Η θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο τουριστικό δείκτη για το 2024

Οι διεθνείς τουριστικές αφίξεις και η συμβολή του ταξιδιωτικού και τουριστικού τομέα στο παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να επιστρέψουν στα προ της πανδημίας επίπεδα φέτος, σύμφωνα με τον παγκόσμιο τουριστικό δείκτη Travel & Tourism Development Index 2024 (TTDI), του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

Αυτό οφείλεται αφενός στην άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών που σχετίζονται με την COVID-19 και αφετέρουν στην ισχυρή ζήτηση.

Με βάση τη διετή έκθεση που δημοσιεύεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Surrey και η η οποία αναλύει τους ταξιδιωτικούς και τουριστικούς τομείς 119 χωρών γύρω από μια σειρά παραγόντων και πολιτικών, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα.

• Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση της παγκόσμιας κατάταξης χωρών του δείκτη Ανάπτυξης Ταξιδίων και Τουρισμού 2024 (TTDI).
• Έχει ανέβει 5 θέσεις στην κατάταξη από το 2019, με σκορ 4,52, ενώ μεταξύ των χωρών της Νότιας Ευρώπης σημείωσε τον 4ο υψηλότερο δείκτη, μετά την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία.
• Οι τομείς που σημειώνουν το υψηλότερο σκορ είναι η Υγεία και Υγιεινή (6,34), οι Τουριστικές Υπηρεσίες και Υποδομές (5,95), ετοιμότητα για Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) (5,85) και οι Υποδομές Αερομεταφορών (5,52).
• Αντιθέτως, το χαμηλότερο σκορ συγκέντρωσαν οι τομείς της Βιωσιμότητας, της Ζήτησης για Ταξίδια και Τουρισμό (3), οι Πολιτιστικοί Πόροι (3,01), οι Φυσικοί Πόροι (3,03), η Ανταγωνιστικότητα Τιμών (3,16) και οι Πόροι που δεν σχετίζονται άμεσα με δραστηριότητες αναψυχής ή ψυχαγωγίας (3,33).
• Στην κορυφή της λίστας για το 2024 βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ακολουθούν η Ισπανία, η Ιαπωνία, η Γαλλία και η Αυστραλία. Η Μέση Ανατολή είχε τα υψηλότερα ποσοστά ανάκαμψης των διεθνών τουριστικών αφίξεων (20% πάνω από το επίπεδο του 2019). Η Ευρώπη, η Αφρική και η Αμερική παρουσίασαν όλες ισχυρή ανάκαμψη της τάξης του 90% το 2023.

“Αυτή η χρονιά σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για τον τομέα των ταξιδιών και του τουρισμού, ο οποίος γνωρίζουμε ότι έχει τη δυνατότητα να ξεκλειδώσει την ανάπτυξη και να εξυπηρετήσει τις κοινότητες μέσω του οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού”, δήλωσε ο κ. Francisco Betti, επικεφαλής της ομάδας Global Industries του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.

“Το TTDI προσφέρει ένα μελλοντικό παράθυρο στην τρέχουσα και μελλοντική κατάσταση των ταξιδιών και του τουρισμού για τους ηγέτες, ώστε να αξιολογήσουν τις τελευταίες τάσεις αυτού του πολύπλοκου τομέα και να ξεκλειδώσουν με βιώσιμο τρόπο τις δυνατότητές του για τις κοινότητες και τις χώρες σε όλο τον κόσμο”, πρόσθεσε.

Ανάκαμψη μετά την πανδημία

Η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία αναμένεται να ανακάμψει από τα χαμηλά επίπεδα της πανδημίας COVID-19 και να ξεπεράσει τα επίπεδα που είχαν σημειωθεί πριν από την κρίση. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σημαντική αύξηση της ζήτησης παγκοσμίως, η οποία συνέπεσε με περισσότερες διαθέσιμες πτήσεις, ευρύτερο διεθνές άνοιγμα και αυξημένο ενδιαφέρον και επενδύσεις σε φυσικά και πολιτιστικά αξιοθέατα.

Ωστόσο, η παγκόσμια ανάκαμψη ήταν μικτή. Ενώ 71 από τις 119 καταταγμένες οικονομίες αύξησαν τη βαθμολογία τους από το 2019, η μέση βαθμολογία του δείκτη είναι μόλις 0,7% πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα.

Παρόλο που ο τομέας έχει ξεπεράσει το σοκ της παγκόσμιας κρίσης υγείας, συνεχίζει να αντιμετωπίζει άλλες εξωτερικές προκλήσεις, από τους αυξανόμενους μακροοικονομικούς, γεωπολιτικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους μέχρι τον αυξημένο έλεγχο των πρακτικών βιωσιμότητας και τον αντίκτυπο των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως τα μεγάλα δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη.

Επιπλέον, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού είναι συνεχείς και η χωρητικότητα των αεροπορικών δρομολογίων, οι επενδύσεις κεφαλαίου, η παραγωγικότητα και άλλοι παράγοντες προσφοράς του τομέα δεν έχουν συμβαδίσει με την αύξηση της ζήτησης. Αυτή η ανισορροπία, η οποία επιδεινώνεται από τον παγκόσμιο πληθωρισμό, έχει αυξήσει τις τιμές και τα ζητήματα υπηρεσιών.

Άλλα σημαντικά σημεία του TTDI 2024

• Από τους 30 κορυφαίες χώρες του δείκτη το 2024, 26 είναι οικονομίες υψηλού εισοδήματος, 19 εδρεύουν στην Ευρώπη, επτά στην Ασία-Ειρηνικό, τρεις στην Αμερική και μία (τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (MENA).
• Οι 10 κορυφαίες χώρες στην έκδοση του 2024 είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ισπανία, η Ιαπωνία, η Γαλλία, η Αυστραλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Κίνα, η Ιταλία και η Ελβετία.
• Τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν ότι οι οικονομίες υψηλού εισοδήματος εξακολουθούν γενικά να έχουν ευνοϊκότερες συνθήκες για την ανάπτυξη των ταξιδιών και του τουρισμού.
• Σε αυτό συμβάλλουν τα ευνοϊκά επιχειρηματικά περιβάλλοντα, οι δυναμικές αγορές εργασίας, οι ανοικτές ταξιδιωτικές πολιτικές, οι ισχυρές υποδομές μεταφορών και τουρισμού και τα ανεπτυγμένα φυσικά, πολιτιστικά και μη ψυχαγωγικά αξιοθέατα.
• Παρ’ όλα αυτά, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν δει μερικές από τις μεγαλύτερες βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ των οικονομιών ανώτερου μεσαίου εισοδήματος, η Κίνα εδραίωσε την κατάταξή της στην πρώτη δεκάδα. Ακολουθούν οι μεγάλοι αναδυόμενοι ταξιδιωτικοί και τουριστικοί προορισμοί της Ινδονησίας, της Βραζιλίας και της Τουρκίας.
• Γενικότερα, οι οικονομίες χαμηλού έως ανώτερου μεσαίου εισοδήματος αντιπροσωπεύουν πάνω από το 70% των χωρών που έχουν βελτιώσει τη βαθμολογία τους από το 2019. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι οι μόνες οικονομίες υψηλού εισοδήματος που κατατάσσονται μεταξύ των 10 πιο βελτιωμένων οικονομιών μεταξύ 2019 και 2024.

Βιώσιμη ανάπτυξη

Παρά τα βήματα αυτά, το TTDI προειδοποιεί ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις για να καλυφθούν οι διαφορές στις ευνοϊκές συνθήκες και στο μερίδιο αγοράς μεταξύ των αναπτυσσόμενων και των χωρών υψηλού εισοδήματος.

Μια πιθανή οδός για να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου θα ήταν η βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών – τα οποία συσχετίζονται λιγότερο με το επίπεδο εισοδήματος της χώρας από ό,τι άλλοι παράγοντες – και μπορούν να προσφέρουν στις αναπτυσσόμενες οικονομίες μια ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη με γνώμονα τον τουρισμό.

Μετριασμός των μελλοντικών παγκόσμιων προκλήσεων

Σύμφωνα με την Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων 2024 του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ο τομέας των ταξιδιών και του τουρισμού αντιμετωπίζει διάφορους σύνθετους κινδύνους, όπως γεωπολιτικές αβεβαιότητες, οικονομικές διακυμάνσεις, πληθωρισμό και ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η εξισορρόπηση της ανάπτυξης με τη βιωσιμότητα παραμένει επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα, λόγω της υψηλής εποχικότητας, του υπερπληθυσμού και της πιθανής επιστροφής των προ-πανδημικών επιπέδων εκπομπών. Η έκθεση αναλύει επίσης τις ανησυχίες σχετικά με την ισότητα και την ένταξη. Ενώ ο τομέας του τουρισμού προσφέρει μια σημαντική πηγή σχετικά υψηλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, η ισότητα των φύλων παραμένει μείζον ζήτημα για περιοχές όπως η MENA και η Νότια Ασία.

Παρά τις προκλήσεις αυτές, ο τομέας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπισή τους. Για να επιτευχθεί αυτό, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε δράσεις όπως η αξιοποίηση του τουρισμού για τις προσπάθειες διατήρησης της φύσης, η επένδυση σε εξειδικευμένο, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτικό εργατικό δυναμικό, η στρατηγική διαχείριση της συμπεριφοράς των επισκεπτών και η ανάπτυξη υποδομών, η ενθάρρυνση των πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ των επισκεπτών και των τοπικών κοινοτήτων και η χρήση του τομέα για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, μεταξύ άλλων πολιτικών.

Εάν η διαχείριση γίνει με στρατηγικό τρόπο, ο τομέας των ταξιδιών και του τουρισμού – ο οποίος ιστορικά αντιπροσώπευε το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ και της απασχόλησης – έχει τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε βασικό παράγοντα που θα συμβάλει στην ευημερία των κοινοτήτων παγκοσμίως.