Bloomberg: Τα ελληνικά νησιά δεν μπορούν να κρατήσουν μακριά τα καταστροφικά πλήθη τουριστών

«Οι ασβεστωμένοι δρόμοι της Σαντορίνης θα γεμίσουν με εκατομμύρια επισκέπτες αυτό το καλοκαίρι. Δεν θα χαρούν να τους δουν όμως όλοι στο ελληνικό νησί», γράφει σε ρεπορτάζ για τον υπερτουρισμό στην Ελλάδα το Bloomberg.

«Ο τουρισμός καταστρέφει τους αμπελώνες», σημειώνει σε συνέντευξή του στο αμερικανικό δίκτυο ο οινοπαραγωγός Ματθαίος Αργυρός. «Υψώνω κόκκινη σημαία για το νησί». Το οικογενειακό του οινοποιείο, που ιδρύθηκε το 1903, παράγει κρασί περίπου από το ένα τέταρτο των αμπελώνων του νησιού και προειδοποιεί ότι οι τιμές της γεωργικής γης έχουν εκτοξευθεί στην περιοχή καθώς οι κατασκευαστές ζητούν χώρο για να χτίσουν περισσότερα καταλύματα για διακοπές.

Bloomberg για υπερτουρισμό και αμπελώνες στη Σαντορίνη

Η παραγωγή σταφυλιών στη Σαντορίνη έχει μειωθεί σχεδόν 50% τα τελευταία 20 χρόνια, με μέση πτώση 2,7% ετησίως, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η Ένωση Οινοποιών Σαντορίνης.

Η παραγωγή, σύμφωνα με τους οινοποιούς του νησιού, κινδυνεύει να μηδενιστεί έως το 2041, αν δεν υπάρξει κάποιας μορφής παρέμβαση. Η έλλειψη νερού καθιστά δυσκολότερη την καλλιέργεια των αμπελιών, ενώ έχουν χάσει τους περισσότερους από τους εργαζομένους τους προς την τουριστική βιομηχανία όλα αυτά τα χρόνια, επισήμανε ο κ. Αργυρός.

Από το μπαλκόνι της στο χωριό Πύργος στην κορυφή του λόφου, η Αντωνία Νούσια μπορούσε κάποτε να δει σταφύλια να φυτρώνουν μέχρι την ακτή. Τώρα, λέει, «έχουν απομείνει μόνο μικρά κομμάτια αμπελώνων».

«Μπορείς να δεις ανθρώπους να κουβαλούν σεντόνια, προμήθειες για πρωινό και δεν μοιάζει με κατοικημένο χωριό», λέει η Α. Νούσια, αναπληρώτρια καθηγήτρια αστικού σχεδιασμού και σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο South Bank του Λονδίνου, η οποία ζει το μισό χρόνο στο νησί όπου πέρασε όλα της τα καλοκαίρια μεγαλώνοντας. Όταν οι τουρίστες εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι ντόπιοι βασίζονται σε ένα μόνο μικρό παντοπωλείο.

Όπως επισημαίνει το Bloomberg, ο τουρισμός έχει πατήσει “γκάζι” σε όλη την Ευρώπη μετά την πανδημία, επιδεινώνοντας τα προβλήματα με τον ανεφοδιασμό, τους ασφυκτικά γεμάτους δρόμους και τις οικονομικές ανισορροπίες σε πολλούς δημοφιλείς τόπους, όπως η Σαντορίνη.

Σε κάποιες περιπτώσεις οι αρχές προσπαθούν να μειώσουν την πίεση με χρεώσεις επισκεπτών, ανώτατα όρια, ακόμη και προσωρινές απαγορεύσεις — με περιορισμένα σημάδια επιτυχίας, καθώς ξεκινά ένα καλοκαίρι που σπάει ρεκόρ σε τουριστική κίνηση.

«Θα είναι μια πολύ κακή χρονιά για τη Σαντορίνη», είπε στο Bloomberg ο δήμαρχος του νησιού Νίκος Ζώρζος. Το νησί δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά «ούτε ένα μονό κρεβάτι παραπάνω» για διαμονή, τονίζοντας ότι αυτό θα εξακολουθούσε να ισχύει ακόμη και αν βελτιωθεί η υποδομή για να βοηθήσει το νησί να αντιμετωπίσει υψηλότερους αριθμούς τουριστών. Ο δήμος αδυνατεί να επιβάλει απαγόρευση στην ανέγερση νέων κτιρίων και ξενοδοχείων, γι’ αυτό απαιτεί τη λήψη μέτρων από την κυβέρνηση.

Η Σαντορίνη αναμένει 3,4 εκατομμύρια τουρίστες αυτό το καλοκαίρι, παρά το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές ζητούν όρια από το 2012, είπε ο Ζώρζος.

Η θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνώρισε ότι η περιοχή αντιμετωπίζει πρόβλημα «υπερτουρισμού», όπως υπογραμμίζει το Bloomberg, υπενθυμίζοντας  ότι τον Ιούνιο  ανακοίνωσε σχέδια για περιορισμό των κρουαζιερόπλοιων στα πιο δημοφιλή νησιά της χώρας. «Νομίζω ότι θα το κάνουμε του χρόνου», είχε πει ο Κ. Μητσοτάκης σε συνέντευξή του τότε.

Οι νέοι κανόνες θα μπορούσαν να περιορίσουν τον συνολικό αριθμό των νησιωτικών θέσεων ελλιμενισμού ή να καθιερωθεί μια διαδικασία υποβολής προσφορών για slots. Είναι η τελευταία πρόταση για τον περιορισμό των ημερήσιων ταξιδιών από κρουαζιερόπλοια.

Αφίξεις τουριστών με κρουαζιερόπλοια στην Ελλάδα
Οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 50% το 2023

Ο κ. Ζώρζος όρισε προηγουμένως ανώτατο όριο 8.000 επισκεπτών κρουαζιέρας την ημέρα, αν και αυτό ακυρώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και αποκαταστάθηκε πρόσφατα, επομένως η συνολική επίδραση στον αριθμό των τουριστών είναι ασαφής. Οι τοπικές αρχές της Σαντορίνης κατάφεραν επίσης να μειώσουν τον αριθμό των ημερών που κάθε κρουαζιερόπλοιο μπορεί να επισκεφθεί τα νησιά σε 48 ημέρες από 63 για αυτή τη σεζόν – αριθμός που αναμένεται να μειωθεί ακόμη περισσότερο το επόμενο έτος.

Το Βloomberg επισημαίνει επίσης ότι η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να επιβάλει περιορισμούς στη βραχυπρόθεσμη μίσθωση σε περιοχές με κυκλοφοριακή συμφόρηση, συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων από τους κορυφαίους προορισμούς της στο Αιγαίο και στα νησιά του Ιονίου. Η κυβέρνηση έχει συντάξει νομοσχέδιο, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, το οποίο συνδέει το ύψος των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων με τον αριθμό των διαθέσιμων ξενοδοχείων σε κάθε περιοχή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει τα προβλήματα στα νησιά, σημειώνοντας σε μια έκθεση του 2018 ότι οι επισκέπτες έφερναν 1 δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως στη Σαντορίνη, ενώ διόγκωναν τον πληθυσμό σε έως και 107,8 τουρίστες για κάθε 100 κατοίκους. Ορισμένες από τις αρνητικές επιπτώσεις «έχουν μόνιμες συνέπειες στο νησί και την κοινότητά του», είχαν γράψει οι συντάκτες της έκθεσης.