χρησιμοποιούν το νερό 2 φορές!
Το νερό όπως είναι εύκολα αντιληπτό σε αυτή την περιοχή δεν είναι άφθονο. Η μεγάλη μονάδα «Jebel Ali Power and Desalination Plant», καλύπτει τις ανάγκες του Ντουμπάι σε ενέργεια αλλά και νερό. Το νερό προέρχεται από τη θάλασσα και καταλήγει στο εργοστάσιο, όπου αφαλατώνεται.
Λόγω όμως, της έλλειψης του πολύτιμου αυτού αγαθού, το νερό στο Ντουμπάι που για παράδειγμα χρησιμοποιείται για οικιακή χρήση, ανακυκλώνεται ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και δεύτερη φορά. Συγκεκριμένα, το ανακυκλωμένο νερό χρησιμοποιείται για την άρδευση δημόσιων χώρων πρασίνου και κήπων, για κεντρική ψύξη ή ακόμα και για πυρόσβεση.
Η ασφάλεια στο Ντουμπάι
Όταν ρωτάμε τον ξεναγό μας, αν υπάρχει ασφάλεια ή εγκληματικότητα, μας διαβεβαιώνει ότι το Ντουμπάι είναι ασφαλές και αυτό εν μέρει οφείλεται και στους αυστηρούς νόμους που ισχύουν για τους παραβάτες. Μάλιστα, μας περιγράφει μια δική του προσωπική εμπειρία, προς επίρρωση των λεγόμενών του.
«Θα σας πω μια προσωπική ιστορία. Όταν γεννήθηκε η κόρη μου, την κρατούσα στο σπίτι γιατί η γυναίκα μου εργαζόταν. Κάποια στιγμή, πήγα στο super market που βρισκόταν στο εμπορικό κέντρο. Όλη την ώρα είχα το μωρό πάνω μου σε μάρσιπο. Όταν τελείωσα τα ψώνια και πήγα στο πάρκινγκ, το μωρό χρειάστηκε αλλαγή πάνας. Της άλλαξα την πάνα και επειδή έκλαιγε και ήταν ανήσυχη, αγχώθηκα οπότε την έβαλα στο αυτοκίνητο και φύγαμε για το σπίτι. Στο σπίτι συνειδητοποίησα ότι είχα ξεχάσει τα ψώνια μου στο πάρκινγκ! Δεν μπορούσα να φύγω να πάω εκεί γιατί η κόρη μου κοιμόταν. Κατάφερα να βρω γνωστό μου άνθρωπο να προσέχει την κόρη μου για λίγο, μέχρι να επιστρέψω στο super market. Όταν λοιπόν, ξαναγύρισα διαπίστωσα ότι το καρότσι μου ήταν εκεί που το είχα αφήσει, με τα ψώνια, έξω στο πάρκινγκ! Κανείς δεν τα είχε αγγίξει!»
Αναχωρώντας από το Ντουμπάι, αισθανθήκαμε ότι είχαμε πάρει την απάντηση μας στο αρχικό μας ερώτημα…
