Η επαγρύπνηση για τις ιογενείς λοιμώξεις δεν σταματά

— Η πανδημία έφυγε από τα φώτα της δημοσιότητας. Μπορούμε να σφυρίξουμε τη λήξη της; Για ποιους δεν τελείωσε;
Η πανδημία έχει περάσει σε μια φάση όπου πλέον ο κίνδυνος για σοβαρή νόσηση έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει τελειώσει. Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 θα συνεχίσει να κυκλοφορεί ανάμεσά μας, αλλά, όσο περνάει ο καιρός, θα προκαλεί όλο και πιο ήπια νόσο. Η πανδημία πλέον δεν είναι στο επίκεντρο επειδή τα χαρακτηριστικά της την έχουν διαφοροποιήσει σε σχέση με τα προηγούμενα δύο έτη. Οι συστάσεις για τήρηση των ατομικών μέτρων προστασίας, των αναμνηστικών δόσεων εμβολιασμού, σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, αλλά και της χορήγησης αντιικής θεραπείας κατόπιν ιατρικής συμβουλής παραμένουν σε ισχύ για τα άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Η πολύ μικρή κυκλοφορία των ιών αυτών δεν οφείλεται στην εφαρμογή των προφυλακτικών μέτρων κατά την περίοδο της πανδημίας αλλά στην πολύ μεγαλύτερη μολυσματικότητα του κορωνοϊού τα πρώτα δύο έτη, που δεν επέτρεψε την παράλληλη κυκλοφορία των υπόλοιπων ιών του αναπνευστικού.

— Η γρίπη αλλά και ο συγκυτιακός ιός μάς ταλαιπώρησαν αισθητά. Γιατί συνέβη αυτό;
Φέτος οι λοιμώξεις του αναπνευστικού που προκαλούνται από τους υπόλοιπους ιούς, πλην του κορωνοϊού, παρουσίασαν ιδιαίτερη έξαρση παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της χώρας μας. Αυτό συνέβη λόγω της πανδημίας και μελέτες υποδεικνύουν ότι γι’ αυτό ευθύνεται, κυρίως, η πολύ μειωμένη κυκλοφορία των ιών αυτών τα προηγούμενα δύο έτη, η μη έκθεσή μας σε αυτούς και συνεπώς η εξασθένιση της ανοσίας μας έναντι αυτών. Το φαινόμενο ήταν πιο έντονο στα παιδιά μικρής ηλικίας που είχαν σχεδόν μηδενική έκθεση σε αυτά τα παθογόνα. Η πολύ μικρή κυκλοφορία των ιών αυτών δεν οφείλεται στην εφαρμογή των προφυλακτικών μέτρων κατά την περίοδο της πανδημίας αλλά στην πολύ μεγαλύτερη μολυσματικότητα του κορωνοϊού τα πρώτα δύο έτη, που δεν επέτρεψε την παράλληλη κυκλοφορία των υπόλοιπων ιών του αναπνευστικού. Επομένως η χρήση της μάσκας και των υπόλοιπων μέτρων έχει αποτρέψει σημαντικό αριθμό σοβαρών περιστατικών νόσου και δεν ευθύνεται για την υψηλότερη κυκλοφορία των υπόλοιπων παθογόνων στη μετα-πανδημική περίοδο.   

— Διάγουμε εποχές στις οποίες διαρκώς αντιμετωπίζουμε υγειονομικές απειλές. Τι φταίει γι’ αυτό; Η κλιματική αλλαγή, η παγκοσμιοποίηση, το ότι το ζωικό βασίλειο είναι ισχυρή δεξαμενή ζωονόσων και μεταλλάξεων;
Οι υγειονομικές απειλές υπήρχαν πάντα, αλλά στις μέρες μας υπάρχουν συνθήκες όπως η αύξηση του πληθυσμού, η ευκολία στις διεθνείς μετακινήσεις και η κλιματική αλλαγή που διευκολύνουν την ανάδυση νέων απειλών για την υγεία μας. Από την άλλη μεριά, η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς και η επένδυση στην ετοιμότητα σε επίπεδο δημόσιας υγείας δίνουν απάντηση στο συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και τις πιθανές νέες απειλές. Σε έναν κόσμο όπου τα πάντα ρει, απαντάμε με ετοιμότητα για δυνατότητα έγκαιρης παρέμβασης.  

— Πώς θα δημιουργήσουμε στην πατρίδα μας τον νέο ΕΟΔΥ στα πρότυπα του CDC;
Ο ΕΟΔΥ τα τελευταία χρόνια, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές δημόσιας υγείας της χώρας, έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου, παρ’ όλα αυτά η δημόσια υγεία αποτελεί μια διαρκή πρόκληση. Ο ΕΟΔΥ είναι σε διαδικασία εκσυγχρονισμού υπηρεσιών όπως η επιτήρηση και η ετοιμότητα αλλά και των υποδομών του, καθώς και ενίσχυσης των ανθρώπινων πόρων για να μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες του πληθυσμού αλλά και τις πιθανές νέες απειλές. Η συνεχής βελτίωση σύμφωνα με διεθνή πρότυπα αποτελεί στρατηγικό στόχο που η πραγματοποίησή του, με τη συνέργεια όλου του οργανισμού και τη συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και τους υπόλοιπους αρμόδιους φορείς, έχει αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά.  

Ο Θεοκλής Ζαούτης είναι καθηγητής Παιδιατρικής και πρόεδρος του ΕΟΔΥ.

Ο Δημήτρης Παρασκευής είναι αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας και Α’ Αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ.