Ερώτηση του Βουλευτή Χανίων Π. Πολάκη σχετικά με την εκδίωξη των κτηνοτρόφων από τις εκτάσεις της Ιεράς Μονής Οδηγητρίας

Ερώτηση κατέθεσε ο Βουλευτής Χανίων και Τομεάρχης Διαφάνειας Π. Πολάκης, με την υπογραφή και άλλων δεκατεσσάρων βουλευτών, σχετικά με το θέμα της εκδίωξης των κτηνοτρόφων από τις εκτάσεις της Ιεράς Μονής Οδηγητρίας. Όπως είναι γνωστό, 20 περίπου οικογένειες κτηνοτρόφων χειμάζουν τα αιγοπρόβατα τους σε βοσκοτοπικές εκτάσεις που νοικιάζουν εδώ και δεκαετίες, από την Ιερά Μονή Οδηγητρίας. Το Νοέμβριο του 2020, η Ιερά Μονή δια του Ηγουμένου της, ανακοίνωσε στους κτηνοτρόφους ότι δεν θα προσχωρήσει στην εκ νέου ενοικίαση των εκτάσεων για τη βόσκηση των αιγοπροβάτων κατά τη χειμερινή περίοδο και τους ζήτησε να αποχωρήσουν καθώς σκέφτεται να αξιοποιήσει την περιουσία της διαφορετικά, εγκαθιστώντας στις εκτάσεις αυτές Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.).

Tο καλοκαίρι του 2022, η Ιερά Μονή αποφάσισε να προχωρήσει δικαστικώς και η υπόθεση μετά από αναβολές εκδικάστηκε τελικά στα τέλη Οκτωβρίου του 2023, με τους κτηνοτρόφους να αντιδρούν, πραγματοποιώντας πριν δυο περίπου μήνες, εκδήλωση διαμαρτυρίας έξω από τα γραφεία της Αρχιεπισκοπής, ζητώντας με τον τρόπο αυτό τη στήριξη της κοινής γνώμης στο δίκαιο αίτημα τους.

Ο Βουλευτής Χανίων με την ερώτηση που κατέθεσε, ρωτά τους Υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας:

1. Αναγνωρίζετε την Ιερά Μονή Οδηγητρίας ως αποκλειστική ιδιοκτήτρια των κτημάτων, συνολικής έκτασης άνω των 30.000 στρεμμάτων, και αν ναι, ποιος ο λόγος εκπροσώπησης του Δημοσίου στο συμβούλιο του Οργανισμού Διαχείρισης Μοναστηριακής Περιουσίας του Νομού Ηρακλείου;

2. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, έχει συστήσει μια εφταμελή επιτροπή προκειμένου να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση. Είστε διατεθειμένοι να συμβάλετε στην προσπάθεια της συγκεκριμένης επιτροπής, αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και αν ναι ποιες θα είναι αυτές;

3. Γνωρίζετε ποιες ακριβώς επενδύσεις προγραμματίζονται να πραγματοποιηθούν στις συγκεκριμένες εκτάσεις;

4. Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει χαρακτηριστεί Natura 2000, ενώ στο πρόσφατα ψηφισμένο χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας Κρήτης ενδείκνυται η χρήση της συγκεκριμένης περιοχής, μόνο για αγροτοκτηνοτροφική δραστηριότητα, ποια η θέση σας σε σχέση με τις προγραμματιζόμενες επενδύσεις οι οποίες όπως διαβάζουμε θα περιλαμβάνουν και τουριστικά καταλύματα;

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:

Αθήνα, 18 Απριλίου 2024

Ε Ρ Ω Τ Η Σ Η
Προς τους κκ Υπουργούς

Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Εσωτερικών

Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Θέμα: Εκδίωξη κτηνοτρόφων από τις εκτάσεις της Ιεράς Μονής Οδηγητρίας

Εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου Φαιστού, στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου, 20 περίπου οικογένειες κτηνοτρόφων χειμάζουν τα αιγοπρόβατα τους σε βοσκοτοπικές εκτάσεις που νοικιάζουν εδώ και δεκαετίες, από την Ιερά Μονή Οδηγητρίας. Υπάρχουν οικογένειες που νοικιάζουν τις εκτάσεις αυτές για περισσότερα από 100 χρόνια. Το Νοέμβριο του 2020, η Ιερά Μονή δια του Ηγουμένου της, ανακοινώνει στους κτηνοτρόφους ότι δεν θα προσχωρήσει στην εκ νέου ενοικίαση των εκτάσεων για τη βόσκηση των αιγοπροβάτων κατά τη χειμερινή περίοδο και τους ζητά να αποχωρήσουν.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλα αυτά τα χρόνια που οι κτηνοτρόφοι νοικιάζουν τις εκτάσεις αυτές, δεν έδωσαν ποτέ κανένα δικαίωμα στη Μονή να κινηθεί εναντίον τους. Υπήρξαν πάντα συνεπείς στις οικονομικές τους υποχρεώσεις απέναντι στην Ιερά Μονή, ενώ ποτέ δεν διεκδίκησαν ούτε καταπάτησαν κάποιο μέρος των εκτάσεων αυτών.

Όταν οι κτηνοτρόφοι ζήτησαν από την Ιερά Μονή να τους εξηγήσει για ποιο λόγο εκδιώκονται, η απάντηση ήταν ότι σκέφτεται να αξιοποιήσει την περιουσία της διαφορετικά, εγκαθιστώντας στις εκτάσεις αυτές Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.). Η πάγια θέση των κτηνοτρόφων ήταν και παραμένει ότι η παρουσία τους δεν επηρεάζει ένα τέτοιο επενδυτικό πλάνο. Οι κτηνοτρόφοι μπορούν να συνεχίσουν να βόσκουν τα ποίμνια τους και οι επενδύσεις σε ΑΠΕ μπορούν να υλοποιηθούν.

Δυστυχώς, παρ’ όλες τις επαφές και τις συζητήσεις με την Ιερά Μονή, λύση δεν βρέθηκε και έτσι το καλοκαίρι του 2022 η Ιερά Μονή αποφάσισε να προχωρήσει την υπόθεση δικαστικώς. Οι κτηνοτρόφοι ζήτησαν να συγκληθεί παρουσία τους και άμεσα το συμβούλιο του Οργανισμού Διαχείρισης Μοναστηριακής Περιουσίας (ΟΔΜΠ) Νομού Ηρακλείου. Χωρίς την απόφαση του ΟΔΜΠ, ο Ηγούμενος δεν θα μπορούσε να προχωρήσει δικαστικώς και θα μπορούσε να συνεχιστεί ο διάλογος μεταξύ των δυο πλευρών προκειμένου να βρεθεί μια λύση.

Παρόλο που ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης είδε αρχικά θετικά το αίτημα των κτηνοτρόφων, ένα μήνα μετά τους ανακοίνωσε ότι δυστυχώς δεν μπορεί να κάνει κάτι καθώς είναι υποχρεωμένος να δεχτεί την απόφαση του ΟΔΜΠ να προχωρήσει η υπόθεση στα δικαστήρια, όπως και έγινε.

Η πρώτη δικάσιμος, με την Ιερά Μονή να ζητά την έξωση των κτηνοτρόφων, ορίστηκε για τον Φεβρουάριο του 2023 στο Ειρηνοδικείο Μοιρών, πήρε αναβολή για το Μάιο, για να εκδικαστεί τελικά στα τέλη Οκτωβρίου του 2023. Προσπαθώντας να αντιδράσουν, οι κτηνοτρόφοι αποφάσισαν να δημοσιοποιήσουν το πρόβλημα τους πραγματοποιώντας μια εκδήλωση διαμαρτυρίας έξω από τα γραφεία της Αρχιεπισκοπής στις αρχές Φεβρουαρίου του 2023, ζητώντας τη στήριξη της κοινής γνώμης στο δίκαιο αίτημα τους.

Μια ενδεχόμενη αρνητική για αυτούς απόφαση θα είναι καταδικαστική για τις ζωές αυτών και των οικογενειών τους καθώς η μετεγκατάσταση των κτηνοτροφικών τους εκμεταλλεύσεων είναι αδύνατη. Άλλωστε, δεν υπάρχουν πουθενά στην Κρήτη αντίστοιχες βοσκοτοπικές εκτάσεις που να μπορούν να μεταβούν τη χειμερινή περίοδο με τα ποίμνια τους συνεχίζοντας την παραγωγική δραστηριότητα.

Η ζωή και η προκοπή αυτών των ανθρώπων είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δουλεία τους. Για 365 ημέρες το χρόνο ακολουθούν τα κοπάδια τους απουσιάζοντας από το σπίτι τους ευρισκόμενοι ως και 100 χιλιόμετρα μακριά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο διάστημα αυτών των 3,5 χρόνων, από τη στιγμή δηλαδή που η Ιερά Μονή τους ζήτησε να αποχωρήσουν μέχρι σήμερα, οι κτηνοτρόφοι καταβάλουν με συνέπεια και ας μην έχει συναφθεί ενοικιαστήριο, το αντίτιμο του ενοικίου για τις εκτάσεις αυτές στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, με βάση τη δυνατότητα που τους παρέχει ο νόμος.

Επιπλέον, δεν δηλώνουν ούτε εκατοστό στρέμματος γης από τα κτήματα της Ιεράς Μονής Οδηγητρίας, καθώς δεν διαθέτουν τίτλο ενοικίασης για τις συγκεκριμένες εκτάσεις από το 2020, όταν και ο Ηγούμενος αποφάσισε να τους εκδιώξει. Χωρίς τίτλο ιδιοκτησίας ή ενοικίασης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν κάνει δεκτή καμία αίτηση για χορήγηση επιδότησης. Τα τελευταία 3 χρόνια μάλιστα, τα στρέμματα που σταμάτησε να τους νοικιάζει ο Ιερά Μονή, δηλώνονται από άλλους κτηνοτρόφους οι οποίοι έχουν στην κατοχή τους ενοικιαστήρια, χωρίς, όμως, να βοσκούν τα πρόβατα τους στις συγκεκριμένες εκτάσεις.

Ενδεχόμενη αρνητική απόφαση του δικαστηρίου δεν θα είναι καταδικαστική για το μέλλον μόνο των συγκεκριμένων κτηνοτρόφων, αλλά ανοίγει το δρόμο και για άλλες παρόμοιες αποφάσεις.

Κατόπιν όλων των ανωτέρω,

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί:

1. Αναγνωρίζετε την Ιερά Μονή Οδηγητρίας ως αποκλειστική ιδιοκτήτρια των κτημάτων, συνολικής έκτασης άνω των 30.000 στρεμμάτων, και αν ναι, ποιος ο λόγος εκπροσώπησης του Δημοσίου στο συμβούλιο του Οργανισμού Διαχείρισης Μοναστηριακής Περιουσίας του Νομού Ηρακλείου;

2. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης, έχει συστήσει μια εφταμελή επιτροπή προκειμένου να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση. Είστε διατεθειμένοι να συμβάλετε στην προσπάθεια της συγκεκριμένης επιτροπής, αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και αν ναι ποιες θα είναι αυτές;

3. Γνωρίζετε ποιες ακριβώς επενδύσεις προγραμματίζονται να πραγματοποιηθούν στις συγκεκριμένες εκτάσεις;

4. Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει χαρακτηριστεί Natura 2000, ενώ στο πρόσφατα ψηφισμένο χωροταξικό σχέδιο της Περιφέρειας Κρήτης ενδείκνυται η χρήση της συγκεκριμένης περιοχής, μόνο για αγροτοκτηνοτροφική δραστηριότητα, ποια η θέση σας σε σχέση με τις προγραμματιζόμενες επενδύσεις οι οποίες όπως διαβάζουμε θα περιλαμβάνουν και τουριστικά καταλύματα;