Οι αποφάσεις της Ειδικής Επιτροπής για την επισκεψιμότητα στη νήσο Χρυσή

Στην αίθουσα συνεδριάσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης πραγματοποιήθηκε εκτάκτως με πλήρη απαρτία, στις 7 Φεβρουαρίου 2023, η ένατη κατά σειρά συνεδρίαση της Επιτροπής Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης για τη νήσο Χρυσή Ιεράπετρας.

Αντικείμενο της συνεδρίασης ήταν η επανεξέταση από την Επιτροπή των ζητημάτων των σχετικών με τη λειτουργία και επισκεψιμότητα της προστατευόμενης νήσου Χρυσή προκειμένου να εισηγηθεί στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης όπως προβλέπεται στο άρθρο 9, §3 της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/79116/2511 (ΦΕΚ 617/τΔ΄/17.09.2021), συνεκτιμώντας τα δεδομένα και την πρόοδο στα θέματα επάρκειας φύλαξης και ελέγχου επισκεψιμότητας.

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, στη συνεδρίαση είχαν προσκληθεί και συμμετείχαν οι επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου και της Δ/νσης Δασών Λασιθίου καθώς και δύο συνεργάτες της Μονάδας Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Ανατολικής Κρήτης του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α οι οποίοι αναφέρθηκαν στις διαπιστώσεις τους για τα θετικά αποτελέσματα της μειωμένης επισκεψιμότητας στο φυσικό περιβάλλον του νησιού και εξέφρασαν τις απόψεις τους σχετικά με τη νέα τουριστική περίοδο έτους 2023.

Εξέλιξη με θετικό πρόσημο αποτέλεσε για την Επιτροπή η γνωστοποίηση από την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου περί της φετινής εισήγησης της Υπηρεσίας της στο Υπουργείο Πολιτισμού για παράταση της απαγόρευσης μίσθωσης των παραλιών της νήσου Χρυσή για άλλα δύο χρόνια για τους σκοπούς της ολοκλήρωσης των αρχαιολογικών ανασκαφών, καθώς τα ως άνω αποτέλεσαν και πρόταση της Επιτροπής προς τη κεντρική διοίκηση του ΥΠΕΝ στο πλαίσιο υποβολής της Συνοπτικής Αναφοράς Πεπραγμένων του πρώτου έτους υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης.

Στη συνεδρίαση συμμετείχε, μετά από πρόσκληση, και ο Ανάδοχος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης στον οποίο έχει ανατεθεί η εκπόνηση των μελετών του Σχεδίου Φύλαξης & Εποπτείας και της Φέρουσας Ικανότητας & Διαχείρισης Επισκεπτών της νήσου Χρυσή ο οποίος παρουσίασε συνοπτικά το μέχρι τώρα εκπονηθέν έργο του το οποίο θα αποτελέσει και το πρώτο Παραδοτέο των ως άνω μελετών.

Κατά την αναλυτική συζήτηση μεταξύ των μελών της Επιτροπής διαπιστώθηκε ότι δεδομένων των συνθηκών, ακόμα και με την έγκαιρη παραλαβή (Φεβρουάριος 2023) των μελετών Φύλαξης & Εποπτείας και Φέρουσας Ικανότητας & Διαχείρισης Επισκεπτών, η εφαρμογή τους θα είναι μάλλον απίθανο έως αδύνατο να υλοποιηθεί μέσα στην προσεχή περίοδο (1η Μαΐου έως 31η Οκτωβρίου).

Επιπλέον διαπιστώθηκαν τα εξής:

• Κατά το έτος 2022 δεν συνέβη καμία βελτίωση στο καθεστώς φύλαξης. Οι ενέργειες του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. για πρόσληψη εποπτών απέβησαν άγονες ενώ οι δεσμεύσεις του ΥΠΕΝ για διάθεση δύο δασοφυλάκων της Δ/νσης Δασών Λασιθίου δεν ευόδωσαν.
• Οι ισχύουσες συνθήκες (δυσκολία πρόσβασης, έλλειψη υποδομών εποπτείας) δεν έχουν μεταβληθεί και οι αρμόδιες υπηρεσίες είναι αδύνατον να ασκήσουν αποτελεσματική φύλαξη και ικανό έλεγχο στον αριθμό των επισκεπτών που αποβιβάζονται από τα τουριστικά πλοία.
• Κατά το πρώτο έτος υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης δεν κατέστη εφικτή η εκκίνηση των μέτρων που αφορούν σε στοιχειώδεις υποδομές διαμονής φυλάκων, εξυπηρέτησης επισκεπτών παροχής πρώτων βοηθειών σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη.
• Τα δραστικά μέτρα που ελήφθησαν κατά το έτος 2022, όπως η απόφαση της Συντονίστριας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης για τον περιορισμό της επισκεψιμότητας κατά τη τουριστική περίοδο, αλλά και οι εργασίες αποκατάστασης του υποβαθμισμένου φυσικού περιβάλλοντος και τοπίου της νήσου Χρυσή που χρηματοδοτήθηκαν και εκτελέστηκαν από τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., αποδείχτηκαν ωφέλιμα στην προσπάθεια επίτευξης του απώτερου σκοπού της ΚΥΑ που είναι η αποτελεσματική προστασία και διαχείριση των σημαντικών τύπων οικοτόπων και πληθυσμών ειδών χλωρίδας και πανίδας της Νήσου Χρυσή.

Δεδομένων των βασικών αυτών διαπιστώσεων η Επιτροπή αποφάσισε να εισηγηθεί τα παρακάτω στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, για τη λήψη της προβλεπόμενης σχετικής απόφασης:

1) Δεν πρέπει να επιτραπεί η “μαζική” και ανεξέλεγκτη αποβίβαση τουριστών στο νησί, η οποία είναι αποδεδειγμένα επισφαλής και επιζήμια διαχρονικά και, δεν συνάδει με τα χαρακτηριστικά και τις αξίες του προστατευόμενου τοπίου.

2) Τα ιδιωτικά ή επαγγελματικά [επιβατηγά τουριστικά πλοία (ημερόπλοια), επιβατηγά τουριστικά ολικής ναύλωσης] πλοία αναψυχής και τα μικρά σκάφη (ιδιωτικά ή επαγγελματικά) επιτρέπεται να κάνουν μόνο τον περίπλου του νησιού καθώς και στάσεις κοντά στις παραλίες, για να κάνουν μπάνιο οι επιβάτες. Οι λουόμενοι μπορούν να κάνουν χρήση των παραλιών, χωρίς όμως να επιτρέπεται η πρόσβαση στα ενδότερα του νησιού, ούτε να κάνουν χρήση της σκιάς των θαλασσόκεδρων εντός του επαπειλούμενου οικοτόπου, τηρώντας όλους τους όρους και περιορισμούς που ορίζει η Κ.Υ.Α. για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης, καθώς και της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής, και ο ισχύων Κανονισμός που διέπει το νησί ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής.

3) Οι επιτρεπόμενοι λοιποί επισκέπτες στο νησί θα πρέπει είτε να διατηρούν νόμιμο δικαίωμα (εμπράγματα δικαιώματα) ή να διαθέτουν σχετική άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες ή αρχές.

4) Τα παραπάνω προτείνεται να ισχύουν μέχρι και τον Ιανουάριο του 2024, οπότε και θα επανεξεταστούν από την Επιτροπή συνεκτιμώντας τα δεδομένα και την πρόοδο στα θέματα επάρκειας φύλαξης και ελέγχου επισκεψιμότητας.

Η απόφαση λήφθηκε με απόλυτη πλειοψηφία των μελών της Επιτροπής που συμμετείχαν στην συνεδρίαση με τους εκπροσώπους του Δήμου Ιεράπετρας και του Σωματείου Καταστηματαρχών Καφε-Εστίασης Ιεράπετρας να ψηφίζουν αρνητικά.

Tο σκεπτικό, η τεκμηρίωση και η απόφαση θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της Επιτροπής.